پرش به محتوا

معارف خواجه کججانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر = NURkar34.jpg | عنوان = معارف خواجه کُججانی | عنوان‌های د...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
}}  
}}  


''' معارف خواجه کُججانی''' نوشته‌ی شیخ [[حسن پلاسی شیرازی]] با ترجمه‌ی [[نجم‌الدین طارمی]] و مقدّمه و تصحیح و توضیح استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] کتابی است اندیشه‌های عارف بزرگ مکتب تبریز با نام [[خواجه محمّد بن صدّیق کُجَجانی]] را معرّفی کرده است. این خواجه از بزرگان مکتب عرفانی تبریز است که استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] پیش از این تئوری مکتب تبریز را تبیین و کتابی با همین نام منتشر نمود که در بخشی از آن کتاب این عارف بزرگ نیز مورد توجّه و معرّفی قرار گرفته بود. در این اثر نیز اندیشه‌ها  و افکار آن بزرگمرد عرفان اسلامی‌روایت شده و برای خواننده‌ی مشتاق عرفان ارائه گردیده است.
''' معارف خواجه کُججانی''' نوشته‌ی شیخ [[حسن پلاسی شیرازی]] با ترجمه‌ی [[طارمی، نجم‌الدین|نجم‌الدین طارمی]] و مقدّمه و تصحیح و توضیح استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] کتابی است اندیشه‌های عارف بزرگ مکتب تبریز با نام [[خواجه محمّد بن صدّیق کُجَجانی]] را معرّفی کرده است. این خواجه از بزرگان مکتب عرفانی تبریز است که استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] پیش از این تئوری مکتب تبریز را تبیین و کتابی با همین نام منتشر نمود که در بخشی از آن کتاب این عارف بزرگ نیز مورد توجّه و معرّفی قرار گرفته بود. در این اثر نیز اندیشه‌ها  و افکار آن بزرگمرد عرفان اسلامی‌روایت شده و برای خواننده‌ی مشتاق عرفان ارائه گردیده است.


در معرّفی این کتاب که معارف خوانده می‌شود و در برخی آثار نیز به آن تذکره اطلاق می‌شده  در ابتدای این اثر پیش از فهرست چنین آمده است: کتاب تذکره حضرت شیخ العارف المحقّ المحقّق، صاحب الرّموز و الحقائق، و مبیّن الرّسوم و الطّرائق، قدوة السّالکین و قبلة النّاسکین و مطاع أعاظم السّلاطین و متبوع اکارم الخواقین، سلطان العارفین و برهان المتّقین، الواصل الی جوار الله، المنجی الخواجه شمس الملّة و الحقّ و الحقیقة و الطّریقة و الدّین، محمّد بن صدّیق بن محمّد الکُجَجی، رحمةالله علیه و أحسن إلینا و إلیه. این عناوین معمولاً برای مشاهیر عرفان و مشایخ طریقت استفاده می‌شود ، اینجا نیز به تبع چنین الفاظی ثبت شده است که قهراً صاحب نام خود در زمان خود چنین اجازه‌ای را به هیچکس نداده است، و لذا این القاب عموماً بعد از وفات عارف و اغلب از سوی مریدان نوشته می‌شود .
در معرّفی این کتاب که معارف خوانده می‌شود و در برخی آثار نیز به آن تذکره اطلاق می‌شده  در ابتدای این اثر پیش از فهرست چنین آمده است: کتاب تذکره حضرت شیخ العارف المحقّ المحقّق، صاحب الرّموز و الحقائق، و مبیّن الرّسوم و الطّرائق، قدوة السّالکین و قبلة النّاسکین و مطاع أعاظم السّلاطین و متبوع اکارم الخواقین، سلطان العارفین و برهان المتّقین، الواصل الی جوار الله، المنجی الخواجه شمس الملّة و الحقّ و الحقیقة و الطّریقة و الدّین، محمّد بن صدّیق بن محمّد الکُجَجی، رحمةالله علیه و أحسن إلینا و إلیه. این عناوین معمولاً برای مشاهیر عرفان و مشایخ طریقت استفاده می‌شود ، اینجا نیز به تبع چنین الفاظی ثبت شده است که قهراً صاحب نام خود در زمان خود چنین اجازه‌ای را به هیچکس نداده است، و لذا این القاب عموماً بعد از وفات عارف و اغلب از سوی مریدان نوشته می‌شود .
خط ۳۳: خط ۳۳:
== ساختار ==
== ساختار ==


کتاب معارف خواجه کججانی در یک جلد و در 136 صفحه نوشته شده است.  چنانکه بیان شد به این عنوان یعنی معارف، تذکره هم اطلاق می‌شود ولی معارف با آنچه که در درون آن دیده می‌شود مناسب تر و بهتر است زیرا در مجموع مطالب و نکاتی عرفانی و دینی است که از قول او روایت شده است و تنها ذکر او نیست که تذکره قلمداد شود. و در واقع عنوان معارف نیز شاید خود فرع باشد، زیرا اصل ماجرا به اقوال و گفتارهای فرد برمی‌گردد، تماماً سخنان خواجه است و لذا عنوان مقالات شاید ارجح باشد، کما این که مولانا نیز مقالات خود را دارد، شمس تبریزی مقالات خود را دارد و دو کتاب معارف که‌یکی از آن [[بهاء ولد]] و یکی هم از آن [[سیّد برهان‌الدین محقق ترمذی]] است نیز گفتارهای آنهاست و ذیل مقالات نیز شهرت دارند. در اینجا نیز هر یک از این عناوین مصداق پیدا می‌کند.
کتاب معارف خواجه کججانی در یک جلد و در 136 صفحه نوشته شده است.  چنانکه بیان شد به این عنوان یعنی معارف، تذکره هم اطلاق می‌شود ولی معارف با آنچه که در درون آن دیده می‌شود مناسب تر و بهتر است زیرا در مجموع مطالب و نکاتی عرفانی و دینی است که از قول او روایت شده است و تنها ذکر او نیست که تذکره قلمداد شود. و در واقع عنوان معارف نیز شاید خود فرع باشد، زیرا اصل ماجرا به اقوال و گفتارهای فرد برمی‌گردد، تماماً سخنان خواجه است و لذا عنوان مقالات شاید ارجح باشد، کما این که مولانا نیز مقالات خود را دارد، شمس تبریزی مقالات خود را دارد و دو کتاب معارف که‌یکی از آن [[بهاء ولد]] و یکی هم از آن [[محقق ترمذی، سید برهان‌الدین حسین|سید برهان‌الدین محقق ترمذی]] است نیز گفتارهای آنهاست و ذیل مقالات نیز شهرت دارند. در اینجا نیز هر یک از این عناوین مصداق پیدا می‌کند.


کتاب معارف خواجه کججانی دارای مقدّمه‌ای نسبتاً بلند در ازای حجم کتاب است. بعد از آن خطبه‌ی کتاب درج شده و ضمن آن وصیّتی مذکور شده است و نهایتاً کتاب با دو مجلس تنظیم شده است. مجلس نخست به شرح حال مؤلّف می‌پردازد و مجلس دوّم که زیرمجموعه‌ای دارد شماره وار از 1 الی 34 به نقل سخنان خواجه می‌پردازد که تماماً مسائل طریقت و سلوک است.
کتاب معارف خواجه کججانی دارای مقدّمه‌ای نسبتاً بلند در ازای حجم کتاب است. بعد از آن خطبه‌ی کتاب درج شده و ضمن آن وصیّتی مذکور شده است و نهایتاً کتاب با دو مجلس تنظیم شده است. مجلس نخست به شرح حال مؤلّف می‌پردازد و مجلس دوّم که زیرمجموعه‌ای دارد شماره وار از 1 الی 34 به نقل سخنان خواجه می‌پردازد که تماماً مسائل طریقت و سلوک است.
خط ۴۲: خط ۴۲:
== گزارش محتوا==
== گزارش محتوا==


کتاب معارف خواجه کججانی تألیف [[شیخ حسن پلاسی شیرازی]] است و متن کتاب هم گویا عربی بوده که شخصی به نام [[نجم‌الدین طارمی]] متعلّق به قرن احتمالاً نهم هجری آن را به فارسی برگردان کرده و استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] هم با تصحیح آن اثر با قید مقدّمه و توضیحات به آن را روانه چاپ کرده که اکنون در دست ماست.
کتاب معارف خواجه کججانی تألیف [[شیخ حسن پلاسی شیرازی]] است و متن کتاب هم گویا عربی بوده که شخصی به نام [[طارمی، نجم‌الدین|نجم‌الدین طارمی]] متعلّق به قرن احتمالاً نهم هجری آن را به فارسی برگردان کرده و استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] هم با تصحیح آن اثر با قید مقدّمه و توضیحات به آن را روانه چاپ کرده که اکنون در دست ماست.


نویسنده در مقدّمه در خصوص این عارف می‌نویسد: از او و درباره‌ی او یکی از بهترین منابع کتابی است با عنوان تذکره‌ی کججانی که نام اصلی آن تحفة اهل البدایات و هدیة اهل النّهایات که توسّط یکی از مریدان دانشمند خواجه با نام حسن بن حمزه‌ی پلاسی شیرازی نوشته شده است. این حسن شیرازی که اهل علم و دانش بوده و در زمره‌ی عارفان زمان خود محسوب می‌شده، ارادتی زیاد به خواجه داشته و در این تذکره نکات جالبی را در خصوص نحوه‌ی تشرّف خود به حضور خواجه را ذکر کرده است. کربلایی در [[روضات الجنان]] به تفصیل پندیات و بخشی از درسهای خواجه را که مستقیماً به این مرید صادق بیان کرده را نقل نموده است. سلسله نسب خواجه محمّدبن صدّیق کججانی با قطع نظر از مقام عرفانی و نسبت معنوی با یازده واسطه به خاندان ولایت و امام چهارم حضرت سجّاد علیه السّلام می‌پیوندد. وی در دوره‌ی سلطنت [[آباقاخان بن هلاکو]] از پادشاهان مغول در تبریز می‌زیسته و در ذی حجّه‌ی سال 677 هجری در سنّ 66 سالگی در گذشته است، مزارش در روستای کججان نزدیک روستای لاله از دهات تبریز که مدفن گروهی از مشایخ کججان است زیر قبّه‌ی محقّری واقع گردیده است، و اکنون هم آثارش باقی است، و بر سنگ مزارش چنین نوشته شده: هذا روضۀ الفقیر إلی الله الکبیر محمّدبن الحاج صدّیق بن محمّد سنۀ سبع و سبعین و ستّمائۀ(677هجری) وی در میان عرفای معاصر خود به دقّت اشارت و لطف معانی و قوّت سخن معروف بوده است<ref> مقدّمه، صص 15-14</ref>.
نویسنده در مقدّمه در خصوص این عارف می‌نویسد: از او و درباره‌ی او یکی از بهترین منابع کتابی است با عنوان تذکره‌ی کججانی که نام اصلی آن تحفة اهل البدایات و هدیة اهل النّهایات که توسّط یکی از مریدان دانشمند خواجه با نام حسن بن حمزه‌ی پلاسی شیرازی نوشته شده است. این حسن شیرازی که اهل علم و دانش بوده و در زمره‌ی عارفان زمان خود محسوب می‌شده، ارادتی زیاد به خواجه داشته و در این تذکره نکات جالبی را در خصوص نحوه‌ی تشرّف خود به حضور خواجه را ذکر کرده است. کربلایی در [[روضات الجنان]] به تفصیل پندیات و بخشی از درسهای خواجه را که مستقیماً به این مرید صادق بیان کرده را نقل نموده است. سلسله نسب خواجه [[محمّد بن صدّیق کججانی]] با قطع نظر از مقام عرفانی و نسبت معنوی با یازده واسطه به خاندان ولایت و امام چهارم حضرت سجّاد علیه السّلام می‌پیوندد. وی در دوره‌ی سلطنت [[آباقاخان بن هلاکو]] از پادشاهان مغول در تبریز می‌زیسته و در ذی حجّه‌ی سال 677 هجری در سنّ 66 سالگی در گذشته است، مزارش در روستای کججان نزدیک روستای لاله از دهات تبریز که مدفن گروهی از مشایخ کججان است زیر قبّه‌ی محقّری واقع گردیده است، و اکنون هم آثارش باقی است، و بر سنگ مزارش چنین نوشته شده: هذا روضۀ الفقیر إلی الله الکبیر محمّدبن الحاج صدّیق بن محمّد سنۀ سبع و سبعین و ستّمائۀ(677هجری) وی در میان عرفای معاصر خود به دقّت اشارت و لطف معانی و قوّت سخن معروف بوده است<ref>مقدّمه، صص 15-14</ref>.


شیخ [[محمود شبستری]] عارف نامی ‌هم در خصوص این عارف در کتاب [[سعادتنامه]] منظومه‌ای دارد که در آن عمق معرفت و فهم درایت وی را نشان می‌دهد. از قول وی در [[روضات الجنان]] نقل شده که به مؤلّف کتاب، یعنی به [[حسن پلاسی شیرازی]] نصایحی خاص کرده است. در این نصیحت وی را گفته که اگر خواهی که مهتر و سرور و مرشد و حکیم مؤیّد من عندالله باشی پنج در بر روی خود در بند و پنج در بر روی خود بگشای. بعد به ذکر این ده در می‌کند که بسیار عالی و حکیمانه است<ref>مقدّمه، صص 20-19</ref>.
شیخ [[محمود شبستری]] عارف نامی ‌هم در خصوص این عارف در کتاب [[سعادتنامه]] منظومه‌ای دارد که در آن عمق معرفت و فهم درایت وی را نشان می‌دهد. از قول وی در [[روضات الجنان]] نقل شده که به مؤلّف کتاب، یعنی به [[حسن پلاسی شیرازی]] نصایحی خاص کرده است. در این نصیحت وی را گفته که اگر خواهی که مهتر و سرور و مرشد و حکیم مؤیّد من عندالله باشی پنج در بر روی خود در بند و پنج در بر روی خود بگشای. بعد به ذکر این ده در می‌کند که بسیار عالی و حکیمانه است<ref>مقدّمه، صص 20-19</ref>.
خط ۶۲: خط ۶۲:


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
[[معارف خواجه کججانی]]، تألیف [[شیخ حسن پلاسی شیرازی]] با ترجمه [[نجم‌الدین طارمی]] و با مقدّمه و تصحیح و توضیحات استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]]
[[معارف خواجه کججانی]]، تألیف [[شیخ حسن پلاسی شیرازی]] با ترجمه [[طارمی، نجم‌الدین|نجم‌الدین طارمی]] و با مقدّمه و تصحیح و توضیحات استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]]


کتاب در یک جلد با مقدّمه‌ای مهمّ و بلند نوشته شده است. متن کتاب به فارسی ترجمه شده است و دارای 136 صفحه است. کتاب حاضر در قطع رقعی و با جلد نرم و کاغذ مرغوب منتشر شده. در آغاز، فهرست مطالب  درج شده و در طول کتاب پاورقی های متعدّد و ریاد دیده می‌شود که ‌یا به شرح و ترجمه و توضیح عبارات و کلمات پرداخته و یا برای برخی از عبارات و آیات سند و منبع ارائه داده است.
کتاب در یک جلد با مقدّمه‌ای مهمّ و بلند نوشته شده است. متن کتاب به فارسی ترجمه شده است و دارای 136 صفحه است. کتاب حاضر در قطع رقعی و با جلد نرم و کاغذ مرغوب منتشر شده. در آغاز، فهرست مطالب  درج شده و در طول کتاب پاورقی های متعدّد و ریاد دیده می‌شود که ‌یا به شرح و ترجمه و توضیح عبارات و کلمات پرداخته و یا برای برخی از عبارات و آیات سند و منبع ارائه داده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش