دیوان طبیب اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
   
   


'''دیوان طبیب اصفهانی''' مجموعه اشعار عبدالباقی بن محمد رحیم، معروف به طبیب اصفهانی (متوفی 1171ق)، شامل غزل‌ها، قصیده‌ها، رباعیات و مفرداتی است که برخی از آنها، زبانزد اهالی خاص و عام است.
'''دیوان طبیب اصفهانی''' مجموعه اشعار [[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|عبدالباقی بن محمد رحیم]]، معروف به [[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|طبیب اصفهانی]] (متوفی 1171ق)، شامل غزل‌ها، قصیده‌ها، رباعیات و مفرداتی است که برخی از آنها، زبانزد اهالی خاص و عام است.


آن‌طور که در تذکره‌ها آمده است، طبیب در ایام حیات کوتاهش، دیوان اشعارش را خود ترتیب داده و چنین می‌نماید که این کار به تشویق میرسید علی مشتاق، انجام پذیرفته است<ref>ر.ک: سمیعی، غلامرضا، ص18</ref>.
آن‌طور که در تذکره‌ها آمده است، [[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|طبیب]] در ایام حیات کوتاهش، دیوان اشعارش را خود ترتیب داده و چنین می‌نماید که این کار به تشویق میرسید علی مشتاق، انجام پذیرفته است<ref>ر.ک: سمیعی، غلامرضا، ص18</ref>.


تعداد ابیات کتاب، حدود دو هزار بیت است که در تمام نسخه‌های موجود، با اندک تفاوتی آمده و هدایت در «مجم الفصحا» تعداد ابیات او را «دو سه هزار» بیت ذکر کرده است<ref>همان</ref>.
تعداد ابیات کتاب، حدود دو هزار بیت است که در تمام نسخه‌های موجود، با اندک تفاوتی آمده و هدایت در «مجم الفصحا» تعداد ابیات او را «دو سه هزار» بیت ذکر کرده است<ref>همان</ref>.


طبیب چندین قصیده مهم دارد که همه آنها در مدح پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است. در این قصاید، طبیب بیشتر به «غم» پرداخته است، در صورتی که یکی از مشخصات و خصوصیات شعر فارسی، شادی آفرین بودن و نشاط آور بودن شعر است، ولیکن طبیب شاید به دلیل ضربه‌ای که به روح حساس و آرام وی در حمله افغان وارد شده باشد، این‌گونه شده است؛ زیرا می‌دانیم که وی در حدود ده سالگی، شاهد حمله افاغنه بوده است و خونریزی و کشت‌وکشتار و قتل پدر و اقوام، روح حساس شاعر را آنچنان رنجانده است که طالب غم بوده و اینها غیر از اشعار عارفانه اوست:
[[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|طبیب]] چندین قصیده مهم دارد که همه آنها در مدح پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است. در این قصاید، طبیب بیشتر به «غم» پرداخته است، در صورتی که یکی از مشخصات و خصوصیات شعر فارسی، شادی آفرین بودن و نشاط آور بودن شعر است، ولیکن طبیب شاید به دلیل ضربه‌ای که به روح حساس و آرام وی در حمله افغان وارد شده باشد، این‌گونه شده است؛ زیرا می‌دانیم که وی در حدود ده سالگی، شاهد حمله افاغنه بوده است و خونریزی و کشت‌وکشتار و قتل پدر و اقوام، روح حساس شاعر را آنچنان رنجانده است که طالب غم بوده و اینها غیر از اشعار عارفانه اوست:
ای عشرتیان این همه انکار ز غم چیست/ رفتم بچشانم به شما لذت غم را
 
{{شعر}}
{{ب|''ای عشرتیان این همه انکار ز غم چیست''|2=''رفتم بچشانم به شما لذت غم را''}}
و نیز می‌گوید:
و نیز می‌گوید:
غم نیست اگر برشکند محفل عشرت/ یارت که شکستی نرسد مجلس غم را<ref>همان، ص12</ref>.
{{شعر}}
{{ب|''غم نیست اگر برشکند محفل عشرت''|2=''یارت که شکستی نرسد مجلس غم را''<ref>همان، ص12</ref>}}
{{پایان شعر}}


وقتی که طبیب، مدح حضرت علی(ع) را می‌نماید، می‌گوید:
وقتی که طبیب، مدح حضرت علی(ع) را می‌نماید، می‌گوید:
سینه پرخون، طبع محزون، کام خشک و دیده‌تر/ بخت تار و تن نزار و جان فکار و دل کباب
{{شعر}}
{{ب|''سینه پرخون، طبع محزون، کام خشک و دیده‌تر''|2='' بخت تار و تن نزار و جان فکار و دل کباب''}}
{{پایان شعر}}
 
در جایی که وصف بهار می‌کند، می‌گوید:
در جایی که وصف بهار می‌کند، می‌گوید:
مزده بلبل را که آمد گل به باغ شاخسار/ شد دگر صحن چمن چون محفل از رخسار یار
{{شعر}}
{{ب|''مزده بلبل را که آمد گل به باغ شاخسار''|2=''شد دگر صحن چمن چون محفل از رخسار یار''}}
{{پایان شعر}}
 
که چه شعر فاخری است<ref>همان، ص12- 13</ref>.
که چه شعر فاخری است<ref>همان، ص12- 13</ref>.


وقتی طبیب به اشعار عربی می‌پردازد، آنچنان فصیح سخن می‌گوید که در حد اعجاز است:
وقتی طبیب به اشعار عربی می‌پردازد، آنچنان فصیح سخن می‌گوید که در حد اعجاز است:
انت غیث الندی الدی الاحسان/ انت بحر السخلدی الافضال<ref>همان، ص13</ref>.
{{شعر}}
{{ب|''انت غیث الندی الدی الاحسان''|2=''انت بحر السخلدی الافضال''<ref>همان، ص13</ref>}}
{{پایان شعر}}


از ویژگی‌های مهم شعر طبیب، استفاده از کلمات سالم و صحیح و دوری از کلمات مهجور است:
از ویژگی‌های مهم شعر طبیب، استفاده از کلمات سالم و صحیح و دوری از کلمات مهجور است:
خط ۶۳: خط ۷۵:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
[[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]]
[[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 مهرماه 1401]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش