۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
صلاة الجمعة (سراب تنکابنی): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''صلاة الجمعة''' یا «رسالة في صلاة الجمعة»، اثر محمد بن عبدالفتاح | '''صلاة الجمعة''' یا «رسالة في صلاة الجمعة»، اثر [[سراب تنکابنی، محمد بن عبدالفتاح|محمد بن عبدالفتاح تنکابنی]]، مشهور به [[سراب تنکابنی، محمد بن عبدالفتاح|فاضل سراب]]، کتابی است یک جلدی، به زبان عربی، با موضوع فقه استدلالی امامی و احادیث شیعه. نویسنده در این اثر به بیان احکام نماز جمعه و فتاوای علمای شیعه درباره آن پرداخته است؛ در این راستا وی به تعریف نماز جمعه و شروطش و حکم اقامه آن با برخی تعلیقات و حواشی علمی ارزشمند پرداخته است. کتاب به تحقیق [[باقری، محمد|محمد باقری]] رسیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب دارای مقدمه تحقیق، مقدمه مؤلف، محتوای مطالب در سه فصل و یک خاتمه است. از جمله منابع کتاب پس از قرآن کریم، میتوان موارد ذیل را یاد کرد: ارشاد شیخ | کتاب دارای مقدمه تحقیق، مقدمه مؤلف، محتوای مطالب در سه فصل و یک خاتمه است. از جمله منابع کتاب پس از قرآن کریم، میتوان موارد ذیل را یاد کرد: [[الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد|ارشاد شیخ مفید]]، [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|استبصار شیخ طوسی]]، [[الإشراف|الإشراف شیخ مفید]]، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة سید محسن امین عاملی]]، کتاب [[الأُم]] [[شافعی، محمد بن ادریس|محمد بن ادریس شافعی]]، [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ محمد بن حسن حر عاملی]]، [[إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد|إيضاح الفوائد]] [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخرالمحققین]]، [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهمالسلام|بحار الأنوار]] [[مجلسی، محمدباقر|علامه محمدباقر مجلسی]] و...<ref>ر.ک: کتاب، ص237-252</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نماز جمعه یکی از فرایض در شریعت اسلامی است. این عمل عبادی، قبل از ورود رسول خدا(ص) به مدینه تشریع شد؛ در زمانی که حضرت بر عمرو بن عوف نزول کرد؛ در روز دوشنبه دوازدهم ربیعالاول هنگام ظهر. آن حضرت در قباء، در روزهای دوشنبه و سهشنبه و چهارشنبه و پنجشنبه نماز گزاردند و مسجد آنان را بنیان گذاشتند. سپس روز جمعه به قصد مدینه از میان آنان خارج شد و در بنیسالم بن عوف در بطن وادی آنان وقت نماز جمعه فرارسید و در آن روز در آن مکان، مسجدی را اتخاذ نمود. آن جمعه، اولین جمعهای بود که رسول خدا(ص) در اسلام نماز جمعه برپا کرد<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص5</ref>. | نماز جمعه یکی از فرایض در شریعت اسلامی است. این عمل عبادی، قبل از ورود رسول خدا(ص) به مدینه تشریع شد؛ در زمانی که حضرت بر عمرو بن عوف نزول کرد؛ در روز دوشنبه دوازدهم ربیعالاول هنگام ظهر. آن حضرت در قباء، در روزهای دوشنبه و سهشنبه و چهارشنبه و پنجشنبه نماز گزاردند و مسجد آنان را بنیان گذاشتند. سپس روز جمعه به قصد مدینه از میان آنان خارج شد و در بنیسالم بن عوف در بطن وادی آنان وقت نماز جمعه فرارسید و در آن روز در آن مکان، مسجدی را اتخاذ نمود. آن جمعه، اولین جمعهای بود که رسول خدا(ص) در اسلام نماز جمعه برپا کرد<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص5</ref>. | ||
فقها بر وجوب نماز جمعه در زمان حضور امام یا نائب خاص ایشان اتفاق دارند و در حکمش در زمان غیبت اختلاف کردهاند؛ برخی قائل به وجوب تخییری میان نماز جمعه ونماز ظهر شدهاند و برخی قائل به وجوب عینی آن هستند و برخی دیگر قائل به حرمتش. درباره این موضوع، کتابهای زیادی از زمان غیبت تاکنون نگاشته شده که چهار اثر توسط شیخ محمد بن عبدالفتاح | فقها بر وجوب نماز جمعه در زمان حضور امام یا نائب خاص ایشان اتفاق دارند و در حکمش در زمان غیبت اختلاف کردهاند؛ برخی قائل به وجوب تخییری میان نماز جمعه ونماز ظهر شدهاند و برخی قائل به وجوب عینی آن هستند و برخی دیگر قائل به حرمتش. درباره این موضوع، کتابهای زیادی از زمان غیبت تاکنون نگاشته شده که چهار اثر توسط [[سراب تنکابنی، محمد بن عبدالفتاح|شیخ محمد بن عبدالفتاح تنکابنی]]، مشهور به [[سراب تنکابنی، محمد بن عبدالفتاح|فاضل سراب]]، نگاشته شده که یکی از آنها این کتاب است که ایشان در آن قائل به وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت شده است<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. | ||
این رساله، شامل مقدمهای است که در آن اقوال فقها در حکم نماز جمعه در زمان غیبت ذکر شده. سپس ادامه مطالب کتاب در سه فصل و یک خاتمه بیان شده است. فصل اول در نقل عبارات فقها است و بیان مقتضای کلمات آنان در مواردی که نیازمند به بیان است. نویسنده در فصل دوم کتاب، درباره اثبات وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت سخن میگوید. سومین فصل کتاب، درباره نظرات و ادلهای است که درباره عدم وجوب آن بیان شده است؛ اعم از اینکه شخص در میان قائلان به عدم وجوب، قائل به حرمت باشد یا تخییر. خاتمه کتاب هم مشتمل بر ذکر برخی فوائد است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | این رساله، شامل مقدمهای است که در آن اقوال فقها در حکم نماز جمعه در زمان غیبت ذکر شده. سپس ادامه مطالب کتاب در سه فصل و یک خاتمه بیان شده است. فصل اول در نقل عبارات فقها است و بیان مقتضای کلمات آنان در مواردی که نیازمند به بیان است. نویسنده در فصل دوم کتاب، درباره اثبات وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت سخن میگوید. سومین فصل کتاب، درباره نظرات و ادلهای است که درباره عدم وجوب آن بیان شده است؛ اعم از اینکه شخص در میان قائلان به عدم وجوب، قائل به حرمت باشد یا تخییر. خاتمه کتاب هم مشتمل بر ذکر برخی فوائد است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | ||
نویسنده در مقدمهای که بر کتاب نوشته، متذکر شده است: فاضل شیرازی مولی علیرضا تجلی، رسالهای فارسی در نفی عینیت وجوب نماز جمعه، نوشت، مشتمل بر شبهات سخیف و خیالات ضعیف؛ بنابراین به امر استادم (مولی محمدباقر بن محمدمؤمن خراسانی سبزواری)، کتابی فارسی در پاسخ به آن نگاشتم و حق را در آ ن بیان کردم. | نویسنده در مقدمهای که بر کتاب نوشته، متذکر شده است: فاضل شیرازی مولی علیرضا تجلی، رسالهای فارسی در نفی عینیت وجوب نماز جمعه، نوشت، مشتمل بر شبهات سخیف و خیالات ضعیف؛ بنابراین به امر استادم (مولی [[محقق سبزواری، محمدباقر|محمدباقر بن محمدمؤمن خراسانی سبزواری]])، کتابی فارسی در پاسخ به آن نگاشتم و حق را در آ ن بیان کردم. | ||
چون عمده مقصود از وضع این رساله فارسی، دفع شبهه برای ناآشنایان به زبان عربی بود، سیاقش متناسب با بسط کلام در ذکر برخی از دقایق علمی نبود. | چون عمده مقصود از وضع این رساله فارسی، دفع شبهه برای ناآشنایان به زبان عربی بود، سیاقش متناسب با بسط کلام در ذکر برخی از دقایق علمی نبود. | ||
در سال گذشته تصمیم گرفته بودم رسالهای بنویسم که در آن برخی از مسائلی را که در این کتاب فارسی وجود ندارد، هم ذکر کنم و همچنین برخی از مواردی که متعلق به عبارت رساله است و نفعی در ذکر آن نیست را ترک نمایم و برخی بیماریها و اشتغالات، مانع اجرای آن تصمیم گردید، تا اینکه ماه رمضان امسال نزدیک گردید؛ پس آن را همان گونه که تصمیم داشتم، نگاشتم<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص15-16</ref>. | در سال گذشته تصمیم گرفته بودم رسالهای بنویسم که در آن برخی از مسائلی را که در این کتاب فارسی وجود ندارد، هم ذکر کنم و همچنین برخی از مواردی که متعلق به عبارت رساله است و نفعی در ذکر آن نیست را ترک نمایم و برخی بیماریها و اشتغالات، مانع اجرای آن تصمیم گردید، تا اینکه ماه رمضان امسال نزدیک گردید؛ پس آن را همان گونه که تصمیم داشتم، نگاشتم<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص15-16</ref>. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۲: | ||
اصل این رساله، نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستانه رضویه در مشهد مقدس، به شماره 6466، بوده و تاریخ کتابت آن به سال 1106ق، برمیگردد. این اثر به خط نستعلیق احمد بن محمدرضا حسنی نوشته شده و حواشی مؤلف بر آن وجود دارد<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص10</ref>. | اصل این رساله، نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستانه رضویه در مشهد مقدس، به شماره 6466، بوده و تاریخ کتابت آن به سال 1106ق، برمیگردد. این اثر به خط نستعلیق احمد بن محمدرضا حسنی نوشته شده و حواشی مؤلف بر آن وجود دارد<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص10</ref>. | ||
محمد باقری در تحقیق این رساله، به همین نسخه خطی اعتماد کرده؛ او در این راستا شروع به استنساخ آن و تخریج آیات قرآنی و همچنین اقوال و روایات از مصادرشان کرده و سپس به تقطیع و تقویم متن کتاب قیام کرده تا این رساله به شکلی درآمده که در اختیار خوانندگان است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. | [[باقری، محمد|محمد باقری]] در تحقیق این رساله، به همین نسخه خطی اعتماد کرده؛ او در این راستا شروع به استنساخ آن و تخریج آیات قرآنی و همچنین اقوال و روایات از مصادرشان کرده و سپس به تقطیع و تقویم متن کتاب قیام کرده تا این رساله به شکلی درآمده که در اختیار خوانندگان است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. | ||
در آخر کتاب این عبارات به چشم میخورد: «و اتفق بتوفيق الله تبارك و تعالی الفراغ من مشقّة و مأنّة نبله من نسخة معتبرة علی يد كاتبه الآثم المفتقر إلی رحمة ربّه الغني أحمد بن محمّدرضا الحسيني - غفر الله آثامهما و عفا عن جرائمهما - عصيرة يوم الثلاثاء، لأربع خلت من شهر الله الأعظم رجب مضر المكرّم من عام الحادي و الأربعين و الثلاثمائة مع الألف، 1341»<ref>ر.ک: همان، ص10-11</ref>. | در آخر کتاب این عبارات به چشم میخورد: «و اتفق بتوفيق الله تبارك و تعالی الفراغ من مشقّة و مأنّة نبله من نسخة معتبرة علی يد كاتبه الآثم المفتقر إلی رحمة ربّه الغني أحمد بن محمّدرضا الحسيني - غفر الله آثامهما و عفا عن جرائمهما - عصيرة يوم الثلاثاء، لأربع خلت من شهر الله الأعظم رجب مضر المكرّم من عام الحادي و الأربعين و الثلاثمائة مع الألف، 1341»<ref>ر.ک: همان، ص10-11</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||