۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المعجم الفقهي لكتب الشيخ الطوسي: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'دائرة المعارف' به 'دائرةالمعارف') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''المعجم الفقهي لكتب الشيخ الطوسي'''، در شش جلد توسط مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی توسط گروهی از محققین تحت اشراف آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی (متوفی 1397ش) منتشر شده است. در این کتاب، آثار فقهی شیخ طوسی (متوفی 460ق) به‌صورت معجم به زبان عربی ارائه شده است. | |||
کتاب حاضر دومین معجم فقهی موسوعی است که توسط موسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی مطابق با مذهب اهل‌بیت(ع) منتشر شده است. این اثر متکفل تعجیم کتب فقهی شیخ طائفه و فقیه یگانه شیخ طوسی است که عصر فقهی‌اش به دست این فقیه بزرگ به مرحله متمایز و ویژه در میان مراحل تطور فقه اسلامی بدل گردید. این مرحله فقهی را می‌توان به تعبیر شهید صدر حدفاصل بین دو عصر علمی اولیه و عصر علمی پیشرفته دانست. این شیخ مبتکر، پایانی را برای عصر اولیه قرار داد و به‌وسیله او عصری علمی آغاز شد که در آن فقه و اصول به علومی با دقت و ساختار و شیوه علمی خاص بدل شد<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص5 </ref>. | |||
مقدمه این معجم در سه فصل تنظیم شده است: بحثی اجمالی پیرامون حیات شیخ طوسی، جایگاه علمی شیخ و ویژگی‌های مکتب و تألیفاتش، شیوه عمل در معجم فقهی<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>. | |||
در شیوه «معجم فقهی»، مسائل فقهی در قالب شرح اصطلاحات فقهی لیکن مختصرتر از شیوه دائرة‌المعارف‌نویسی عرضه می‌شود. این روش گاهی مقدمه‌ای برای دائرة‌المعارف‌نویسی است؛ ازاین‌رو، در برخی تجارب دائرة‌المعارف‌نویسی مشاهده می‌شود. مثلاً قبل از نگارش موسوعه عبدالناصر ابتدا حاشیه ابن عابدین به‌صورت معجم در یک جلد ارائه شد، چنان‌که قبل از نگارش موسوعه فقهیه اهل‌البیت(ع) نیز ابتدا کتاب جواهر الکلام به‌صورت تعجیم ارائه شد. بر این اساس می‌توان گفت: معاجم فقهی، دائرة‌المعارف‌های مختصر هستند<ref>ر.ک: پیراسته، صفا؛ ص335</ref>. | |||
عملیات تهیه معجم فقهی به مراحل متعددی تقسیم شده که از آن جمله است: | |||
# استخراج مفردات معجم فقهی (مصطلحات): یعنی الفاظ تیترواری که صلاحیت آن را دارند که خواننده از طریق آن‌ها به مداخل و کلیدهای مسائل و فروعی می‌خواهد در کتب شیخ به آن‌ها دست یابد از طریق معجم بیابد. ضابطه استخراج مصطلحات از مفاد کتب آن است که از الفاظی باشد که فقها برای دلالت بر باب فقهی استعمال می‌کنند؛ مانند حج، حواله، شرکت، طلاق... یا مسئله یا مجموعه‌ای از مسائل فقهی، مانند جنابة، اتلاف، استبراء، اجازه... یا موضوع حکم شرعی مانند حریر، انعام، فضه، حرم... باشد. | |||
# ارتباط دادن هر اصطلاح به هر آنچه به آن اختصاص دارد از مسائل کتب یا آنچه به آن تعلق دارد از مصطلحات مرتبط. | |||
# عملیات تلخیص مطالب کتب که عبارت از: تلخیص تعریفات مصطلحات اگر یافت شود؛ تلخیص فرضیات مسائل و استخلاص عناوین آن‌ها؛ تلخیص آراء و اقوال خواه از مذهب واحد یا از مذاهب متعدد باشد. | |||
# توزیع و تقسیم خلاصه‌ها بر مصطلحات مرتبط با آن به شکلی که با آن از تکرار جلوگیری شود. قاعده‌ای که به سبب آن توزیع خلاصه‌ها بر مصطلحات مرتبط در بین آن‌ها کامل می‌شود<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص29-27</ref>. | |||
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است. | |||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | |||
# مقدمه و متن کتاب. | |||
# پیراسته، صفا؛ «همراه با دانشنامه آثار فقهی شیعه شیوه‌های نگارش فقه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، فقه اهل‌بیت(ع)، بهار و تابستان 1394، شماره 81 و 82، صفحات 310 تا 348؛ به آدرس اینترنتی: | |||
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1323255 | |||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
| خط ۴۱: | خط ۶۳: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:آماده برای غنی سازی (98)]] | |||