۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ند' به 'ند') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'هها' به 'هها') |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
این اثر جهت تدریس در | این اثر جهت تدریس در دانشگاهها شامل شانزده درس و به ارزش سه واحد فراهم آمده است. لذا در هر درس اهداف، پیشسازماندهنده، فعالیت ضمن درس، چکیده، پرسش، منابع برای مطالعه بیشتر و موضوع تحقیق، طراحی و ارائه شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/20 ر.ک: مقدمه، ص20]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
حکما در اثبات ضرورت وحی، به اجتماعی بودن زندگی انسانی و ناتوانی بشر بر وضع و اجرای قوانین تأکید دارند. عرفا در اثبات ضرورت وحی به شناخت خدا و سیر بهسوی او عنایت دارند و این سیر چهار مرتبه دارد و باید در میان انسانها، شخص یا اشخاصی باشند که به مرتبه چهارم برسند تا با وحی الهی سالاری قافله سلوک را بهعهده گیرند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/91 ر.ک: همان، ص91]</ref>. | حکما در اثبات ضرورت وحی، به اجتماعی بودن زندگی انسانی و ناتوانی بشر بر وضع و اجرای قوانین تأکید دارند. عرفا در اثبات ضرورت وحی به شناخت خدا و سیر بهسوی او عنایت دارند و این سیر چهار مرتبه دارد و باید در میان انسانها، شخص یا اشخاصی باشند که به مرتبه چهارم برسند تا با وحی الهی سالاری قافله سلوک را بهعهده گیرند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/91 ر.ک: همان، ص91]</ref>. | ||
درس چهارم | درس چهارم دیدگاههای مادیگرایان و منکران وحی و نیز پندارهایی که رهاورد پیامبران را حاصل جنون، نبوغ فکری یا عواطف شدید میانگارند بررسی و نقد کرده، منشأ الهی وحی را اثبات میکند. | ||
حالات غیر عادی حضرت محمد(ص) در برخی موارد نزول وحی، فقط هنگام ارتباط وحیانی بیواسطه و به علت سنگینی این قسم از وحی بوده است. برخی با اذعان به صداقت پیامبران، سخنان آنان را تبلور شعور و شخصیت باطنی و ضمیر ناخودآگاه میدانند که بر اثر تفکر زیاد بر روی مشکلات مردم، از درون بر ایشان الهام میشد و ایشان آن را وحی الهی میپنداشتند. گاه نیز خیال میکردند فرشتهای را میبینند یا صدایی غیبی با ایشان نجوا میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/116 ر.ک: همان، ص116]</ref>. | حالات غیر عادی حضرت محمد(ص) در برخی موارد نزول وحی، فقط هنگام ارتباط وحیانی بیواسطه و به علت سنگینی این قسم از وحی بوده است. برخی با اذعان به صداقت پیامبران، سخنان آنان را تبلور شعور و شخصیت باطنی و ضمیر ناخودآگاه میدانند که بر اثر تفکر زیاد بر روی مشکلات مردم، از درون بر ایشان الهام میشد و ایشان آن را وحی الهی میپنداشتند. گاه نیز خیال میکردند فرشتهای را میبینند یا صدایی غیبی با ایشان نجوا میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/116 ر.ک: همان، ص116]</ref>. | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
در درس پنجم با بررسی عوامل و آثار تحلیل وحی به تجربه پیامبران و نقد دلایل آن، ناصحیح بودن این تحلیل، بهویژه درباره وحی قرآنی اثبات شده است. | در درس پنجم با بررسی عوامل و آثار تحلیل وحی به تجربه پیامبران و نقد دلایل آن، ناصحیح بودن این تحلیل، بهویژه درباره وحی قرآنی اثبات شده است. | ||
«تجربه دینی» حالتی درونی است که از احساس حضور «امر متعالی» مانند خدا یا تجلیات الهی و یا موضوع مرتبط با خدا، برای مؤمن پدید میآید و تجربهکننده آن را دینی میداند. عوامل پیدایش نگرش تجربی به وحی عبارتند: از پیشتازی دانش تجربی، شک در صدق | «تجربه دینی» حالتی درونی است که از احساس حضور «امر متعالی» مانند خدا یا تجلیات الهی و یا موضوع مرتبط با خدا، برای مؤمن پدید میآید و تجربهکننده آن را دینی میداند. عوامل پیدایش نگرش تجربی به وحی عبارتند: از پیشتازی دانش تجربی، شک در صدق گزارههای کتاب مقدس و دگرگونی نیازهای بشری بهرغم ثبات محتوای وحی. تحلیل وحی به تجربه، پیامدهایی ناپذیرفتنی دارد؛ از جمله خطاپذیر و بشری شدن وحی و دین، کوتاه شدن دست بشر از حقایق پیام الهی، فروکاسته شدن وحی و دین به احساس شخصی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/142 ر.ک: همان، ص142]</ref>. | ||
درس ششم با بیان تحلیل عقلی حکما از وحی، نشان میدهد که آنچه حکما در تحلیل وحی گفتهاند، بهرغم گمان برخی محققان، چندان با ادله و شواهد درونمتنی تعارض ندارد. | درس ششم با بیان تحلیل عقلی حکما از وحی، نشان میدهد که آنچه حکما در تحلیل وحی گفتهاند، بهرغم گمان برخی محققان، چندان با ادله و شواهد درونمتنی تعارض ندارد. | ||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
عوامل سلامت وحی عبارتند از: حضوری و بیابهام بودن دریافت وحی؛ امانتداری و توانمندی فرشته در حفظ وحی از دستبرد دیگران؛ توجه دائمی پیامبران؛ برخورداری پیامبران از درجه بالای آگاهی و اراده قوی. کسانی برخلاف دلالت شواهد و ادله عقلی برای عدم سلامت وحی، به برخی داستانها و آیات تمسک کردهاند؛ ولی آن داستانها ساختگی بوده و هیچکدام از آیات مورد نظر بر عدم سلامت وحی دلالت ندارند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/289 ر.ک: همان، ص289]</ref>. | عوامل سلامت وحی عبارتند از: حضوری و بیابهام بودن دریافت وحی؛ امانتداری و توانمندی فرشته در حفظ وحی از دستبرد دیگران؛ توجه دائمی پیامبران؛ برخورداری پیامبران از درجه بالای آگاهی و اراده قوی. کسانی برخلاف دلالت شواهد و ادله عقلی برای عدم سلامت وحی، به برخی داستانها و آیات تمسک کردهاند؛ ولی آن داستانها ساختگی بوده و هیچکدام از آیات مورد نظر بر عدم سلامت وحی دلالت ندارند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/289 ر.ک: همان، ص289]</ref>. | ||
درس دوازدهم ضمن بیان اصناف فرشتگان وحی، بیان میکند که پیامبران در کسب استعداد نبوت نقشی ندارند؛ هرچند از استعداد خدادادی خوب استفاده کردهاند و آنان و نیز فرشته در امر وحی تنها نقش واسطه دریافت و رساندن آن را دارند و این نقش در اقسام و | درس دوازدهم ضمن بیان اصناف فرشتگان وحی، بیان میکند که پیامبران در کسب استعداد نبوت نقشی ندارند؛ هرچند از استعداد خدادادی خوب استفاده کردهاند و آنان و نیز فرشته در امر وحی تنها نقش واسطه دریافت و رساندن آن را دارند و این نقش در اقسام و گونههای وحی متفاوت است. | ||
جبرئیل سردسته فرشتگان وحی و نقش وی در این امر، تنها رساندن آن به پیامبر است. جبرئیل وحی را گاه بهصورت مستقیم از خدا و گاه با واسطه میکائیل یا اسرافیل دریافت میکرد. فرشته گاه وحی را به شکل واقعی خود میآورد و زمانی در شکل یک انسان و در مواردی وحی را بر قلب پیامبر میاندازد. پیامبر هنگام دریافت وحی از فرشته، در شکل واقعیاش یا در شکل انسان حالت عادی داشتند و زمانی که فرشته، وحی را در دل آن حضرت میانداخت، عرق کرده، رنگ چهرهشان دگرگون میشد و نیز هنگام دریافت وحی مستقیم از خدا، مدهوش میشدند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/317 ر.ک: همان، ص317]</ref>. | جبرئیل سردسته فرشتگان وحی و نقش وی در این امر، تنها رساندن آن به پیامبر است. جبرئیل وحی را گاه بهصورت مستقیم از خدا و گاه با واسطه میکائیل یا اسرافیل دریافت میکرد. فرشته گاه وحی را به شکل واقعی خود میآورد و زمانی در شکل یک انسان و در مواردی وحی را بر قلب پیامبر میاندازد. پیامبر هنگام دریافت وحی از فرشته، در شکل واقعیاش یا در شکل انسان حالت عادی داشتند و زمانی که فرشته، وحی را در دل آن حضرت میانداخت، عرق کرده، رنگ چهرهشان دگرگون میشد و نیز هنگام دریافت وحی مستقیم از خدا، مدهوش میشدند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/317 ر.ک: همان، ص317]</ref>. | ||
در درس سیزدهم با نقد | در درس سیزدهم با نقد دیدگاههایی که وحی و بهویژه وحی قرآنی را بازتاب فرهنگ زمانه یا متأثر از فرهنگ غلط مردم میداند، تعین پیشین وحی و استقلال آن از عوامل انسانی، ثابت شده است. | ||
کسانی به گمان اینکه وحی به زبان مردم است و زبان، بازتاب تصورات ذهنی انسانها، معتقدند وحی بازتاب تصورات و فرهنگ مردم زمانه است و آمدن مسائلی مانند جن، چشمزخم و سحر در قرآن بدین جهت است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/340 ر.ک: همان، ص340]</ref>. | کسانی به گمان اینکه وحی به زبان مردم است و زبان، بازتاب تصورات ذهنی انسانها، معتقدند وحی بازتاب تصورات و فرهنگ مردم زمانه است و آمدن مسائلی مانند جن، چشمزخم و سحر در قرآن بدین جهت است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/340 ر.ک: همان، ص340]</ref>. |
ویرایش