تاریخ بوشهر: تفاوت میان نسخه‌ها

فصل اول در مورد تاریخ غلبه لشگر اسلام بر این حدود است؛ آنچه از تواریخ مستفاد است این است که اول ناحیه‌ای که از خلیج ایران به دست اعراب افتاد، جزیره بحرین بود و سپس در طول سالیانی متمادی با پشروی‎های سپاه اسلام در سال بیست‌وسوم هجرت تمام مملکت فارس و سواحل خلیج ایران به تصرف مسلمانان درآمد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13-15</ref>.

فصل سوم درباره جغرافیای طبیعی و مدنی بوشهر است، که به‌اختصار به برخی از مطالب مهم آن شاره می‌شود: از قدیم‌الایام این شهر به چهار محله اصلی تقسیم می‌شده است: محله بهبهانی‎ها که از جمیع محلات آبادتر و بزرگ‎تر بوده است؛ محله شنبدی، محله دهدشتی، محله کوتی. عدد مساجد این شهر بیست‌ویک مسجد بوده است. مساجد این شهر از حیث بنا و شکل، کمتر شباهتی به مساجد داخله ایران دارد و در هندسه آن رعایت گرما شده است. به تکایای شهر که در آن اقامه تعزیه‌داری و روضه‌خوانی برای حضرت سیدالشهدا می‌شود، برحه می‌گویند که تعداد آنها به هفت تکیه می‌رسد. از بدو دادن امتیاز تأسیس بانک شاهنشاهی در ایران یک شعبه از آن هم در بوشهر تأسیس شده و در آن عمل صرافی و برات‎فروشی منحصر انجام می‌گرفته است. از بدو ایجاد این بانک تاکنون صدها ملیون و بالاخص جواهر و طلا از ثروت ایران کاسته شد. از ابتدای تأسیس دولت مشروطه در این شهر، بعضی ادارات قانونی از قبیل عدلیه، مالیه، نظمیه، بلدیه و غیره تشکیل شده، ولی تماما اسم بلارسم است و فایده‌ای برآن مترتب نیست<ref>ر.ک: همان، ص19-40</ref>.

فصل چهارم و نهایی کتاب در بیان وقایع گذشته و حوادث جاریه است. نگارنده به‌تریب و اختصار به حکومت خاندان زندیه بر مناطق جنوبی ایران و دست‎به‌دست شدن این حکمرانی اشاره می‌کند؛ تا زمان سلطنت آقامحمد خان و اوایل جلوس فتحعلى ‎شاه که مصادف شد با اتفاقاتی که زمینه حضور انگلیسی‎ها را در ایران فراهم ساخت و برحسب اتفاقاتی که در منطقه افتاد، قرارداد‎ها و تعهداتی در طول زمان بین انگلیسی‎ها و دولت ایران نوشته شد که نگارنده به ماجرا و مفاد آنها می‌پردازد.

از جمله اتفاقات مهم مذکور در این فصل حمله انگلیسی‎ها به ایران و شکست ایرانیان است؛ ماجرا از این قرار بود که به‌واسطه اتفاقات و بی‌نظمی‎هایی که در هرات صورت گرفته بود و دولت ایران تصمیم بر فتح افغانستان و الحاق آن به ایران گرفت و عساکر ایران در تحت ریاست نواب حسام‌السلطنه، شهر هرات را محاصره نموده و شهر را فتح کردند، ازآنجاکه کابینه دولت انگلیس، الحاق افغانستان را به ایران منافى با حفظ‍‎ هندوستان تصوّر مى‌کرد، به‌مجرد تسخیر هرات، سفیر و قونسلات دولت انگلیس، عَلَم دولت خود را خوابانیده از خاک ایران بیرون رفتند تا علایم دشمنى و خصومت را آشکار سازند.

روز بیست‌وسوم ربیع‎الاول، سه فروند کشتى جنگى انگلیسى به لنگرگاه بوشهر وارد شد و تا روز سوم ربیع‎الثانى سى‎ فروند کشتى جنگى در غاوى بوشهر مجتمع گردید و پس از آماده‌سازی دیگر لوازم جنگی، جنگ با ایران آغاز گردید، که در نهایت پس از مدت‎ها درگیری ایرانیان از انگلیسی‎ها شکست خوردند. نگارنده سبب عمده شکست لشکر ایران را اولاً، تباین افکار و عدم توافق آراى رؤساى عساکر نظام و رؤساى عساکر چریک می‌داند؛ ثانیاً، عدم کفایت و لیاقت سردار کل در مناقشه او با جهالت و بى‎علمى ضبّاط‍‎ و صاحب‌منصبان عسکرى نظامى که نه از قانون سوق عسکرى خبرت و بصیرت داشتند و نه در علم جنگ و ارکان مسائل حرب، از تجربه و اطّلاع کافى بهرمند بودند<ref>ر.ک: همان، ص94-102</ref>.

فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهرست منابع و نمایه‌های کتاب اعم از جای‎ها و نسبت‎های مکانی، کسان، کتاب‌ها و مجلات، اوزان و مقیاس‎ها و باد‎ها و کشتی‎ها و... در انتهای آن ذکر گردیده است.

در پاورقی‎ها توضیح برخی از جملات و آدرس مطالب ذکر شده است.