۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بوستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌گ' به ''
جز (جایگزینی متن - 'غالبا' به 'غالباً ') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به '') |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
'''بوستان'''، نخستين اثر [[سعدی، مصلح بن عبدالله|شيخ مصلح‌الدين عبدالله سعدى شيرازى]] است كه كار سرودن آن در سال 655ق پايان يافته است. اين كتاب به زبان فارسی بوده و نویسنده آن را به نام اتابك ابوبكر بن سعد زنگى نوشته است. | '''بوستان'''، نخستين اثر [[سعدی، مصلح بن عبدالله|شيخ مصلح‌الدين عبدالله سعدى شيرازى]] است كه كار سرودن آن در سال 655ق پايان يافته است. اين كتاب به زبان فارسی بوده و نویسنده آن را به نام اتابك ابوبكر بن سعد زنگى نوشته است. | ||
آنچه باعث هرچه بيشتر شدن اهميت اين اثر مى‌شود، آن است كه پندها و آرزوهاى سعدى در اين كتاب، بيش از ديگر آثار او | آنچه باعث هرچه بيشتر شدن اهميت اين اثر مى‌شود، آن است كه پندها و آرزوهاى سعدى در اين كتاب، بيش از ديگر آثار او جلور مى‌باشد. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
سعدى اين اثر را در زمانى كه در سفر بوده است، سروده و هنگام بازگشت به شيراز آن را بر دوستانش عرضه داشته است. اين اثر در قالب مثنوى و در بحر متقارب سروده شده و از نظر قالب و وزن شعرى، حماسى است؛ هر چند كه از نظر محتوا، به اخلاق، تربيت، سياست و اجتماعیات پرداخته است. | سعدى اين اثر را در زمانى كه در سفر بوده است، سروده و هنگام بازگشت به شيراز آن را بر دوستانش عرضه داشته است. اين اثر در قالب مثنوى و در بحر متقارب سروده شده و از نظر قالب و وزن شعرى، حماسى است؛ هر چند كه از نظر محتوا، به اخلاق، تربيت، سياست و اجتماعیات پرداخته است. | ||
پسندها و آرزوهاى [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] در اين كتاب، بيش از ديگر آثار او | پسندها و آرزوهاى [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] در اين كتاب، بيش از ديگر آثار او جلور است و سعدى‌شناسان و دوستداران او، همواره بوستان را در جايگاه يك كتاب اخلاقى و آموزشى نگريسته و آن را «جهان مطلوب سعدى» دانسته‌اند و به راستى هم [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] مدينه فاضله‌اى را كه مى‌جسته، در اين اثر، تصوير كرده است. وى در اين تصوير، دائم از تجربه‌ها، سرگذشت‌ها و روايت‌هاى گذشتگان ياد مى‌كند و تصوير آن جهان نورانى را در قالب حكايت‌هایى شيرين، چنان نغز و دلفريب جلوه كرده است كه بر بيشتر زيبايى‌هاى هنرى و شگردهاى شاعرانه اين اثر سايه افكنده است. | ||
[[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] به شيوه قدما، از زبان قصه براى بيان انديشه‌هاى خود بهره برده و اين اثر، مجموعه‌اى است كامل از انواع داستان‌هاست. | [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] به شيوه قدما، از زبان قصه براى بيان انديشه‌هاى خود بهره برده و اين اثر، مجموعه‌اى است كامل از انواع داستان‌هاست. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
هنر [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] در اين است كه بدون آنكه سخنش از آرايه‌هاى مناسب و در خور خالى بماند، از سنگلاخ تكلّف و تصنع زمان خود بيرون آمده است. | هنر [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] در اين است كه بدون آنكه سخنش از آرايه‌هاى مناسب و در خور خالى بماند، از سنگلاخ تكلّف و تصنع زمان خود بيرون آمده است. | ||
وى در | وى در بهريرى از آرايه‌هاى ادبى، برخلاف بسيارى ديگر از سخن‌سرايان، اندازه نگه داشته است و با آگاهى از تمام امكانات و ظرفيت‌هاى زبانى و با شناخت دقيقى كه از ويژگى‌هاى روان‌شناسى واژه‌ها و تركيب‌ها دارد، دست به آفرينش زده و تقليدپذيرترين شعرها را مى‌سرايد كه به درستى «سهل ممتنع» ناميده شده است.يكى از شگردهاى شيرين سعدى، بزينى واژه‌ها و تركيب‌هاست. ذوق سليم او در عين آنكه حكايت‌ها را به روانى و شيوايى مى‌پردازد، شايسته‌ترين واژه‌ها را نيز در پيوند با هم برمى‌گزيند و آن‌ها را چون مرواريدهاى مناسبى در رشته سخن مى‌كشد. در داستان حاتم طايى (باب دوم) مى‌خوانيم: | ||
{{شعر}}{{ب|''زمين مرده و ابر گريان بر او''|2=''صبا كرده بار دگر جان در او ''}}{{ب|''به منزلگه حاتم آمد فرود''|2=''برآسود چون تشنه بر زنده‌رود''}}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب|''زمين مرده و ابر گريان بر او''|2=''صبا كرده بار دگر جان در او ''}}{{ب|''به منزلگه حاتم آمد فرود''|2=''برآسود چون تشنه بر زنده‌رود''}}{{پایان شعر}} | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
{{شعر}}{{ب|''بفرمود و جستند و بستند سخت ''|2=''به خوارى فكندند در پاى تخت''}}{{ب|''قبا بست و چابك نورديد دست ''|2=''قبايش دريدند و دستش شكست''}}{{ب|''روان هر دو كس را فرستاد و خواند ''|2=''به هيبت نشست و به حرمت نشاند ''}}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب|''بفرمود و جستند و بستند سخت ''|2=''به خوارى فكندند در پاى تخت''}}{{ب|''قبا بست و چابك نورديد دست ''|2=''قبايش دريدند و دستش شكست''}}{{ب|''روان هر دو كس را فرستاد و خواند ''|2=''به هيبت نشست و به حرمت نشاند ''}}{{پایان شعر}} | ||
در پايان مى‌توان چنين | در پايان مى‌توان چنين نتيجيرى نموده كه چنانچه از منظر زيبايى‌شناسى، نگاهى باريك‌بينانه به زيبايى‌هاى لفظى و شگردهاى شاعرانه [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]]، در اين اثر بيفكنيم، به روشنى درمى‌يابيم كه او در اين كتاب گران‌سنگ، افزون بر آنكه ارزش‌هاى اخلاقى و اجتماعى را، به شيرينى، باز نموده است، كلام خود را نيز با آرايه‌هاى مناسب، به شيوايى و فريبايى، آراسته و با ترفندهاى شايسته ادبى، در سخن خود رستاخيز ادبى برپا كرده است. اما زبان ساده و روان سعدى، آن‌گونه كمال يافته كه آرايه‌هاى ادبى را زير سايه خود درآورده و از خودنمايى آن‌ها پيشگيرى كرده است. از همين روى است كه ويژگی «سهل ممتنع» براى سخن سعدى، آوازه جاوادنه يافته است. | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||