معاد جسمانی در حکمت متعالیه: تفاوت میان نسخه‌ها

بخش هجدهم درباره‎ «قلب سلیم» است که جایگاه معارف حقه و یاد خدا و خاستگاه اعمال صالح است و «سقیم» نیست (محل اوهام و آرزوها و عقاید ‎باطل و گلخن اعمال فاسد) و درباره حفظ و مراقبت از آن و حسن ختامش غزلی نغز از تراوش‎های طبع خود نویسنده. در بخش نوزدهم حدیث دل‎نشینی از امام جواد آمده است: «القصد إلی الله بالقلوب أبلغ من إتعاب الجوارح‎ بالأعمال» (با حضور باطنی به‎سوی خدا پر کشیدن، زودتر انسان را به مقصد می‌رساند، تا خسته کردن تن با اعمال بدنی فاقد حضور) و مقدمه آن اشاره‌ای است به تعریف «یقین»؛ «استراق ذات انسان‎، در حضور زیبایی سرمدی، که هم توحید را شامل می‌شود هم معاد را»<ref>ر.ک: همان</ref>.

در بخش سی، جان کلام این است که جویای معرفت باید حد خویش نگاه دارد و از«طور خود» (مرتبه استعداد و قابلیت خود‎) تجاوز نکند و بر این نکته یقین داشته باشد که رسیدن به سرچشمه هدایت جز از «کتاب هادی» و «انسان هادی» به دست نخواهد آمد که پیامبر نیز در حدیث ثقلین بر این نکته تصریح و تأکید فرموده است: «ما إن تمسكتم بهما لن تضلوا». در بخش سی‎ویک، نقطه اوج تعالی معرفت‎جویان، «یقین صدق» معرفی شده است که یقین صادقان است نه گمان کافران‎ (فاقدان‎ ایمان و یقین یا اهل یقین کذب و جزم باطل). در قسمت سی‎ودو، «معرفت»، مقوله‌ای بسیار ظریف و شریف و حساس توصیف می‌شود و «معاد و فلسفه‎ اسلام»، بخش پایانی «تمهیدات» است و خلاصه آن اینکه «فلاسفه اسلام، در بحث معاد خواسته‌اند توان عقل بشری و عقل فلسفی را بیازمایند، نه اینکه این عقل و داده‌های آن را مرحله نهایی ادراک بشری بشمار آورند‎...»؛ زیرا‎ «معادی که قرآن کریم بارها بدان تصریح کرده است، معاد جسمانی عنصری است، نه چیز دیگر»<ref>ر.ک: همان</ref>.