۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ أشراف الحجاز، خلاصة الكلام في بيان أمراء البلد الحرام (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۴
، ۱۳ ژوئن ۲۰۲۰بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'دحلان، احمد زيني' به 'احمد زینی دحلان') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ أشراف الحجاز، خلاصة الكلام في بيان أمراء البلد الحرام'''، اثر احمد بن زینی | '''تاريخ أشراف الحجاز، خلاصة الكلام في بيان أمراء البلد الحرام'''، اثر [[احمد زینی دحلان|احمد بن زینی دحلان]]، کتابی است پیرامون حکومت اشراف حسنی بر حجاز، قبل از تسلط آل سعود بر شبهجزیره عربستان که با تحقیق و تحلیل [[توفيق، محمد امين|محمد امین توفیق]]، به چاپ رسیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق در مقدمه، به موضوع و اهمیت کتاب اشاره نموده<ref>ر.ک: مقدمه، ص5-7</ref> و در مدخل، ضمن اشاره به این موضوع که سلاست و وضوح و استفاده از عبارات آسان، از جمله ویژگیهای نوشتاری آثار دحلان میباشد، به بیان این نکته پرداخته است که در مواردی که مؤلف مطالب را مجمل بیان نموده و به تفصیل آنها نپرداخته، وی از آثار دیگر مورخین، استفاده نموده است که آثاری همچون: «مكة خلال الفترة المتأخرة من القرن التاسع عشر»، «رحلات في الجزيرة العربية»، «حكام مكة»، «الدور الأمبريالي لبريطانيا في البحر الأحمر» و... از جمله آن آثار است. آثار مزبور در اصل توسط نویسندگان خارجی نوشته شده و سپس به زبان عربی ترجمه گردیده است <ref>ر.ک: مدخل، ص9-12</ref>. | محقق در مقدمه، به موضوع و اهمیت کتاب اشاره نموده<ref>ر.ک: مقدمه، ص5-7</ref> و در مدخل، ضمن اشاره به این موضوع که سلاست و وضوح و استفاده از عبارات آسان، از جمله ویژگیهای نوشتاری آثار [[احمد زینی دحلان|دحلان]] میباشد، به بیان این نکته پرداخته است که در مواردی که مؤلف مطالب را مجمل بیان نموده و به تفصیل آنها نپرداخته، وی از آثار دیگر مورخین، استفاده نموده است که آثاری همچون: «مكة خلال الفترة المتأخرة من القرن التاسع عشر»، «رحلات في الجزيرة العربية»، «حكام مكة»، «الدور الأمبريالي لبريطانيا في البحر الأحمر» و... از جمله آن آثار است. آثار مزبور در اصل توسط نویسندگان خارجی نوشته شده و سپس به زبان عربی ترجمه گردیده است <ref>ر.ک: مدخل، ص9-12</ref>. | ||
مؤلف چهرهای برجسته و صاحبنام در حجاز است. وی در این کتاب، بهاجمال، امارت اشراف حسنی را بر حجاز، در دوره متأخر، یعنی دورهای که به تسلط آل سعود بر حرمین منجر شد، بررسی کرده و همچون کتاب قبلی خود «خلاصة الكلام في بيان أمراء البلد الحرام»، از گرایش مذهبی این امیران سخن نگفته است<ref>ر.ک: سامانی، سید محمود، ص18</ref>. | مؤلف چهرهای برجسته و صاحبنام در حجاز است. وی در این کتاب، بهاجمال، امارت اشراف حسنی را بر حجاز، در دوره متأخر، یعنی دورهای که به تسلط آل سعود بر حرمین منجر شد، بررسی کرده و همچون کتاب قبلی خود «خلاصة الكلام في بيان أمراء البلد الحرام»، از گرایش مذهبی این امیران سخن نگفته است<ref>ر.ک: سامانی، سید محمود، ص18</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
در فصل سوم، به بررسی ساختار سیاسی حکومت اشراف حسنی در حجاز پرداخته شده و در این زمنیه، نفوذ مصر و حکومت فاطمیون بر حجاز بعد از سال 1840م، اشراف حسنی در دوران تسلط عثمانی و وضعیت داخلی اشراف و مواضع علما پیرامون آنها و نفوذ وهابیت سعودی در شرق و مرکز شبهجزیره عربستان، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در بخش پایانی، به چگونگی شکلگیری فرقه وهابیت و تحولات و رشد و گسترش آن و جنگ این فرقه با شریفهای مکه و حجاز پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص69-81</ref>. | در فصل سوم، به بررسی ساختار سیاسی حکومت اشراف حسنی در حجاز پرداخته شده و در این زمنیه، نفوذ مصر و حکومت فاطمیون بر حجاز بعد از سال 1840م، اشراف حسنی در دوران تسلط عثمانی و وضعیت داخلی اشراف و مواضع علما پیرامون آنها و نفوذ وهابیت سعودی در شرق و مرکز شبهجزیره عربستان، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در بخش پایانی، به چگونگی شکلگیری فرقه وهابیت و تحولات و رشد و گسترش آن و جنگ این فرقه با شریفهای مکه و حجاز پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص69-81</ref>. | ||
دحلان در این کتاب، فتنه وهابیت را از بزرگترین فتنهها در دنیای اسلام معرفی کرده که در آن، پیروان محمد بن عبدالوهاب، سایر مسلمانان را تکفیر میکنند. وی در این کتاب مینویسد که این آیین را محمد بن عبدالوهاب در سال 1143ق، پایهریزی کرد و بعد از 50 سال، با کمک و یاریِ محمد بن سعود، امیر درعیه، در نجد مشهور شد. به گفته وی، برخی از اتباع محمد بن عبدالوهاب میگفتند: «عصای ما بهتر از پیامبر(ص) است؛ چون با عصای خودمان مار را میکشیم، ولی پیامبر(ص) مرد و نفعی ندارد و پیامرسانی است که رفته است». وی در ادامه مینویسد: علمای مذاهب اربعه، این کلام را کفر صریح دانستند<ref>ر.ک: عبداللهزاده، سید مصطفی</ref>. | [[احمد زینی دحلان|دحلان]] در این کتاب، فتنه وهابیت را از بزرگترین فتنهها در دنیای اسلام معرفی کرده که در آن، پیروان محمد بن عبدالوهاب، سایر مسلمانان را تکفیر میکنند. وی در این کتاب مینویسد که این آیین را محمد بن عبدالوهاب در سال 1143ق، پایهریزی کرد و بعد از 50 سال، با کمک و یاریِ محمد بن سعود، امیر درعیه، در نجد مشهور شد. به گفته وی، برخی از اتباع محمد بن عبدالوهاب میگفتند: «عصای ما بهتر از پیامبر(ص) است؛ چون با عصای خودمان مار را میکشیم، ولی پیامبر(ص) مرد و نفعی ندارد و پیامرسانی است که رفته است». وی در ادامه مینویسد: علمای مذاهب اربعه، این کلام را کفر صریح دانستند<ref>ر.ک: عبداللهزاده، سید مصطفی</ref>. | ||
نویسنده در بخشی از این کتاب، به توسل صحابه و ائمه و علمای اهل سنت پرداخته است. همچنین به تاریخ و کیفیت جنگهایی که مسلمانان با وهابیت انجام دادند، اشاره کرده و جنایتهای وهابیت را نیز بیان کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | نویسنده در بخشی از این کتاب، به توسل صحابه و ائمه و علمای اهل سنت پرداخته است. همچنین به تاریخ و کیفیت جنگهایی که مسلمانان با وهابیت انجام دادند، اشاره کرده و جنایتهای وهابیت را نیز بیان کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||