دیوان عنصری بلخی: تفاوت میان نسخه‌ها

اما آن گروه از بیات او که جنبه حکمی دارد و مفاهیمی کلی در آن‌ها بیان شده، کم نیست‎. مرحوم‎ دهخدا‎ در امثال و حکم، به مناسبت‎های‎ مختلف‎، 76‎ بار به سخن وی استناد کرده است؛ که با توجه به تعداد ابیات موجود در دیوان او، کم نیست؛ به‌ویژه که عنصری شاعری است‎ مدیحه‌سرا‎ و موضوعات دیوان او با مسائل عام و حکمی و مفاهیم متناسب با ضرب‌المثل‎ها، ارتباط چندانی ندارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/40 ر.ک: همان، ص 41-40]</ref>‏.

[[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] از شاعرانی است‎ که‎ در‎ مجموع در مدیحه‌سرایی، اعتدال را‎ رعایت‎ کرده‎ است. حتی اگر عنصری را با فرخی -که معاصر او است- بسنجیم درمی‌یابیم که ستایش‌های عنصری از محمود به حقیقت نزدیک‎تر‎ است‎ تا‎ ستایش‌های فرخی. عنصری با اینکه بر همه شاعران‎ عهد‎ محمود سروری و مهتری داشت و به روایت تذکره‌نویسان، ملک‌الشعرای دربار محمود بود و مورد توجه و عنایت خاص سلطان و درباریان بود‎ و از‎ ستایشگری‎ صاحب جلال و مکنت شده بود، در حق محمود گزافه‌گویی‌هایی از‎ نوع گزافه‌های انوری و ظهیر ندارد. البته مبالغه از عناصر اصلی شعر است و طبیعتاً در مدیحه نیز مانند دیگر‎ اغراض‎ شعری‎، مبالغه وجود دارد؛ در شعر عنصری نسبت به شاعران معاصر او‎ یا‎ پس از او این مبالغات معتدل‌تر است. این اعتدال را از خطاب‌های او و القابی که برای‎ ممدوحان‎ آورده‎ و نیز از مفاهیم مدحی او می‌توان دریافت. وی در مواردی چند، برای‎ تأیید‎ مدعای‎ خود، از جنگ‎ها و پیروزی‌ها و کردارهای محمود مثال آورده تا خوانندگان به مدیحه‌های وی گمان‎ دروغ نبرند‎. [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] در جایگاه شاعری درباری، به علاقه‌های ممدوح نیز توجهی خاص دارد؛ به همین‎ سبب‎ مطابق میل او، کوشش‌های او را در راه گسترش دین و برکندن ملحدان و بی‌دینان‎ و بدمذهبان‎ می‌ستاید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/45 ر.ک: همان، ص 45]</ref>‏.