پرش به محتوا

الدرة الفاخرة في تحقيق مذاهب الصوفية و المتكلمين و الحكماء المتقدمين: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۸: خط ۳۸:
}}
}}


'''الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة و المتكلمین و الحكماء المتقدمین'''، به زبان عربى، نوشته نور‌الدین، عبدالرحمن جامى، صوفى، شاعر و ادیب شهیر قرن نهم هجرى، اثرى است كه نویسنده در آن به محاكمه میان متكلمان و متصوفان و فلاسفه مى‌پردازد.
'''الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة و المتكلمین و الحكماء المتقدمین'''، به زبان عربى، نوشته [[جامی، عبدالرحمن|نور‌الدین، عبدالرحمن جامى]]، صوفى، شاعر و ادیب شهیر قرن نهم هجرى، اثرى است كه نویسنده در آن به محاكمه میان متكلمان و متصوفان و فلاسفه مى‌پردازد.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۵۸: خط ۵۸:
#صدور عالم از خدا و بحث در مسئله امكان صدور معلول‌هاى مختلف از علّت واحد.
#صدور عالم از خدا و بحث در مسئله امكان صدور معلول‌هاى مختلف از علّت واحد.


جامى، در مورد هر یکاز این مسائل، نخست، مذاهب متقابل متكلمان و فیلسوفان و سپس مذهب متصوفه را بیان مى‌كند، ولى مذهب صوفیه را تنها به‌صورت مذهب معقولى در مقابل مذاهب كلامى یا فلسفى نمایش نمى‌دهد، بلكه آشكارا آن را به‌صورت مذهب برترى معرفى مى‌كند، خواه بدان باشد كه وى نظرهاى متقابل كلامى و فلسفى را در مورد مسئله واحد با هم سازش مى‌دهد و خواه بدان كه وى از مسائلى كه لزوما از مذاهب مورد قبول متكلمان یا فیلسوفان نتیجه مى‌شود، اجتناب مى‌ورزد؛ مثلاًاین نظر متصوفان كه صفات خدا در خارج عین ذات اوست، ولى در ذهن، زائد بر آن است، نماینده مذهبى میان دو مذهب متكلمان و فیلسوفان است كه آنان، صفات خدا را زائد بر ذات او مى‌دانند و اینان، صفات را عین ذات مى‌دانند.
جامى، در مورد هر یک از این مسائل، نخست، مذاهب متقابل متكلمان و فیلسوفان و سپس مذهب متصوفه را بیان مى‌كند، ولى مذهب صوفیه را تنها به‌صورت مذهب معقولى در مقابل مذاهب كلامى یا فلسفى نمایش نمى‌دهد، بلكه آشكارا آن را به‌صورت مذهب برترى معرفى مى‌كند، خواه بدان باشد كه وى نظرهاى متقابل كلامى و فلسفى را در مورد مسئله واحد با هم سازش مى‌دهد و خواه بدان كه وى از مسائلى كه لزوما از مذاهب مورد قبول متكلمان یا فیلسوفان نتیجه مى‌شود، اجتناب مى‌ورزد؛ مثلاً این نظر متصوفان كه صفات خدا در خارج عین ذات اوست، ولى در ذهن، زائد بر آن است، نماینده مذهبى میان دو مذهب متكلمان و فیلسوفان است كه آنان، صفات خدا را زائد بر ذات او مى‌دانند و اینان، صفات را عین ذات مى‌دانند.


موضوع كتاب در حدّ خود، بدیع و جالب توجه است، چرا كه در آن پاره‌اى از مسائل فلسفى (یا علوم عقلى) مطرح شده و از نظر حكیم و عارف و صوفى و متكلم مقایسه و بررسى شده است. بر خلاف عصر حاضر كه فلسفه تطبیقى، خود، به‌صورت یکموضوع عمده و اصلى رشته‌هاى مختلف فلسفى شناخته شده، در عصر جامى؛ یعنى حدود 600 سال پیش، به‌صورت تطبیقى مسائلى را مورد بحث قرار دادن و پیرامون آنها به نگارش رساله یا كتاب پرداختن، كارى بسیار بدیع و جالب بوده است.
موضوع كتاب در حدّ خود، بدیع و جالب توجه است، چرا كه در آن پاره‌اى از مسائل فلسفى (یا علوم عقلى) مطرح شده و از نظر حكیم و عارف و صوفى و متكلم مقایسه و بررسى شده است. بر خلاف عصر حاضر كه فلسفه تطبیقى، خود، به‌صورت یکموضوع عمده و اصلى رشته‌هاى مختلف فلسفى شناخته شده، در عصر جامى؛ یعنى حدود 600 سال پیش، به‌صورت تطبیقى مسائلى را مورد بحث قرار دادن و پیرامون آنها به نگارش رساله یا كتاب پرداختن، كارى بسیار بدیع و جالب بوده است.
خط ۷۰: خط ۷۰:


== نسخه‌شناسى ==
== نسخه‌شناسى ==


كتاب، داراى دو متن كوتاه و بلند است؛ متن كوتاه، مشتمل بر بندهاى 1 تا 73 است كه ظاهرا متن اصلى كتاب است كه بنا به درخواست سلطان محمد دوم نگاشته شده، در صورتى كه متن بلند، شامل بندهاى متمّم 72 تا 92 مى‌باشد. نسخه‌هاى هر دو متن، متعدد است.
كتاب، داراى دو متن كوتاه و بلند است؛ متن كوتاه، مشتمل بر بندهاى 1 تا 73 است كه ظاهرا متن اصلى كتاب است كه بنا به درخواست سلطان محمد دوم نگاشته شده، در صورتى كه متن بلند، شامل بندهاى متمّم 72 تا 92 مى‌باشد. نسخه‌هاى هر دو متن، متعدد است.
خط ۸۴: خط ۸۳:
در تهیه متن حاضر در برنامه، از 24 نسخه خطى (كه سه نسخه فوق بخشى از آن است)، به اضافه نسخه چاپ قاهره بهره گرفته شده است.
در تهیه متن حاضر در برنامه، از 24 نسخه خطى (كه سه نسخه فوق بخشى از آن است)، به اضافه نسخه چاپ قاهره بهره گرفته شده است.


نسخه برنامه، مشتمل بر شرح [[لاری، عبدالغفور|عبدالغفور لارى]]، مرید و شاگرد جامى، شرح فارسی كتاب، موسوم به حكمت عمادیه، نوشته بدیع الملکمیرزا، ملقب به عمادالدوله و مقدمه مصحح انگلیسى پروفسور نیكولا هیر مى‌باشد. مقدمه نیكولا هیر توسط آقاى [[احمد آرام]]، به فارسی ترجمه شده و آقاى دكتر سید‌ ‎على موسوى بهبهانى (مصحّح ترجمه و شرح فارسی كتاب) نیز مقدمه‌اى به اثر حاضر افزوده است.
نسخه برنامه، مشتمل بر شرح [[لاری، عبدالغفور|عبدالغفور لارى]]، مرید و شاگرد [[جامی، عبدالرحمن|جامى]]، شرح فارسی كتاب، موسوم به حكمت عمادیه، نوشته [[عمادالدوله، بدیع‌الملک بن امامقلی|بدیع الملک میرزا]]، ملقب به عمادالدوله و مقدمه مصحح انگلیسى پروفسور [[هیر، نیکلاس|نیكولا هیر]] مى‌باشد. مقدمه نیكولا هیر توسط آقاى [[احمد آرام]]، به فارسی ترجمه شده و آقاى دكتر [[مدرس موسوی، علی|سید‌ ‎على موسوى بهبهانى]] (مصحّح ترجمه و شرح فارسی كتاب) نیز مقدمه‌اى به اثر حاضر افزوده است.


نسخه حاضر در برنامه، به اهتمام نیكولا هیر و على موسوى بهبهانى در قطع وزیرى با جلد گالینگور در 67 صفحه مقدمه، 222 صفحه متن و شرح و 34 صفحه مقدمه انگلیسى، در سال 1358ش، توسط انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مکگیل كانادا، شعبه تهران، منتشر شده است.
نسخه حاضر در برنامه، به اهتمام [[هیر، نیکلاس|نیكولا هیر]] و [[مدرس موسوی، علی|على موسوى بهبهانى]] در قطع وزیرى با جلد گالینگور در 67 صفحه مقدمه، 222 صفحه متن و شرح و 34 صفحه مقدمه انگلیسى، در سال 1358ش، توسط انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مک‌گیل كانادا، شعبه تهران، منتشر شده است.


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش