۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
عتبة الكتبة، مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۰:۱۶
، ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۱بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'خطي' به 'خطی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
}} | }} | ||
'''تبة الكتبة'''، نوشته على بن احمد منتجب‌الدين بديع، تصحيح محمد قزوينى و [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال آشتيانى]] | '''تبة الكتبة'''، نوشته على بن احمد منتجب‌الدين بديع، تصحيح [[قزوینی، محمد|محمد قزوينى]] و [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال آشتيانى]] | ||
اين كتاب، جُنگى از «مراسلات» ديوان سلطان سنجر سلجوقى و نمونه برجسته‌اى از «ترسّل» و نامه نگارى دربارى به زبان فارسى است. ترسل از شغل‌هاى مهم دربارهاى ايران گذشته به شمار مى‌رفت و بر پايه سخن [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] در الفهرست، پيش از اسلام نيز وجود داشت. مكتوبات فراوانى از روزگار ساسانيان به فرمان شاه يا وزير در قالب «منشور»، «فرمان حكومتى»، «فتح نامه»، «امان نامه» و... در دست است. سنجر، آخرين پادشاه سلجوقى (115 - 255ق) نيز كه بر همه قلمرو شرق اسلامى تا عراق و شامات فرمان مى‌راند، به مؤيد‌الدوله، منتجب‌الدين بديع اتابك جوينى، دبير دبيرخانه و يكى از كاتبان و دبيران خوش قلمش امر كرد كه «فرمان‌هاى حكومتى» اين روزگار را بنويسد. وى آنها را كنار يك‌ديگر فراهم آورد و با افزودن مقدمه كوتاهى بر آنها، اين كتاب را سامان داد. بر پايه حدس قزوينى، اين كتاب ميان 825 تا 845 هجرى فراهم شده است. | اين كتاب، جُنگى از «مراسلات» ديوان سلطان سنجر سلجوقى و نمونه برجسته‌اى از «ترسّل» و نامه نگارى دربارى به زبان فارسى است. ترسل از شغل‌هاى مهم دربارهاى ايران گذشته به شمار مى‌رفت و بر پايه سخن [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] در الفهرست، پيش از اسلام نيز وجود داشت. مكتوبات فراوانى از روزگار ساسانيان به فرمان شاه يا وزير در قالب «منشور»، «فرمان حكومتى»، «فتح نامه»، «امان نامه» و... در دست است. سنجر، آخرين پادشاه سلجوقى (115 - 255ق) نيز كه بر همه قلمرو شرق اسلامى تا عراق و شامات فرمان مى‌راند، به مؤيد‌الدوله، منتجب‌الدين بديع اتابك جوينى، دبير دبيرخانه و يكى از كاتبان و دبيران خوش قلمش امر كرد كه «فرمان‌هاى حكومتى» اين روزگار را بنويسد. وى آنها را كنار يك‌ديگر فراهم آورد و با افزودن مقدمه كوتاهى بر آنها، اين كتاب را سامان داد. بر پايه حدس قزوينى، اين كتاب ميان 825 تا 845 هجرى فراهم شده است. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
اين كتاب در 1329 شمسى با مقدمه [[قزوینی، محمد|محمد قزوينى]] و به كوشش [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال]] به چاپ رسيد. خانم لمبتون در مقاله‌اى با عنوان به بررسى اين اثر از ديد ارزيابى ساختار دولت سلجوقى پرداخته و مباحث مهم آن را با همين عنوان در تاريخ ايران كمبريج در فصلى گسترده آورده است. هيچ فهرست و نمايه‌اى در اين كتاب نيست و تنها به برخى از اختلاف نسخه‌ها در پانوشت صفحات اشاره شده است. | |||
اين كتاب در 1329 شمسى با مقدمه محمد قزوينى و به كوشش عباس اقبال به چاپ رسيد. خانم لمبتون در مقاله‌اى با عنوان به بررسى اين اثر از ديد ارزيابى ساختار دولت سلجوقى پرداخته و مباحث مهم آن را با همين عنوان در تاريخ ايران كمبريج در فصلى گسترده آورده است. هيچ فهرست و نمايه‌اى در اين كتاب نيست و تنها به برخى از اختلاف نسخه‌ها در پانوشت صفحات اشاره شده است. | |||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
# متن كتاب. | |||
# پيش گفتار مصحح كتاب. | |||
متن كتاب. | # رياحى زمين، زهرا (1385)، «عتبه الكتبه؛ وجه تسميه، ترسل، نثر فنى، مكاتيب ديوانى، سلطان سنجر»، رشد آموزش زبان و ادب فارسى، دوره بيستم، شماره 2. | ||
# [[جعفریان، رسول]] (1378)، «يك منبع با ارزش در باب سياست اسلامى؛ گزارشى از عتبه الكتبه»، حكومت اسلامى، شماره يازدهم. | |||
پيش گفتار مصحح كتاب. | |||
رياحى زمين، زهرا (1385)، «عتبه الكتبه؛ وجه تسميه، ترسل، نثر فنى، مكاتيب ديوانى، سلطان سنجر»، رشد آموزش زبان و ادب فارسى، دوره بيستم، شماره 2. | |||
[[جعفریان، رسول]] (1378)، «يك منبع با ارزش در باب سياست اسلامى؛ گزارشى از عتبه الكتبه»، حكومت اسلامى، شماره يازدهم. | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | [[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | ||