پرش به محتوا

البرهان في تفسير القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۳: خط ۴۳:




تفسير البرهان اثر علامه سيد هاشم بحرانى از تفاسير بنام شيعه مى‌باشد.
'''تفسير البرهان''' اثر [[بحرانی، هاشم بن سلیمان|علامه سيد هاشم بحرانى]] از تفاسير بنام شيعه مى‌باشد.


== انگيزه تأليف ==
== انگيزه تأليف ==
خط ۵۰: خط ۵۰:
مؤلف با چينش سه مقدمه، انگيزه خود را بيان مى‌دارد:
مؤلف با چينش سه مقدمه، انگيزه خود را بيان مى‌دارد:


1. همه بر شرف و بلندمرتبگى شأن قرآن، واقفند و مى‌دانند كه نجات در تمسك به آن است. بحث، تلاوت و تفكر در معانى آن، سبب حيات قلب‌ها و علم و عمل بدان، سبب تخلص از سختى‌هاست.
#همه بر شرف و بلندمرتبگى شأن قرآن، واقفند و مى‌دانند كه نجات در تمسك به آن است. بحث، تلاوت و تفكر در معانى آن، سبب حيات قلب‌ها و علم و عمل بدان، سبب تخلص از سختى‌هاست.
 
#به اسرار و حقايق پنهان آن با عقول معمولى نتوان رسيد، بايد از اهل ذكر كه اهل تنزيل و تأويل قرآنند، اخذ نمود.
2. به اسرار و حقايق پنهان آن با عقول معمولى نتوان رسيد، بايد از اهل ذكر كه اهل تنزيل و تأويل قرآنند، اخذ نمود.
#ديدم كه مفسرين و علما، به آراء ديگرانى غير از اهل بيت عصمت(ع) رو آورده‌اند؛ درحالى‌كه بايد در فهم اسرار و حقايق قرآن تا آشكار شدن تأويل و تفسير اهل‌بيت(ع)، توقف نمود؛ به همين جهت براى فهم نظرات تفسيرى و بيان اهل‌بيت(ع) در تأويل و اسرار كتاب الهى، اقدام به جمع‌آورى روايات تفسيرى وارده از آنها نمودم.
 
3. ديدم كه مفسرين و علما، به آراء ديگرانى غير از اهل بيت عصمت(ع) رو آورده‌اند؛ درحالى‌كه بايد در فهم اسرار و حقايق قرآن تا آشكار شدن تأويل و تفسير اهل‌بيت(ع)، توقف نمود؛ به همين جهت براى فهم نظرات تفسيرى و بيان اهل‌بيت(ع) در تأويل و اسرار كتاب الهى، اقدام به جمع‌آورى روايات تفسيرى وارده از آنها نمودم.


چاپ جديد اين كتاب، در پنج جلد به قطع رحلى، توسط مركز چاپ و نشر مؤسسه بعثت تهران با تحقيق گروه بحث‌هاى اسلامى مؤسسه و مقدمه محققانه شيخ محمدمهدى آصفى، صورت گرفته است.
چاپ جديد اين كتاب، در پنج جلد به قطع رحلى، توسط مركز چاپ و نشر مؤسسه بعثت تهران با تحقيق گروه بحث‌هاى اسلامى مؤسسه و مقدمه محققانه شيخ محمدمهدى آصفى، صورت گرفته است.
خط ۶۲: خط ۶۰:
اقدامات انجام‌گرفته در تحقيق (از طرف گروه بحث‌هاى اسلامى مؤسسه بعثت):
اقدامات انجام‌گرفته در تحقيق (از طرف گروه بحث‌هاى اسلامى مؤسسه بعثت):


1. اصلاح و تصحيح بعضى مصادر؛
#اصلاح و تصحيح بعضى مصادر؛
 
#مقابله تفسير با نسخه‌هاى خطى و ثبت اختلاف‌ها؛
2. مقابله تفسير با نسخه‌هاى خطى و ثبت اختلاف‌ها؛
#استخراج احاديث از كتاب‌هايى كه مصنف از آنها نقل كرده و مقابله آنها با مصادر احاديث و ثبت اختلاف‌ها؛
 
#تصحيح اسانيد و اسماء راويان و اعلام؛
3. استخراج احاديث از كتاب‌هايى كه مصنف از آنها نقل كرده و مقابله آنها با مصادر احاديث و ثبت اختلاف‌ها؛
#ضبط اسماء راويان و اعلام مختلف با حركات و اعراب؛
 
#اشاره به ارجاعات مصنف (تقدّم، يأتي)؛
4. تصحيح اسانيد و اسماء راويان و اعلام؛
#حذف اضافات نسخه خطى (كه از مؤلف نبوده است) از اصل كتاب و قرار دادن آنها در پرانتز؛
 
#ترتيب دادن (نوشتن) مستدرك البرهان، در آياتى كه مصنف ذكر نكرده است با توجه به مجموعه‌هاى روايات تفسيرى، مانند بحار الأنوار، تفسير نور الثقلين و...؛
5. ضبط اسماء راويان و اعلام مختلف با حركات و اعراب؛
#ضبط صحيح نص روايى همراه با شرح مفردات مشكل؛
 
#دقت بر پاورقى‌ها و هماهنگى آن با متن و روايات مطرح‌شده.
6. اشاره به ارجاعات مصنف (تقدّم، يأتي)؛
 
7. حذف اضافات نسخه خطى (كه از مؤلف نبوده است) از اصل كتاب و قرار دادن آنها در پرانتز؛
 
8. ترتيب دادن (نوشتن) مستدرك البرهان، در آياتى كه مصنف ذكر نكرده است با توجه به مجموعه‌هاى روايات تفسيرى، مانند بحار الأنوار، تفسير نور الثقلين و...؛
 
9. ضبط صحيح نص روايى همراه با شرح مفردات مشكل؛
 
10. دقت بر پاورقى‌ها و هماهنگى آن با متن و روايات مطرح‌شده.


== ساختار ==
== ساختار ==
خط ۱۲۳: خط ۱۱۲:
مقدمه مصنف داراى 16 باب يا به تعبيرى، 17 باب به شرح ذيل مى‌باشد:
مقدمه مصنف داراى 16 باب يا به تعبيرى، 17 باب به شرح ذيل مى‌باشد:


1. بابى در فضل عالم و متعلم؛
#بابى در فضل عالم و متعلم؛
 
#بابى در فضل قرآن؛
2. بابى در فضل قرآن؛
#بابى در فضل ثقلين؛
 
#بابى در فضل اينكه هر آنچه انسان‌ها به آن نيازمندند، در قرآن موجود است؛ «و فيه تبيان كلّ شيء»؛
3. بابى در فضل ثقلين؛
#بابى در اينكه كسى جز ائمه(ع) قرآن را همان‌طوركه نازل شده جمع نكرده‌اند و تأويل آن نيز از آنهاست؛
 
#بابى در نهى از تفسير به رأى و جدال؛
4. بابى در فضل اينكه هر آنچه انسان‌ها به آن نيازمندند، در قرآن موجود است؛ «و فيه تبيان كلّ شيء»؛
#بابى در اينكه قرآن، ظاهر و باطن، عام و خاص، محكم و متشابه و ناسخ و منسوخ دارد و پيامبر(ص) و اهل‌بيت(ع)، اينها را مى‌دانند و اينان راسخون در علمند؛
 
#بابى در تقسيم قرآن از جهت نزول؛
5. بابى در اينكه كسى جز ائمه(ع) قرآن را همان‌طوركه نازل شده جمع نكرده‌اند و تأويل آن نيز از آنهاست؛
#بابى در اينكه قرآن به «إياك أعني و اسمعي يا جارة» نازل شده است؛
 
#بابى در آنچه راجع به ائمه(ع) نازل شده است؛
6. بابى در نهى از تفسير به رأى و جدال؛
#بابى در تكميل باب قبل و نهى از تفسير بدون علم؛
 
#بابى در معناى ثقلين از طريق اهل سنت؛
7. بابى در اينكه قرآن، ظاهر و باطن، عام و خاص، محكم و متشابه و ناسخ و منسوخ دارد و پيامبر(ص) و اهل‌بيت(ع)، اينها را مى‌دانند و اينان راسخون در علمند؛
#بابى در علت عربى بودن قرآن و معجزه بودن و هميشه تازه بودن آن؛
 
#بابى در اينكه هر آنچه مخالف قرآن است، مردود مى‌باشد؛
8. بابى در تقسيم قرآن از جهت نزول؛
#بابى در اولين و آخرين سوره‌هاى نازل‌شده؛
 
#بابى در ذكر كتب و منابع تفسير البرهان؛
9. بابى در اينكه قرآن به «إياك أعني و اسمعي يا جارة» نازل شده است؛
#بابى در بيان مقدمه تفسير قمى كه على بن ابراهيم ذكر كرده است.
 
10. بابى در آنچه راجع به ائمه(ع) نازل شده است؛
 
11. بابى در تكميل باب قبل و نهى از تفسير بدون علم؛
 
12. بابى در معناى ثقلين از طريق اهل سنت؛
 
13. بابى در علت عربى بودن قرآن و معجزه بودن و هميشه تازه بودن آن؛
 
14. بابى در اينكه هر آنچه مخالف قرآن است، مردود مى‌باشد؛
 
15. بابى در اولين و آخرين سوره‌هاى نازل‌شده؛
 
16. بابى در ذكر كتب و منابع تفسير البرهان؛
 
17. بابى در بيان مقدمه تفسير قمى كه على بن ابراهيم ذكر كرده است.


مصنف چند موضوع را نيز در انتهاى كتاب آورده است:
مصنف چند موضوع را نيز در انتهاى كتاب آورده است:
۷۳

ویرایش