۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
رسائل في دراية الحديث: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'علمي فرهنگي' به 'علمی فرهنگی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
}} | }} | ||
'''رسائل في دراية الحديث'''، اثر ابوالفضل حافظیان | '''رسائل في دراية الحديث'''، اثر [[حافظيان، ابو الفضل|ابوالفضل حافظیان بابلی]]، عنوان مجموعه مجلداتی است که در هر جلد، تعدادی از رساله‌های مربوط به علم «دراية الحديث» جای دارد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
دانش حدیث و بالندگی آن در میان مسلمانان در طی قرون به پیدایی علوم مهمی، چون علم رجال و دراية الحديث منتهی شده و در این دو زمینه، آثار فراوانی به رشته تحریر درآمده است. روشن است که تألیفات اهل سنت در این باب، بسیار است و شیعیان نیز به‌نوبه خود آثار ارزشمندی در این‌باره نگاشته‌اند. برخی از این آثار در سالیان قبل به کوشش افراد مختلف و گاه با حمایت بعضی از مراکز منتشر شده است. بااین‌حال، چاپ برخی از این آثار به دلیل عدم انتخاب نسخه‌های مهم، کاستی‌هایی دارد و عدم چاپ برخی از آثار مهم دیگر، سعی مجدد در انتشار این آثار را ضروری ساخت. این کار ارزشمند را مؤسسه دارالحدیث مدتی است با انتشار برخی از این آثار و از جمله اثر حاضر، برعهده گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | دانش حدیث و بالندگی آن در میان مسلمانان در طی قرون به پیدایی علوم مهمی، چون علم رجال و دراية الحديث منتهی شده و در این دو زمینه، آثار فراوانی به رشته تحریر درآمده است. روشن است که تألیفات اهل سنت در این باب، بسیار است و شیعیان نیز به‌نوبه خود آثار ارزشمندی در این‌باره نگاشته‌اند. برخی از این آثار در سالیان قبل به کوشش افراد مختلف و گاه با حمایت بعضی از مراکز منتشر شده است. بااین‌حال، چاپ برخی از این آثار به دلیل عدم انتخاب نسخه‌های مهم، کاستی‌هایی دارد و عدم چاپ برخی از آثار مهم دیگر، سعی مجدد در انتشار این آثار را ضروری ساخت. این کار ارزشمند را مؤسسه دارالحدیث مدتی است با انتشار برخی از این آثار و از جمله اثر حاضر، برعهده گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
جلد نخست با کتاب‌شناسی بلندی از تألیفات شیعه در علم درایه به قلم ابوالفضل | جلد نخست با کتاب‌شناسی بلندی از تألیفات شیعه در علم درایه به قلم [[حافظيان، ابو الفضل|ابوالفضل حافظیان]]<nowiki/> آغاز شده است که از حیث اطلاعات کتاب‌شناسی، اشکالات جزیی در این فهرست وجود دارد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
بعد از کتاب‌شناسی مفصل و کامل از تألیفات عالمان امامی در علم درایه، نخستین رساله چاپ‌شده در جلد نخست، | بعد از کتاب‌شناسی مفصل و کامل از تألیفات عالمان امامی در علم درایه، نخستین رساله چاپ‌شده در جلد نخست، «[[البداية في علم الدراية]]» تألیف [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|زین‌الدین بن علی]] مشهور به [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] (متوفی 965ق) است که به تحقیق [[غلام‌حسین قیصیریه‌ها]]، بر اساس دو نسخه کهن از این رساله، کتابت سال‌های 974 و 1115ق، انجام گرفته است. مصحح در مقدمه، به چاپ‌های دیگر این رساله و ضعف آنها نیز اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>. | ||
در تصویر نسخه، نسخت، یعنی کتابت‌شده در 969 (کما اینکه آقای جلالی عبارت مشابه و به خط حارثی در پایان وصول الأخبار را همین سال قرائت کرده‌اند)، عبارت جالب توجهی آمده که مورد توجه محقق قرار نگرفته است... مصحح در آغاز معرفی این نسخه گفته‌اند که این نسخه، یکی از رساله‌های مجموعه از آثار شهید | در تصویر نسخه، نسخت، یعنی کتابت‌شده در 969 (کما اینکه آقای [[حسینی جلالی، سید محمدرضا|جلالی]] عبارت مشابه و به خط حارثی در پایان وصول الأخبار را همین سال قرائت کرده‌اند)، عبارت جالب توجهی آمده که مورد توجه محقق قرار نگرفته است... مصحح در آغاز معرفی این نسخه گفته‌اند که این نسخه، یکی از رساله‌های مجموعه از آثار [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]]<nowiki/> است که در آخر آن آمده است: «و قدفرغ الفراغ من مطالعتها و مقابلتها و تصحيحها من النسخة المقروءة علی مصنفها - رحمه الله تعالی – في ضحوة يوم السبت الثامن من شهر جمادي‌الأخری المنتظم في شهور سنة أربع و سبعين و تسعمائة، بدار الحديث قزوين و...». مالک نسخه،بعدها این نخسه را به نسخه‌ای به خط شهید ثانی در 24 رمضان 1045 مقابله کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
در‌هرحال این مجموعه، سوای ارزشی که فی‌نفسه دارد، به احتمال قوی یکی از نسخه‌های خطی متعددی است که حسین بن | در‌هرحال این مجموعه، سوای ارزشی که فی‌نفسه دارد، به احتمال قوی یکی از نسخه‌های خطی متعددی است که [[عاملی، حسین بن عبدالصمد|حسین بن عبدالصمد حارثی]] با خود از جبل عامل به ایران آورده است. این رساله با مقدمه‌ای کوتاه در معرفی اصطلاحات حدیثی آغاز شده است و در ادامه، [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]]<nowiki/> به بحث از اقسام حدیث و مباحث مرتبط با آن پرداخته است. باب دوم، بحثی در باب پذیرش حدیث از چه راویانی و با چه خصوصیت‌هایی است. بحث‌های بعدی نیز به‌ترتیب تحمل حدیث و طرق نقل روایت و در ذکر برخی اصطلاحات حدیثی چون صحابی، تابعی و غیره است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
پس از این رساله کوتاه، رساله دیگری از شهید ثانی، تحت عنوان | پس از این رساله کوتاه، رساله دیگری از [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]]، تحت عنوان «[[الرعاية لحال البداية]]» به تحقیق آقای [[غلام‌حسین قیصریه‌ها]] آمده است. مصحح درباره شرح حال [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] به‌اختصار در مقدمه رساله نخست، مطالبی را آورده و تفصیل مطلب در باب شرح حال شهید را به رساله «[[بغية المريد في كشف أحوال الشيخ زين‌الدين الشهيد]]»، نوشته شاگرد شهید، یعنی [[بهاء‌الدین محمد بن علی بن حسن عودی جزینی]] واگذار نموده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
رساله الرعایه شهید ثانی یکی از چند متن مهم دراية الحديث در عصر صفویه است که در کنار آثای چون | [[رساله الرعایه]] [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] یکی از چند متن مهم دراية الحديث در عصر صفویه است که در کنار آثای چون «[[وصول الأخيار إلی أصول الأخبار]]» [[عاملی، حسین بن عبدالصمد|حسین بن عبدالصمد حارثی]] و «[[الوجيزة في علم الدراية|الوجیزه]]» [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] فرزند [[عاملی، حسین بن عبدالصمد|حارثی]]، پر‌مطالعه‌ترین آثار، در عصر صفویه بوده‌اند و این را از نسخه‌های خطی متعددی که از این کتاب‌ها باقی مانده، می‌توان دریافت<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
رساله بعدی این مجموعه، | رساله بعدی این مجموعه، «[[وصول الأخيار إلی أصول الأخبار]]» تالیف [[عاملی، حسین بن عبدالصمد|حسین بن عبد الصمد حارثی]] (متوفی 984ق) است که به تصحیح [[حسینی جلالی، سید محمدرضا|سید محمدرضا جلالی حسینی]] در این مجموعه منتشر شده است. ایشان در مقدمه، به‌تفصیل درباره شرح حال [[عاملی، حسین بن عبدالصمد|حارثی]] مطالبی به‌‌همراه کتاب‌شناسی کامل آثار این عالم نامور شیعی آورده‌اند. نکته‌ای که بر این مقدمه باید افزود، تاریخ سفر [[عاملی، حسین بن عبدالصمد|حارثی]] به ایران است که به‌خطا در این مقدمه، بر اساس گفته‌های [[اسکندر منشی|اسکندر بیگ منشی]]<nowiki/> در [[تاریخ عالم آرای عباسی|تاریخ عالم‌آرای عباسی]] بعد از شهادت [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] ذکر شده است. اکنون می‌دانیم که [[عاملی، حسین بن عبدالصمد|حارثی]] قبل از شهادت [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] در ایران بوده است. با توجه به یکسان بودن خط کاتب این نسخه با نسخه اساسی که دو رساله پیشین [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] بر اساس آنها تصحیح شده، کاتب این سه نسخه را می‌باید عالم گمنام [[شریف بن بهاء‌الدین علی حسنی رامدی]]<nowiki/> دانست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
آخرین رساله جلد نخست این رسائل، | آخرین رساله جلد نخست این رسائل، «[[الوجيزة في علم الدراية]]»، اثر کوتاه ولی مهم [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] است که به تصحیح [[حسيني آل‌مجدد شیرازی، حسن|سید حسن حسینی آل‌مجدد شیرازی]] تصحیح شده است. با وجود آنکه این کتاب بارها به چاپ رسیده و چاپ‌های خوبی نیز از آن در دست است، مصحح به مزیت‌های چاپ خود اشاره‌ای نکرده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
آثار چاپ‌شده در جلد دوم، تألیفاتی متأخر و از دوره قاجاریه است؛ جز رساله نخست که | آثار چاپ‌شده در جلد دوم، تألیفاتی متأخر و از دوره قاجاریه است؛ جز رساله نخست که «[[المقنعة الأنيسة و المغنية النفيسة]]» نام دارد و از تألیفات [[مهذب‌الدین احمد بن عبدالرضا بصری]]، عالم پراثر امامی عصر صفوی است که به هند مهاجرت کرده و نسخه‌های مهمی از آثار وی نیز در کتابخانه هند موجود است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
آثار چاپ‌شده در این جلد عبارتند از: | آثار چاپ‌شده در این جلد عبارتند از: «[[الفن الثاني من القواميس]]» از ملا آقا [[دربندی، آقا بن عابد|فاضل دربندی]] (متوفی 1285ق)، «[[رسالة في علم الدراية]]» از مولی [[رفیع بن علی رشتی]]<nowiki/> (متوفی 1292ق)، «[[الجوهرة العزيزة في شرح الوجيزة]]» از [[سید علی‌محمد نصیر‌آبادی نقوی هندی]] (متوفی 1312ق)، «[[موجز المقال في نظم الوجيزة]]» از شیخ [[عبدالرحیم اصفهانی حائری]] (متوفی 1367ق) و «[[الوجيزة في علم دراية الحديث]]» از ملا [[عبدالرزاق حائری اصفهانی]] (متوفی1383ق)<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
در پایان می‌توان چنین گفت که این مجموعه را باید اثری ارزنده در دانش دراية الحديث شیعه دانست<ref>ر.ک: همان</ref>. | در پایان می‌توان چنین گفت که این مجموعه را باید اثری ارزنده در دانش دراية الحديث شیعه دانست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[]] | [[البداية في علم الدراية]] | ||
[[]] | [[الرعاية لحال البداية]] | ||
[[]] | [[وصول الأخيار إلی أصول الأخبار]] | ||
[[]] | [[الوجيزة في علم الدراية]] | ||