رگ‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها

به هر حال اهميت نبض بر پژوهش‌گران ومحققين طب سنتى پوشيده نيست؛ از اين رو بسيارى از محققين و پزشكان به تحرير و نگارش مباحث نبض پرداخته‌اند. كهن‌ترين نگاشته موجود در زمينه نبض - چنان‌كه گفتيم - نگاشته‌اى از جالينوس با نام تعليم النبض است كه توسط حنين بن اسحاق، به عربى ترجمه شده است. پس از اين دوران، اطباى مسلمان به اين مبحث پرداخته‌اند كه از جمله آنان مى‌توان به مبحث نبض در كتاب كامل الصناعة، نگاشته على بن عباس اهوازى اشاره كرد. از جمله اطباى بزرگ ايران، ابن سينا است كه به مبحث نبض در كتاب ارزش‌مند قانون پرداخته است؛ علاوه بر اين، وى رساله‌اى مستقل نيز در اين علم به زبان فارسى به رشته تحرير درآورده است.

تاريخ تأليف اين رساله به درستى معلوم نيست، ولى از آن‌جا كه اين رساله هم مانند ساير رسائل فارسى ابن سينا به خواهش علاء الدوله كاكويه تصنيف شده و چون شيخ بعد از فوت شمس الدوله حدود سال 412ق به اصفهان رفته و به علاء الدوله پيوسته است، مسلم است كه تصنيف اين رساله نيز بعد از مسافرت او به اصفهان؛ يعنى سال 412ق، بوده است.

ابن سينا رساله رگ شناسى را در نه فصل به رشته تحرير درآورده است. عناوين اين فصول به قرار زير است:

ابن سينا خود طبيبى نام‌دار و صاحب تجربه است. از سوى ديگر وى كتابى همانند«القانون فى الطب» را به رشته تحرير درآورده است؛ از اين رو مطالعه آنچه او در باب نبض نگاشته براى محققين طب سنتى مسلماً سودمند خواهد بود.

رساله رگ شناسى ابن سينا با مقدمه و حواشى و تصحيح سيد محمد مشكوة در سال 1383ش، با مقدمه‌اى پيرامون زندگى و آثار ابو على سينا، به قلم [[محقق، مهدی|دكتر مهدى محقق]] در 126 صفحه، توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگى(تهران) و دانشگاه بو على سينا(همدان) چاپ و منتشر شده است.

علاوه بر مقدمه دكتر محقق، سيد محمد مشكوة مقدمه‌اى پيرامون آثار ابن سينا تحرير كرده است. وى هم‌چنين به نسخه‌هاى خطى موجود از اين رساله و شيوه تصحيح آن اشاره نموده است.

حواشى اين اثر به بررسى اختلاف نسخ اختصاص دارد. هم‌چنين گاه با نقل برخى عبارات قانون در پاورقى مقايسه‌اى بين مفاد اين رساله و گفتار ابن سينا در قانون صورت گرفته است.