۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دارابی، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
شاه محمد دارابی | شاه محمد دارابی | ||
دارابی اصطهباناتی، محمد بن محمد | |||
عارف، محمد بن محمد | عارف، محمد بن محمد | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| data-type="authorfatherName" | | | data-type="authorfatherName" |محمد | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
| data-type="authorBirthPlace" | | | data-type="authorBirthPlace" |داراب شیراز | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" | | | data-type="authorDeathDate" |حدود 1130ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" | | | data-type="authorTeachers" |[[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهائی]] | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" |[[ریاض العارفین في شرح صحیفة سید الساجدین]] | | data-type="authorWritings" |[[ریاض العارفین في شرح صحیفة سید الساجدین|ریاض العارفین فی شرح صحیفة سید الساجدین]] | ||
[[مقامات السالکین (غنا، موسیقی)]] | [[مقامات السالکین (غنا، موسیقی)]] | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
</div> | </div> | ||
'''محمد بن محمد دارابی''' | '''محمد بن محمد دارابی''' (حدود حدود ۱۱۳۰- شیراز )، شاعر، متخلص به عارف و شاه. | ||
== ولادت == | |||
ایشان از داراب شیراز بود. سال تولد و وفات وی مشخص نیست اما با توجه به وقایع زندگی او و مطالبی که شاگردان و معاصرانش در مورد او حکایت کرده‌اند، وی حدود ۱۳۰ سال عمر کرده و در حدود ۱۱۳۰ در شیراز وفات کرده است. | |||
او را ملاشاه محمد و با شهرت اصطهباناتی، دارابی، دارابجردی و شیرازی خوانده‌اند. | |||
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانی]] شاه‌محمد دارابی اصطهباناتی را غیر از شاه‌محمد دارابجردی، که در هند شهید شده، دانسته است و استناد او دربارۀ شهادت دارابجردی در هند به گزارش صبح گلشن است. | |||
به نظر وی، چنانچه بتوان در روایت مذکور تردید کرد میتوان به یکی بودن این دو نفر حکم کرد. | |||
افزون بر این، آقاى [[گلچین معانی، احمد| احمد گلچین معانى]] نیز در تاریخ تذکره‌هاى فارسى، (ج2، ص 87-105) که به معرفى لطائف الخیال از تألیفات محمد ابن محمد دارابى شیرازى پرداخته، هر دو تخلّص «عارف» و «شاه» را از آن وى دانسته و از قسمتى از لطائف الخیال استنباط نموده که وى در آغاز جوانى نزد [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایى]] شاگردى نموده است. | |||
اما، باتوجه به اینکه در صبح گلشن گزارشی در بارۀ شهادت دارابی نیامده است، میتوان القاب و عناوین مذکور را متعلق به یک نفر دانست. | |||
دارابی ظاهراً در حلقۀ ادبی محمد مسیح، متخلص به معنی، در شیراز شرکت می‌کرده است. | |||
== اساتید == | |||
با توجه به آنچه در تذکرۀ لطایف الخیال نوشته، در جوانی شاگرد [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهائی]] بوده است. این احتمال هم مطرح شده که وی شاگرد [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] (متوفی ۱۰۵۰) بوده و به واسطۀ او، از شاگردان [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهائی]] به‌شمار آمده است. | |||
== تدریس و شاگردان == | |||
دارابی فقه و حدیث و حکمت درس می‌داده است و [[حزین لاهیجی، محمدعلی بن ابی‌طالب|حزین لاهیجی]] (متوفی ۱۱۸۰)، محمد مؤمن جزائری (متوفی ۱۱۳۰) و قطب‌الدین نِیریزی (متوفی ۱۱۷۳) از شاگردان وی بوده و از او به بزرگی یاد کرده‌اند. | |||
از حاشیۀ نسخه‌ای از لطایف الخیال به نوشتۀ خود دارابی، میتوان به جنبه‌هایی از زندگی و احوال او پی برد؛ از جمله اینکه او در ۱۰۶۲ به هند رفته و بین سالهای ۱۰۷۶ و ۱۰۷۸ مشغول تألیف لطایف‌الخیال بوده است و در همین ایام به مکه و عتبات عراق و نواحی گوناگون ایران ، از جمله شوشتر و مشهد و اصفهان ، سفر کرده و در تاریخی نامعلوم به هند بازگشته است. | |||
== وفات == | |||
اما در اواخر عمر به ایران آمده و در شیراز از دنیا رفته است. هنگام وفات دارابی، [[حزین لاهیجی، محمدعلی بن ابی‌طالب|حزین لاهیجی]] در شیراز حضور داشته، اما تاریخ وفات وی را ضبط نکرده است. | |||
== آثار == | |||
# تذکرۀ لطایف الخیال: در شرح‌حال شاعران قدیم و هم روزگار مؤلف از حافظ تا حسین قدسی کربلایی که به ترتیبِ محل سکونت یا زادگاه سرایندگان مرتب شده است. این اثر از حیث گزارش احوال شاعران و معاصران دارابی، منبعی ارزشمند و مهم است. | |||
# معراج الکمال: در شرح اصطلاحات شیخ و ارشاد و مرید و استرشاد. | |||
# روضة العارفین یا ریاض العارفین: شرح صحیفۀ سجادیه | |||
# رساله‌ای در باب عالم مثال: که در آن گفته است عالم مثال از طریق دلایل عقلی اثبات‌شدنی نیست، بلکه از طریق کتاب و سنّت و مکاشفه به اثبات می‌رسد. | |||
# رساله‌ای در مصطلحات موسیقی و آرای دانشمندان اسلامی در بارۀ غنا: با عنوان مقامات السالکین ، از آثار او شمرده شده است. | |||
# لطیفۀ غیبی: در شرح اشعار مشکل دیوان حافظ به همراه توضیح برخی اصطلاحات اهل تصوف و عرفان که در ۱۳۵۷ در شیراز با همین عنوان چاپ شده است. | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||