۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
موسوعة الأسماء و الأعلام المبهمة في القرآن الكريم: تفاوت میان نسخه‌ها
موسوعة الأسماء و الأعلام المبهمة في القرآن الكريم (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۷ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۷
، ۷ سپتامبر ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'تا' به 'تا') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها') |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
این اثر، دربرگیرنده مقدمه‌ای از محققان و شرح حال [[موذن، عبدالله بن عبدالله|ادکاوی]]، [[سهیلی، عبدالرحمن بن عبدالله|سهیلی]]، [[ابن عسکر، محمد بن علی|ابن عسکر]] و [[بلنسی، محمد بن علی|بلنسی]] است. سپس | این اثر، دربرگیرنده مقدمه‌ای از محققان و شرح حال [[موذن، عبدالله بن عبدالله|ادکاوی]]، [[سهیلی، عبدالرحمن بن عبدالله|سهیلی]]، [[ابن عسکر، محمد بن علی|ابن عسکر]] و [[بلنسی، محمد بن علی|بلنسی]] است. سپس مقدمه‌های [[سهیلی، عبدالرحمن بن عبدالله|سهیلی]] و [[ابن عسکر، محمد بن علی|ابن عسکر]] ذکر شده و در ادامه، بحث از اسباب ابهام در قرآن و توضیح پیرامون نسخه خطی و تصاویری از این نسخه و سپس روش تحقیق و بررسی کتاب و مقدمه نویسنده آمده است. ترتیب تفسیر مبهمات قرآن در این کتاب، بر اساس ترتیب کتاب [[بلنسی، محمد بن علی|بلنسی]] است. جلد نخست شامل سوره‌های حمد تا اسراء و جلد دوم از سوره کهف تا ناس است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1704/173 ر.ک: شریفی معصومه؛ رفیعی، محسن، ص173]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
# رفع ابهام از اشخاص مبهم (مرد، زن، فرشته، اجنه و مواردی ازاین‌دست)؛ همچون: '''وَ جٰاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى اَلْمَدِينَةِ يسْعىٰ''' (و مردی از دورترین [نقطه] شهر شتابان آمد [و] گفت») که در اینجا مقصود از «رجل» مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد. | # رفع ابهام از اشخاص مبهم (مرد، زن، فرشته، اجنه و مواردی ازاین‌دست)؛ همچون: '''وَ جٰاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى اَلْمَدِينَةِ يسْعىٰ''' (و مردی از دورترین [نقطه] شهر شتابان آمد [و] گفت») که در اینجا مقصود از «رجل» مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد. | ||
# رفع ابهام از مبهمات جمعهایی که برخی از اسامی آنها معین و مشخص است؛ همچون آیه '''سَيقُولُ اَلسُّفَهٰاء''' (بقره: 142) (بهزودی مردم سبکمغز می‌گویند). | # رفع ابهام از مبهمات جمعهایی که برخی از اسامی آنها معین و مشخص است؛ همچون آیه '''سَيقُولُ اَلسُّفَهٰاء''' (بقره: 142) (بهزودی مردم سبکمغز می‌گویند). | ||
# رفع ابهام از اقوام، حیوانات، مکان‌ها، زمان‌ها و مواردی ازاین‌دست؛ همچون: '''أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحٰابَ اَلْكهْفِ وَ اَلرَّقِيمِ كٰانُوا مِنْ آيٰاتِنٰا عَجَباً''' (کهف: 9) (آیا گمان کردی که اصحاب کهف و رقیم از | # رفع ابهام از اقوام، حیوانات، مکان‌ها، زمان‌ها و مواردی ازاین‌دست؛ همچون: '''أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحٰابَ اَلْكهْفِ وَ اَلرَّقِيمِ كٰانُوا مِنْ آيٰاتِنٰا عَجَباً''' (کهف: 9) (آیا گمان کردی که اصحاب کهف و رقیم از نشانه‌های شگفت‌انگیز ما بودند؟)، که نویسنده در صدد بیان مکان آن کهف و رقیم است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39413/1/8 ر.ک: مقدمه، ج1، ص8]</ref>. | ||
اسباب ابهام در قرآن شامل موارد زیر می‌شود: | اسباب ابهام در قرآن شامل موارد زیر می‌شود: | ||
# رعایت اختصار و اعتماد بر مطلبی که در آیه یا آیات دیگر بیان شده است؛ مثلاً در آیه 7 سوره فاتحه '''صِرَاطَ الذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ'''، | # رعایت اختصار و اعتماد بر مطلبی که در آیه یا آیات دیگر بیان شده است؛ مثلاً در آیه 7 سوره فاتحه '''صِرَاطَ الذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ'''، نعمتدادهشدهها مبهمند، ولی آیه 69 سوره نساء '''وَ مَن يُطِعِ اللهَ وَ الرسُولَ فَأُوْلَئِكَ مَعَ الذِينَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَيْهِم منَ النبِيينَ وَ الصديقِينَ وَ الشهَدَاء وَ الصالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا'''، آنها را بیان کرده است. | ||
# شهرت: چون مصداق خاص لفظ یا عبارتی، مشهور بوده است، دیگر نیازی به تصریح نبوده است؛ همان طور که خداوند متعالی می‌فرماید: '''وَ قُلْنَا يا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنةَ''' (بقرة: 35). در این آیه، نام همسر حضرت آدم(ع)، یعنی حوا(س) را به سبب شهرتش مبهم گذاشته است. | # شهرت: چون مصداق خاص لفظ یا عبارتی، مشهور بوده است، دیگر نیازی به تصریح نبوده است؛ همان طور که خداوند متعالی می‌فرماید: '''وَ قُلْنَا يا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنةَ''' (بقرة: 35). در این آیه، نام همسر حضرت آدم(ع)، یعنی حوا(س) را به سبب شهرتش مبهم گذاشته است. | ||
# کتمان و پوشیده داشتن نام کسی به جهت برخی مصالح؛ مانند: '''وَ مِنَ الناسِ مَن يعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدنْيا وَيشْهِدُ اللهَ عَلَی مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَد الْخِصَامِ''' (بقره: 204). در این آیه، نام شخصی که سخن او پیامبر(ص) را به تعجب واداشته نیامده است تا شاید از این طریق، دل او به اسلام و وحی متمایل و مسلمان شود. گفته شده نام این شخص اَخنس بن شُرَیق بوده است. | # کتمان و پوشیده داشتن نام کسی به جهت برخی مصالح؛ مانند: '''وَ مِنَ الناسِ مَن يعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدنْيا وَيشْهِدُ اللهَ عَلَی مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَد الْخِصَامِ''' (بقره: 204). در این آیه، نام شخصی که سخن او پیامبر(ص) را به تعجب واداشته نیامده است تا شاید از این طریق، دل او به اسلام و وحی متمایل و مسلمان شود. گفته شده نام این شخص اَخنس بن شُرَیق بوده است. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
و نیز '''إِن جَاءكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَينُوا''' (حجرات: 6) که مراد، ولید بن عقبه است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39413/1/28 ر.ک: مقدمه، ج1، ص28-29]</ref>؛<ref>[http://lib.eshia.ir/26683/1/829 دفتر تبلیغات اسلامی، ج1، ص829]</ref>. | و نیز '''إِن جَاءكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَينُوا''' (حجرات: 6) که مراد، ولید بن عقبه است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39413/1/28 ر.ک: مقدمه، ج1، ص28-29]</ref>؛<ref>[http://lib.eshia.ir/26683/1/829 دفتر تبلیغات اسلامی، ج1، ص829]</ref>. | ||
[[موذن، عبدالله بن عبدالله|مؤذن]]، بعد از هر آیه‌ای که اسم یا علم مبهم در آن وجود دارد نظرات [[سهیلی، عبدالرحمن بن عبدالله|سهیلی]]، [[ابن عسکر، محمد بن علی|ابن عسکر]] و بلنسی (در صورت وجود هرکدام) را به‌صورت مجزا و تفکیکشده، آورده است. ایشان گاه نظرات این سه نفر را به‌صورت مختصر آورده و چه‌بسیار از آنها را نیز حذف کرده است. برای نمونه، می‌توان به | [[موذن، عبدالله بن عبدالله|مؤذن]]، بعد از هر آیه‌ای که اسم یا علم مبهم در آن وجود دارد نظرات [[سهیلی، عبدالرحمن بن عبدالله|سهیلی]]، [[ابن عسکر، محمد بن علی|ابن عسکر]] و بلنسی (در صورت وجود هرکدام) را به‌صورت مجزا و تفکیکشده، آورده است. ایشان گاه نظرات این سه نفر را به‌صورت مختصر آورده و چه‌بسیار از آنها را نیز حذف کرده است. برای نمونه، می‌توان به سوره‌های بقره و آل عمران و نساء اشاره کرد که 58 آیه مبهم از بقره، 28 آیه مبهم از آل عمران و 27 آیه مبهم از سوره نساء در مقایسه با کتاب بلنسی، در کتاب [[موذن، عبدالله بن عبدالله|ادکاوی]] نیامده است. | ||
نگارنده در شروع مطرح کردن آیات مبهم، رویه یکسانی را اعمال نکرده است؛ مثلاً همه آیات را از ابتدای پاراگراف می‌نویسد، ولی در برخی از موارد، در ادامه تفسیر آیه قبل و در وسط سطر نوشته است. | نگارنده در شروع مطرح کردن آیات مبهم، رویه یکسانی را اعمال نکرده است؛ مثلاً همه آیات را از ابتدای پاراگراف می‌نویسد، ولی در برخی از موارد، در ادامه تفسیر آیه قبل و در وسط سطر نوشته است. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
نویسنده در مواردی نیز تفسیر آیات را به‌صورت مرتب و پشت سر هم مراعات ننموده است؛ مثلا تفسیر آیه 19 سوره مائده، پیش از آیه 18 بیان شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1704/173 ر.ک: شریفی معصومه؛ رفیعی، محسن، ص173-174]</ref>. | نویسنده در مواردی نیز تفسیر آیات را به‌صورت مرتب و پشت سر هم مراعات ننموده است؛ مثلا تفسیر آیه 19 سوره مائده، پیش از آیه 18 بیان شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1704/173 ر.ک: شریفی معصومه؛ رفیعی، محسن، ص173-174]</ref>. | ||
برای اطلاع بهتر از شیوه کار نویسنده، به | برای اطلاع بهتر از شیوه کار نویسنده، به نمونه‌هایی از مطالب کتاب اشاره می‌شود: | ||
# [[موذن، عبدالله بن عبدالله|عبدالله بن سلامه ادکاوی]]، در ابتدای سوره توبه نامهای دیگر این سوره را آورده و می‌گوید: | # [[موذن، عبدالله بن عبدالله|عبدالله بن سلامه ادکاوی]]، در ابتدای سوره توبه نامهای دیگر این سوره را آورده و می‌گوید: | ||
#:[[ابن عسکر، محمد بن علی|ابن عسکر]] نامهای این سوره را «مبعثرة» و «بُحوث» ذکر نموده و بعضی نام آن را «بَحوث» آورده‌اند. | #:[[ابن عسکر، محمد بن علی|ابن عسکر]] نامهای این سوره را «مبعثرة» و «بُحوث» ذکر نموده و بعضی نام آن را «بَحوث» آورده‌اند. | ||