پرش به محتوا

كشف المحجوب (تصنیف): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۰
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ر' به 'ی‌ر'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ا' به 'ی‌ا')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ر' به 'ی‌ر')
خط ۵۱: خط ۵۱:
اثر حاضر مورد استفاده غالب متصوفان‎ قرار‎ گرفته است؛ چنان‎که در «تذكرة‎ الأولياء» عطار و «نفحات الأنس» جامی به‎خصوص از‎ قسمت‎ شرح‎ حال‎های صوفیان که در «كشف‎ المحجوب» آمده، بسیار استفاده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
اثر حاضر مورد استفاده غالب متصوفان‎ قرار‎ گرفته است؛ چنان‎که در «تذكرة‎ الأولياء» عطار و «نفحات الأنس» جامی به‎خصوص از‎ قسمت‎ شرح‎ حال‎های صوفیان که در «كشف‎ المحجوب» آمده، بسیار استفاده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.


در فارسی، قبل از «كشف‎المحجوب»، کتاب‎ «شرح‎ تعرف» تألیف امام ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری در علم‎ تصوف‎ نوشته شده است که در چهار مجلد تنظیم شده است و نام اصلی آن «نور المريدين و فضيحة ‎المدعين» است‎ و در حقیقت‎ شرحی است بر کتاب «التصرف لمذهب أهل التصوف» کلابادی، اما گویا هجویری‎ این‎ کتاب را که بسیار با «كشف ‎المحجوب» وجه‎ اشتراک‎ دارد‎، ندیده بوده است. درهرحال باید گفت‎ که‎ «كشف ‎المحجوب»، دومین کتاب فارسی موجود در زمینه تصوف است که اینک در دست‎ است‎. در «كشف ‎المحجوب» داستان‎ها و افسانه‌های خرافی‎ بسیار‎ از مشایخ‎ صوفیه‎ نقل‎ شده است که باورکردن آنها مشکل‎ است؛، گرچه همان‎ها و مشابهات آنها در «تذكرة ‎الاولياء» و در «نفخات ‎الأنس» هم تکرار شده است‎؛ مثل‎ آنکه وقتی یکی از مشایخ صوفیه‎ قرآن می‎خواند، چهار پری از‎ هیبت‎ آن مُردند؛ یا زُرارة‎ بن‎ ابی‌اوفی در هنگام نماز، آیتی خواند و نعره‌ای زد و مُرد و زن دیگری‎ در‎ کوفه با شنیدن آیتی جان‎ داد‎؛ یا‎ اینکه صد شتر‎ با‎ باری دو برابر معمولی با‎ آواز‎ حُدی یک غلام راه طولانی را یکسره طی کردند و مردند؛ یا از صوت‎ خوش‎ حضرت داود یک بار 700 کنیزک‎ عذراء‎ مردند و در‎ باب‎ سماع‎ از این افسانه‌ها بسیار‎ گفته است، اما به زبانی که گویی به‎راستی واقع شده است؛ یا ابراهیم خواص با‎ شنیدن‎ بیتی شعر، که صوفی‌ای خواند چنان‎ به‎ وجد‎ آمد‎ که‎ شروع کرد به‎ پای‎ کوبیدن بر زمین و پاهایش در سنگ مثل موم فرو می‎رفت. مرحوم علامه قزوینی درباره این قبیل‎ مطالب‎، در‎ مقدمه‌ای که بر «تذكرة ‎الأولياء» عطار نوشته‌اند، تحت‎ عنوان‎ «امور‎ مکذوبه» شرحی‎ آورده‎ است<ref>ر.ک: همان، ص162-‎163</ref>.
در فارسی، قبل از «كشف‎المحجوب»، کتاب‎ «شرح‎ تعرف» تألیف امام ابوابراهیم اسماعیل بن محمد مستملی بخاری در علم‎ تصوف‎ نوشته شده است که در چهار مجلد تنظیم شده است و نام اصلی آن «نور المريدين و فضيحة ‎المدعين» است‎ و در حقیقت‎ شرحی است بر کتاب «التصرف لمذهب أهل التصوف» کلابادی، اما گویا هجویری‎ این‎ کتاب را که بسیار با «كشف ‎المحجوب» وجه‎ اشتراک‎ دارد‎، ندیده بوده است. درهرحال باید گفت‎ که‎ «كشف ‎المحجوب»، دومین کتاب فارسی موجود در زمینه تصوف است که اینک در دست‎ است‎. در «كشف ‎المحجوب» داستان‎ها و افسانه‌های خرافی‎ بسیار‎ از مشایخ‎ صوفیه‎ نقل‎ شده است که باورکردن آنها مشکل‎ است؛، گرچه همان‎ها و مشابهات آنها در «تذكرة ‎الاولياء» و در «نفخات ‎الأنس» هم تکرار شده است‎؛ مثل‎ آنکه وقتی یکی از مشایخ صوفیه‎ قرآن می‎خواند، چهار پری از‎ هیبت‎ آن مُردند؛ یا زُرارة‎ بن‎ ابی‌اوفی در هنگام نماز، آیتی خواند و نعره‌ای زد و مُرد و زن دیگری‎ در‎ کوفه با شنیدن آیتی جان‎ داد‎؛ یا‎ اینکه صد شتر‎ با‎ باری دو برابر معمولی با‎ آواز‎ حُدی یک غلام راه طولانی را یکسره طی کردند و مردند؛ یا از صوت‎ خوش‎ حضرت داود یک بار 700 کنیزک‎ عذراء‎ مردند و در‎ باب‎ سماع‎ از این افسانه‌ها بسیار‎ گفته است، اما به زبانی که گویی به‎راستی واقع شده است؛ یا ابراهیم خواص با‎ شنیدن‎ بیتی شعر، که صوفی‌ای خواند چنان‎ به‎ وجد‎ آمد‎ که‎ شروع کرد به‎ پای‎ کوبیدن بر زمین و پاهایش در سنگ مثل موم فرو می‌رفت. مرحوم علامه قزوینی درباره این قبیل‎ مطالب‎، در‎ مقدمه‌ای که بر «تذكرة ‎الأولياء» عطار نوشته‌اند، تحت‎ عنوان‎ «امور‎ مکذوبه» شرحی‎ آورده‎ است<ref>ر.ک: همان، ص162-‎163</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش