تفسير مبهمات القرآن الموسوم بصلة الجمع و عائد التذييل لموصول كتابي الاعلام و التكميل: تفاوت میان نسخه‌ها

«تفسير مبهمات القرآن الموسوم بصلة الجمع و عائد التذييل لموصول كتابي الإعلام و التكميل»، اثر محمد بن على بلنسى، با تحقيق حنيف بن حسن قاسمى و عبدالله عبدالكريم محمّد، كتابى است پيرامون تفسير مبهمات قرآن كه بر اساس كتاب‌هاى «التعريف و الإعلام» سهيلى و «التكميل و الإتمام» ابن عسكر، صورت گرفته است.

1. عدم ارجاع به مصادر اصلى: گاهى مؤلّف، أحاديث و سخنانى را ارائه مى‌دهد، ولى به مصادر اصلى ارجاع نمى‌دهد و به انتساب، به تفاسير و كتب متأخّرين اكتفا مى‌كند؛ به مَثَل، در تفسير اين سخن خداوند: ''' «وَ حَلاَئِلُ اَبْنَاءِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلاَبِكُمْ» ''' (نساء: 23)، از عطاء بن ابى‌رباح نقل مى‌كند كه: «اين آيه درباره پيامبر(ص) نازل شده؛ آنگاه كه پس از جدا شدن زينب بنت جحش از زيد بن حارثه با وى ازدواج نمود، مشركان گفتند: او با زن پسرش ازدواج كرده است؛ پس اين آيه نازل شده تا پسرانى را كه از پشت خود افراد هستند، تخصيص نمايد». مؤلّف اين مطلب را به ابن عطيّه و زمخشرى نسبت داده؛ درصورتى‌كه طبرى آن را به نقل از عطا در تفسيرش آورده است (همان، ص78).

 

2. عدم اشاره به مصدر برخى از سخنان: وى گاهى سخنانى را به‌طور كامل نقل مى‌كند، بدون اينكه به مصدرش اشاره نمايد؛ درصورتى‌كه بيشتر اين مطالب - غالباً - از «المحرّر الوجيز» ابن عطيّه و «الكشّاف» زمخشرى است؛ به مَثَل، آنچه درباره اين سخن خداوند: ''' «وَ إذَا لَقُوا الَّذِينَ ءَامَنُوا» '''(بقره: 76) آورده، به همين گونه است (همان).

 

3. استطراد و سخن‌راندن طولانى و خسته‌كننده پيرامون برخى مسائل: در اين باره مى‌توان به موارد زير اشاره نمود: استطراد در بحث پيرامون نام‌هاى سوره «فاتحه» و پرداختن به مباحث صرفى و نحوى؛ استطراد در بحث پيرامون «آدم» و «ابليس» و پرداختن به مباحث لغوى؛ استطراد در بحث پيرامون «شراب» و ارائه نام‌ها و صفات آن (همان).

 

4. بهره‌گيرى از اسرائيليّات و اخبار موهوم و غريب و استفاده از كتب غير معتبر: نويسنده گاهى سخنانى را ارائه مى‌دهد كه به‌جز در كتاب «عرائس المجالس» ثعلبى يافت نمى‌شود. گفتنى است اين كتاب، انباشته از اسرائيليّات و اخبار موهوم و غريب است (همان).

1. عنوان كتاب؛

 

2. توثيق كتاب: محقق در اين زمينه به ارائه دلايل و براهين براى اثبات نسبت اين كتاب به بلنسى پرداخته است؛

 

3. توصيف نسخه‌هاى خطّى؛

 

4. روش تحقيق: مهم‌ترين كارهايى كه وى به هنگام تحقيق انجام داده، به شرح زير است: