۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
قرة عین الشهود و مرآة عرائس معانی الغیب و الوجود (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۷ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۴۰
، ۷ آوریل ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =25404 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور =16684 -00782-00805 | | کد پدیدآور =16684 -00782-00805 | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
این کتاب شرح قصیده بزرگی، معروف به «تائیه محییالدین بن عربی» است که علامه [[بسنوی، عبدالله بن محمد|عبدالله بسنوی]] اقدام به شرح آن کرده است. تألیفات [[بسنوی، عبدالله بن محمد|بسنوی]] به لحاظ خاستگاه و موضوع بسیار ویژه و دارای معانی ارزشمند و مفیدی هستند<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص4</ref>. | این کتاب شرح قصیده بزرگی، معروف به «تائیه محییالدین بن عربی» است که علامه [[بسنوی، عبدالله بن محمد|عبدالله بسنوی]] اقدام به شرح آن کرده است. تألیفات [[بسنوی، عبدالله بن محمد|بسنوی]] به لحاظ خاستگاه و موضوع بسیار ویژه و دارای معانی ارزشمند و مفیدی هستند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=4&viewType=html ر.ک: مقدمه تحقیق، ص4]</ref>. | ||
[[غزالی، محمد بن محمد|محمد غزالی]] (متوفی 505ق)، [[گیلانی، عبدالقادر|عبدالقادر گیلانی]] (متوفی 561ق)، [[ابن فارض، عمر بن علی|عمر بن فارض]] (متوفی 632ق)، [[حسن سنجاری]] (متوفی 638ق)، ابراهیم دسوقی (متوفی 676ق) و [[عز عبدالسلام مقدسی]] (متوفی 678ق) از دیگر کسانی هستند که قصاید تائیه سرودهاند<ref>ر.ک: کیالی، عاصم ابراهیم، ص 5-4</ref> | [[غزالی، محمد بن محمد|محمد غزالی]] (متوفی 505ق)، [[گیلانی، عبدالقادر|عبدالقادر گیلانی]] (متوفی 561ق)، [[ابن فارض، عمر بن علی|عمر بن فارض]] (متوفی 632ق)، [[حسن سنجاری]] (متوفی 638ق)، ابراهیم دسوقی (متوفی 676ق) و [[عز عبدالسلام مقدسی]] (متوفی 678ق) از دیگر کسانی هستند که قصاید تائیه سرودهاند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22351/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%84%D9%87%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%88%D9%81%D9%8A%D8%A9?pageNumber=4&viewType=html ر.ک: کیالی، عاصم ابراهیم، ص 5-4]</ref> | ||
سبب شرح کتاب آنگونه که شارح گفته به درخواست یکی از فرزندان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] بوده است: روزی یکی از فرزندان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] «قصیده تائیه» را نزد من آورد و از من با دوستی و صداقت درخواست کرد که آن [کتاب] را شرح کنم...<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص4</ref>. | سبب شرح کتاب آنگونه که شارح گفته به درخواست یکی از فرزندان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] بوده است: روزی یکی از فرزندان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] «قصیده تائیه» را نزد من آورد و از من با دوستی و صداقت درخواست کرد که آن [کتاب] را شرح کنم...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=4&viewType=html ر.ک: مقدمه تحقیق، ص4]</ref>. | ||
محقق کتاب، [[مزیدی، احمد فرید|احمد فرید مزیدی]] نیز خود را دوستدار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و او را استاد و سرور خود میداند. نسبت به آثار علامه [[بسنوی، عبدالله بن محمد|بسنوی]] نیز که شیفته آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] بوده و هر کس را که شیوه [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را پی گرفته، مشتاق است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | محقق کتاب، [[مزیدی، احمد فرید|احمد فرید مزیدی]] نیز خود را دوستدار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و او را استاد و سرور خود میداند. نسبت به آثار علامه [[بسنوی، عبدالله بن محمد|بسنوی]] نیز که شیفته آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] بوده و هر کس را که شیوه [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را پی گرفته، مشتاق است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=4&viewType=html ر.ک: همان]</ref>. | ||
محقق در ادامه مقدمه، به شرححال [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، مناقب و جایگاه رفیع علمی او اشاره کرده است. وی آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را بالغ بر پانصد اثر دانسته<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>. و به برخی از آثار او در زمینه تفسیر، حدیث، اصول و عرفان اشاره کرده است. البته تمام آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] به دست ما نرسیده و نمیدانیم که در زمان حیات یا بعد از وفاتش از بین رفته است. <ref>ر.ک: همان، ص12</ref> | محقق در ادامه مقدمه، به شرححال [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]، مناقب و جایگاه رفیع علمی او اشاره کرده است. وی آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را بالغ بر پانصد اثر دانسته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=8&viewType=html ر.ک: همان، ص8]</ref>. و به برخی از آثار او در زمینه تفسیر، حدیث، اصول و عرفان اشاره کرده است. البته تمام آثار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] به دست ما نرسیده و نمیدانیم که در زمان حیات یا بعد از وفاتش از بین رفته است. <ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=12&viewType=html ر.ک: همان، ص12]</ref> | ||
در ادامه، بسیار مختصر به شرححال شارح، محقق، فقیه و اصولی [[بسنوی، عبدالله بن محمد|عبدالله بسنوی]] (متوفی 1054ق) و تعدادی از آثار او اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص30-29</ref>. | در ادامه، بسیار مختصر به شرححال شارح، محقق، فقیه و اصولی [[بسنوی، عبدالله بن محمد|عبدالله بسنوی]] (متوفی 1054ق) و تعدادی از آثار او اشاره شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=29&viewType=html ر.ک: همان، ص30-29]</ref>. | ||
مقدمه شارح مشتمل بر نه فلک است. مباحثی چون غیب مطلق، تعین اول، الوهیت، حقیقت کلیه کامله محمدیه و سیر انسانی به عالم غیب مطرح شده است.<ref>ر.ک: مقدمه شارح، ص38-37</ref> | مقدمه شارح مشتمل بر نه فلک است. مباحثی چون غیب مطلق، تعین اول، الوهیت، حقیقت کلیه کامله محمدیه و سیر انسانی به عالم غیب مطرح شده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=37&viewType=html ر.ک: مقدمه شارح، ص38-37]</ref> | ||
شارح، توحید را فلک جامع همه افلاک میداند که بهوسیله آن بیشتر اسرار ابیات در این قصیده کشف میشود: بدان که حضرت الوهیت، جامع همه اسماء الهی و متضمن همه مظاهر خلقت است. هیچ صورتی از صور علویه اسمائیه و صور علویه روحیه و صور سلفیه خلقیه متعین نمیشود، مگر اینکه بهوسیله آن احاطه شده و از آن و در آن تجلی یابد<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>. | شارح، توحید را فلک جامع همه افلاک میداند که بهوسیله آن بیشتر اسرار ابیات در این قصیده کشف میشود: بدان که حضرت الوهیت، جامع همه اسماء الهی و متضمن همه مظاهر خلقت است. هیچ صورتی از صور علویه اسمائیه و صور علویه روحیه و صور سلفیه خلقیه متعین نمیشود، مگر اینکه بهوسیله آن احاطه شده و از آن و در آن تجلی یابد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=53&viewType=html ر.ک: همان، ص53]</ref>. | ||
شارح در اولین فصل کتاب، قصد الهی از ایجاد خلق و فتح خزائن غیب را معرفت ربانی و عبادت ذاتی وجود نسبت به خلایق دانسته است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص59</ref> | شارح در اولین فصل کتاب، قصد الهی از ایجاد خلق و فتح خزائن غیب را معرفت ربانی و عبادت ذاتی وجود نسبت به خلایق دانسته است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=59&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص59]</ref> | ||
وی از گرایش به علوم پست و قوانین فلسفی که فلاسفه و عقلاء مسلمان و غیرمسلمان ایجاد کردهاند، برحذر داشته است؛ چراکه این علوم به دقت عقلی و فکر عادی حاصل شده است و با وجود در امان ماندن از انحرافات و تغییرات طبیعی،در ادراک امور به همانگونه که هستند مستقل نیستند. وگرنه عقول از وحی الهی و القاء روحی و شرایع الهی و اخبار وارده بر زبان پیامبران بینیاز بود.<ref>ر.ک: همان، ص62</ref> | وی از گرایش به علوم پست و قوانین فلسفی که فلاسفه و عقلاء مسلمان و غیرمسلمان ایجاد کردهاند، برحذر داشته است؛ چراکه این علوم به دقت عقلی و فکر عادی حاصل شده است و با وجود در امان ماندن از انحرافات و تغییرات طبیعی،در ادراک امور به همانگونه که هستند مستقل نیستند. وگرنه عقول از وحی الهی و القاء روحی و شرایع الهی و اخبار وارده بر زبان پیامبران بینیاز بود.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=62&viewType=html ر.ک: همان، ص62]</ref> | ||
شرح قصیده [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] آنگونه که خود [[بسنوی، عبدالله بن محمد|بسنوی]] گفته در کشور قسطنطنیه که تحت سلطه اجانب بوده انجام شده است.<ref>ر.ک: همان، ص75</ref> | شرح قصیده [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] آنگونه که خود [[بسنوی، عبدالله بن محمد|بسنوی]] گفته در کشور قسطنطنیه که تحت سلطه اجانب بوده انجام شده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=75&viewType=html ر.ک: همان، ص75]</ref> | ||
در این قصیده [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] از کیفیت سلوک الی الله و رسیدن به خداوند و تنزیه خداوند از توصیفات بشری و طهارت از آلودگی از نظر به کثرت وجودی به تجلیات الهی و... خبر میدهد<ref>ر.ک: همان</ref>. | در این قصیده [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] از کیفیت سلوک الی الله و رسیدن به خداوند و تنزیه خداوند از توصیفات بشری و طهارت از آلودگی از نظر به کثرت وجودی به تجلیات الهی و... خبر میدهد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=75&viewType=html ر.ک: همان]</ref>. | ||
به اعتقاد شارح وصول به الوهیت و ورود به شعله ذات احدیت تنها با اعمال صالحه و اخلاق روحانی برای عبد متصور است آنگونه که در آیه شریفه «الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه» چنین آمده است. <ref>ر.ک: همان</ref> | به اعتقاد شارح وصول به الوهیت و ورود به شعله ذات احدیت تنها با اعمال صالحه و اخلاق روحانی برای عبد متصور است آنگونه که در آیه شریفه «الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه» چنین آمده است. <ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=75&viewType=html ر.ک: همان]</ref> | ||
کتاب با شرح این بیت از [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] به پایان آمده است: | کتاب با شرح این بیت از [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] به پایان آمده است: | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
شارح در معنای این بیت مینویسد: و طالب غیر خداوند در سرزمین مراتب وجود مانند طالب آب از سرابی خشک است که هر چه بیشتر طلب میکند، خستگیاش بیشتر میشود و آبی بهدست نمیآورد. این اشارهای به این است که جوینده باید چیزی که وجود ندارد و نمییابد را طلب نکند، بلکه وجود حقی را که آن را خواهد یافت طلب کند.<ref>ر.ک: همان، ص468</ref>. | شارح در معنای این بیت مینویسد: و طالب غیر خداوند در سرزمین مراتب وجود مانند طالب آب از سرابی خشک است که هر چه بیشتر طلب میکند، خستگیاش بیشتر میشود و آبی بهدست نمیآورد. این اشارهای به این است که جوینده باید چیزی که وجود ندارد و نمییابد را طلب نکند، بلکه وجود حقی را که آن را خواهد یافت طلب کند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25404/%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B3-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF?pageNumber=468&viewType=html ر.ک: همان، ص468]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
[[رده:تصوف و عرفان]] | [[رده:تصوف و عرفان]] | ||
[[رده:آثار کلی تصوف و عرفان]] | [[رده:آثار کلی تصوف و عرفان]] | ||
[[رده: | [[رده:فروردین(1401)]] | ||