۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مرآت الممالك؛ سفرنامهای به خلیج فارس، هند، ماوراء النهر و ایران (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۰:۴۴
، ۱۲ نوامبر ۲۰۲۰بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هها' به 'هها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''مرآت الممالك''' يا '''سفرنامهای به خلیج فارس، هند، ماوراء النهر و ایران ''' ترجمهاى است از كتابى به همين نام، به زبان تركى عثمانى اثر سيّدى على | '''مرآت الممالك''' يا '''سفرنامهای به خلیج فارس، هند، ماوراء النهر و ایران ''' ترجمهاى است از كتابى به همين نام، به زبان تركى عثمانى اثر [[سیدی، علی رئیس|سيّدى على رئيس]]، معروف به كاتبى كه به اهتمام آقاى [[گنجهلی، علی|على گنجهلى]] صورت گرفته است. | ||
نویسنده كه از فرماندهان ناوگان عثمانى در درياى سرخ و خليج فارس بوده و ماموريت دشته كه تعدادى كشتىهاى عثمانى را كه در دربند بصره به پايگاه سوئز بازگرداند، در راه اين سفر، از سرزمينهاى هند، افغانستان، ماوراءالنهر و ايران عبور مىكند. اثر، گزارش و سرگذشت اين درياسالار در طول اين راه مىباشد. | نویسنده كه از فرماندهان ناوگان عثمانى در درياى سرخ و خليج فارس بوده و ماموريت دشته كه تعدادى كشتىهاى عثمانى را كه در دربند بصره به پايگاه سوئز بازگرداند، در راه اين سفر، از سرزمينهاى هند، افغانستان، ماوراءالنهر و ايران عبور مىكند. اثر، گزارش و سرگذشت اين درياسالار در طول اين راه مىباشد. | ||
سيّدى على در اول محرم الحرام 961ق از حلب حركت كرد و سفر خود را به سوى كانال سوئز مصر آغاز نمود كه پس از حدودا سه سال و هشت ماه در شعبان 964 هجرى وارد شهر غلطه(گالاتا) تركيه شده، پايان سفرش را اعلام نمود. | [[سیدی، علی رئیس|سيّدى على]] در اول محرم الحرام 961ق از حلب حركت كرد و سفر خود را به سوى كانال سوئز مصر آغاز نمود كه پس از حدودا سه سال و هشت ماه در شعبان 964 هجرى وارد شهر غلطه(گالاتا) تركيه شده، پايان سفرش را اعلام نمود. | ||
سيّدى على كه از حلب حركت و از راه موصل و بغداد به بصره آمد، پس از مدّتى توقف به بحرين حمله و مدّتى در آنجا ماند. در اين مدت ناوگان پرتقالىها از وضع ناوگان عثمانى مطلع و قسمت عمده نيروههاى خود را به مسقط فرستاد، در جنگهاى سختى كه ميان اين دو ناوگان درگرفت، نيروهاى پرتقالى پيروز و نيروهاى عثمانى فرارى شدند. سيّدى على پس از اين شكست كه مىخواست به سوئز برگردد، گرفتار طوفان شديد در درياى عمان گشت و به سواحل هند كشانيده شد و چون بازگشت از راه دريا ممكن نبود، به اتفاق گروهى از افسران همراه خود ناچار شد، در راه اين سفر از سرزمينهايى كه در بالا آمد، عبور و بعد هم از راه مشهد به ايران آيد و در قزوين به حضور شاه طهماسب رسيد و مدّتى هم در دربار او ماند و سپس از طريق بغداد به تركيه بازگشت. | [[سیدی، علی رئیس|سيّدى على]] كه از حلب حركت و از راه موصل و بغداد به بصره آمد، پس از مدّتى توقف به بحرين حمله و مدّتى در آنجا ماند. در اين مدت ناوگان پرتقالىها از وضع ناوگان عثمانى مطلع و قسمت عمده نيروههاى خود را به مسقط فرستاد، در جنگهاى سختى كه ميان اين دو ناوگان درگرفت، نيروهاى پرتقالى پيروز و نيروهاى عثمانى فرارى شدند. [[سیدی، علی رئیس|سيّدى على]] پس از اين شكست كه مىخواست به سوئز برگردد، گرفتار طوفان شديد در درياى عمان گشت و به سواحل هند كشانيده شد و چون بازگشت از راه دريا ممكن نبود، به اتفاق گروهى از افسران همراه خود ناچار شد، در راه اين سفر از سرزمينهايى كه در بالا آمد، عبور و بعد هم از راه مشهد به ايران آيد و در قزوين به حضور شاه طهماسب رسيد و مدّتى هم در دربار او ماند و سپس از طريق بغداد به تركيه بازگشت. | ||
مؤلف انگيزۀ خود از تدوين اثر را درخواست همراهان خود در اثناى سفر ذكر مىكند و نوشتن اين چند صفحه را براى فهم و اطلاع با زبانى ساده و روزمره بازگو مىنمايد. و به خاطر آنكه در اين اثر، اوضاع و احوال هر شهر و ديار را بيان نموده است، نام كتاب مرات الممالك(آئينه كشورها) ناميده است. | مؤلف انگيزۀ خود از تدوين اثر را درخواست همراهان خود در اثناى سفر ذكر مىكند و نوشتن اين چند صفحه را براى فهم و اطلاع با زبانى ساده و روزمره بازگو مىنمايد. و به خاطر آنكه در اين اثر، اوضاع و احوال هر شهر و ديار را بيان نموده است، نام كتاب مرات الممالك(آئينه كشورها) ناميده است. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
و اين پيمان صلح به سال 946 هجرى در شهر آماسيه منعقد شده بود. | و اين پيمان صلح به سال 946 هجرى در شهر آماسيه منعقد شده بود. | ||
سوم ذكر نام شهرهایى است كه در اين سفر از آنها عبور كرده و از آنجا كه سيّدى | سوم ذكر نام شهرهایى است كه در اين سفر از آنها عبور كرده و از آنجا كه [[سیدی، علی رئیس|سيّدى على]]، مددى مسلمان بوده و در هر شهر براى ملاقات، درك فيض روحانیان، عالمان زنده، زيارت قبور، مزار مقدّسان، مشايخ، مشاهير و زاهدان مىرفته است، به طور كامل آن را آورده كه در شناسايى مزار و عالمان آن شهرها بسيار حايز اهميت است؛ از جمله در مشهد به زيارت مرقد [[امام رضا(ع)]]، در نجف به زيارت مرقد حضرت آدم، نوحه نبى، و شمعون عليهمالسلام و [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] رفته است. | ||
از ويژگىهاى ديگر اين اثر آن است كه سيّدى على علاوه بر هنر دريانوردى با ادبيات آشنا و ذوق شعرى در سرودن اشعار نيز داشته است. در هر جا كه طبع او اقتضاء مىكرده، تا با مسألهاى مواجه مىشده، ابياتى در ذهن او مرور مىگشته است، كتاب پر از اين اشعار به زبان عربى است كه در پاورقىها ترجمه آنها آمده است. | از ويژگىهاى ديگر اين اثر آن است كه [[سیدی، علی رئیس|سيّدى على]] علاوه بر هنر دريانوردى با ادبيات آشنا و ذوق شعرى در سرودن اشعار نيز داشته است. در هر جا كه طبع او اقتضاء مىكرده، تا با مسألهاى مواجه مىشده، ابياتى در ذهن او مرور مىگشته است، كتاب پر از اين اشعار به زبان عربى است كه در پاورقىها ترجمه آنها آمده است. | ||
در پايان اثر متن، دو نامه يكى از طرف همايون پادشاه هند و ديگرى از طرف شاه طهماسب صفوى براى سلطان سليمان نوشته شده كه به وسيله سيدى على ارسال گشته به عنوان ضمايم نقل شده است. | در پايان اثر متن، دو نامه يكى از طرف همايون پادشاه هند و ديگرى از طرف شاه طهماسب صفوى براى سلطان سليمان نوشته شده كه به وسيله [[سیدی، علی رئیس|سيدى على]] ارسال گشته به عنوان ضمايم نقل شده است. | ||
بعد از اين ضمايم، فهرست اشخاص و فهرست اماكن و جاها گنجانده شده است. و در اول كتاب، فهرست مطالب آمده است. | بعد از اين ضمايم، فهرست اشخاص و فهرست اماكن و جاها گنجانده شده است. و در اول كتاب، فهرست مطالب آمده است. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:تاریخ (عمومی)]] | [[رده:تاریخ (عمومی)]] | ||
[[رده:تاریخ آسیا]] | [[رده:تاریخ آسیا]] | ||