۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
خلیل بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'راهي' به 'راهی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| data-type="authorfatherName" | | | data-type="authorfatherName" |احمد | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| data-type="authorbirthDate" | | | data-type="authorbirthDate" |100ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
| data-type="authorBirthPlace" | | | data-type="authorBirthPlace" |بصره | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" | | | data-type="authorDeathDate" |175ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" | | | data-type="authorTeachers" |محمد بن معاذ | ||
ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج | |||
عيسى بن عمرو ثقفى | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| خط ۴۷: | خط ۵۱: | ||
'''خلیل بن احمد فراهیدی''' (100-175ق) دانشمند ادبیات عرب و بنیان‌گذار علم عَروض در سده دوم هجری و نویسنده کتاب [[العین]] است. | '''خلیل بن احمد فراهیدی''' (100-175ق) دانشمند ادبیات عرب و بنیان‌گذار علم عَروض در سده دوم هجری و نویسنده کتاب [[العین]] است. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
'''خليل بن احمد بن عمر بن تميم، ابوعبدالرحمن، ابوالصفاى فراهیدى يحمدى عتكى أزدى باهلى بصرى نحوى عروضى'''، در سال 100 هجرى در شهر بصره به دنيا آمد. | '''خليل بن احمد بن عمر بن تميم، ابوعبدالرحمن، ابوالصفاى فراهیدى يحمدى عتكى أزدى باهلى بصرى نحوى عروضى'''، در سال 100 هجرى در شهر بصره به دنيا آمد. پدرش بنا بر نقل «شذرات» اولين كسى است كه بعد از پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نام او را احمد گذارده‌اند. | ||
پدرش بنا بر نقل «شذرات» اولين كسى است كه بعد از پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نام او را احمد گذارده‌اند. | |||
او از كودكى به علم و دانش علاقه داشت و پدرش نيز، كه خود از اهل علم بود، نخستين معلم او بود. | او از كودكى به علم و دانش علاقه داشت و پدرش نيز، كه خود از اهل علم بود، نخستين معلم او بود. | ||
==شخصيت علمى و اجتماعى== | ==شخصيت علمى و اجتماعى== | ||
خليل يكى از چهره‌هاى درخشان علم لغت است، ولى متأسفانه بسيارى از دانش پژوهان با گسترۀ شخصيت علمى او آشنا نيستند و او را فقط به عنوان يكى از علماى بزرگ علم نحو مى‌شناسند. | خليل يكى از چهره‌هاى درخشان علم لغت است، ولى متأسفانه بسيارى از دانش پژوهان با گسترۀ شخصيت علمى او آشنا نيستند و او را فقط به عنوان يكى از علماى بزرگ علم نحو مى‌شناسند. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۴: | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
بسيارى از علما مذهب او را شيعه دانسته‌اند مانند:[[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]]، [[ابن‌ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، علامۀ مجلسى و علامه [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] صاحب رياض العلما. | بسيارى از علما مذهب او را شيعه دانسته‌اند مانند:[[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]]، [[ابن‌ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، علامۀ مجلسى و علامه [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] صاحب رياض العلما. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
==روايات== | ==روايات== | ||
در كتاب‌هاى روايى روايات فراوانى از او نقل شده كه عموماًروايات اخلاقى است. از جمله او مى‌گويد: زيباترين كلام در فراگيرى علم و دانش سخن [[امام على(ع)|حضرت علی عليه‌السلام]] است كه مى‌فرمايد: «قيمة كل امرىء ما يحسن»، يعنى ارزش هر انسان به اندازۀ چيزهايى است كه به او زيبايى و نيكويى بخشيده است (از صفات و گفتار و كردار). | |||
در كتاب‌هاى روايى روايات فراوانى از او نقل شده كه عموماًروايات اخلاقى است. | |||
از جمله او مى‌گويد: زيباترين كلام در فراگيرى علم و دانش سخن [[امام على(ع)|حضرت علی عليه‌السلام]] است كه مى‌فرمايد: «قيمة كل امرىء ما يحسن»، يعنى ارزش هر انسان به اندازۀ چيزهايى است كه به او زيبايى و نيكويى بخشيده است (از صفات و گفتار و كردار). | |||
و در روايتى از حضرت رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله مى‌گويد: «أفضل العبادة الفقه و أفضل‌الدين الورع»، يعنى بهترين عبادت انديشيدن پيرامون دين و فهم و فراگيرى دين و بهترين ديانت و ديندارى پرهيزگارى و خويشتن دارى است. | و در روايتى از حضرت رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله مى‌گويد: «أفضل العبادة الفقه و أفضل‌الدين الورع»، يعنى بهترين عبادت انديشيدن پيرامون دين و فهم و فراگيرى دين و بهترين ديانت و ديندارى پرهيزگارى و خويشتن دارى است. | ||
==سخنان حكيمانه== | ==سخنان حكيمانه== | ||
سخنان حكمت آميزى از خليل نقل شده است كه اينك به برخى از آنها اشاره مى‌شود: | سخنان حكمت آميزى از خليل نقل شده است كه اينك به برخى از آنها اشاره مى‌شود: | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۰: | ||
==مناظره== | ==مناظره== | ||
خليل مناظراتى نيز با علما داشته است. آورده‌اند روزى خليل و [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|عبدالله بن مقفع]] با هم گفتگو می‌كردند. پس از آن ديدار، از خليل پرسيدند [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] را چگونه يافتى ؟ او پاسخ داد علم او را بيش از عقلش يافتم. از [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] پرسيدند تو خليل را چگونه يافتى ؟ او پاسخ داد عقلش را بيش از علمش يافتم. | خليل مناظراتى نيز با علما داشته است. آورده‌اند روزى خليل و [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|عبدالله بن مقفع]] با هم گفتگو می‌كردند. پس از آن ديدار، از خليل پرسيدند [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] را چگونه يافتى ؟ او پاسخ داد علم او را بيش از عقلش يافتم. از [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] پرسيدند تو خليل را چگونه يافتى ؟ او پاسخ داد عقلش را بيش از علمش يافتم. | ||
==علوم ابتكارى== | ==علوم ابتكارى== | ||
خليل از دانشمندان بزرگ دوران خود به شمار مى‌آيد و اختراع برخى از علوم را به وى نسبت داده‌اند، مانند: | خليل از دانشمندان بزرگ دوران خود به شمار مى‌آيد و اختراع برخى از علوم را به وى نسبت داده‌اند، مانند: | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۳: | ||
==فرزند== | ==فرزند== | ||
خليل داراى فرزندى بود به نام ابراهیم كه در كتاب «لسان الميزان» به نقل از ابوالحسن بن بابويه قمى پدر [[شيخ صدوق]]، او را شيعه دانسته است. | خليل داراى فرزندى بود به نام ابراهیم كه در كتاب «لسان الميزان» به نقل از ابوالحسن بن بابويه قمى پدر [[شيخ صدوق]]، او را شيعه دانسته است. | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۳۹: | ||
==اساتيد== | ==اساتيد== | ||
خليل از اساتيد فراوانى بهره برده است مانند: | خليل از اساتيد فراوانى بهره برده است مانند: | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۸۰: | ||
#هذاب بن محبر | #هذاب بن محبر | ||
== | ==وفات== | ||
خليل بن احمد فراهیدى، آن دانشمند بزرگ، سرانجام پس از عمرى خدمت به جهان علم و دانش در سال 175 هجرى در سن 75 سالگى ديده از جهان فرو بست و به ديار دوست شتافت. | |||
==آثار== | |||
او داراى تأليفات ارزشمندى نيز مى‌باشد، از جمله: | او داراى تأليفات ارزشمندى نيز مى‌باشد، از جمله: | ||
| خط ۲۰۴: | خط ۱۹۹: | ||
#كتاب في معاني اسماء الحروف | #كتاب في معاني اسماء الحروف | ||
#تفسير حروف الهجاء | #تفسير حروف الهجاء | ||
#الفرش و المثال | #الفرش و المثال | ||