۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
كتاب المغازي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ت' به 'ه‌ت') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
مطالب کتاب، با موضوع عام الفیل ـ که پیش از تولد پیامبر(ص) رخ داده ـ آغاز شده و این خود نمایانگر آن است که نویسنده، توجه شایانی به زندگی پیامبر(ص) در مکه داشته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | مطالب کتاب، با موضوع عام الفیل ـ که پیش از تولد پیامبر(ص) رخ داده ـ آغاز شده و این خود نمایانگر آن است که نویسنده، توجه شایانی به زندگی پیامبر(ص) در مکه داشته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
نخستین بخشهای کتاب، دربرگیرنده روایاتی است در مورد | نخستین بخشهای کتاب، دربرگیرنده روایاتی است در مورد نشانه‌های نبوت محمد(ص)، آغاز دعوت، ایذا و آزار مکّیان، معراج و همچنین اسلام آوردن کسانی که بعدها جزء برجسته‌ترین یاران پیامبر(ص) شدند. به دنبال آنها، روایاتی در مورد هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه و نامه‌های پیامبر(ص) به سزار، خسرو و سایر حکام و سلاطین - برای دعوت آنان به اسلام - عنوان گردیده است. در خلال این مطالب، روایاتی نیز پیرامون اسلام آوردن یاران شاخص پیامبر و همچنین روایاتی در مورد حبشه نقل شده است. سپس نویسنده به روایاتی در مورد هجرت تعدادی از مسلمانان از مکه به حبشه و گزارش مبسوط یکی از پناهندگان [درباره اسلام و پیامبر(ص)] به حضور پادشاه حبشه پرداخته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
اگر منابع صرفاً تاریخی، مانند [[السير و المغازي|سیره ابن اسحاق]] و [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]] بهعنوان کتب معیار در تنظیم و زمانبندی وقایع تاریخی، لحاظ شود، باید بگوییم که زمانبندی و توالی رخدادها، آنچنانکه نویسنده ارائه نموده، چندان صحیح نمیباشد؛ مگر اینکه بگوییم وی مدعی وجود توالی زمانی در روایات کتاب خود نمیباشد<ref>ر.ک: همان</ref>. | اگر منابع صرفاً تاریخی، مانند [[السير و المغازي|سیره ابن اسحاق]] و [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]] بهعنوان کتب معیار در تنظیم و زمانبندی وقایع تاریخی، لحاظ شود، باید بگوییم که زمانبندی و توالی رخدادها، آنچنانکه نویسنده ارائه نموده، چندان صحیح نمیباشد؛ مگر اینکه بگوییم وی مدعی وجود توالی زمانی در روایات کتاب خود نمیباشد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
اگرچه کتب حدیثی اغلب در ارائه مطالب خود ملاحظات زمانی را اعمال می‌کنند، اما این موضوع دلیل ناصواب خواندن توالی | اگرچه کتب حدیثی اغلب در ارائه مطالب خود ملاحظات زمانی را اعمال می‌کنند، اما این موضوع دلیل ناصواب خواندن توالی گزاره‌های نویسنده نمیباشد. علت اصلی آن است که ترتیب گزاره‌های تاریخی و مطالبی که وی درباره زندگی و فعالیتهای پیامبر(ص) در مدینه ارائه داده است، صراحتاً در چهارچوب یک برنامه زمانبندیشده (قراردادی) میباشد<ref>ر.ک: همان، ص37</ref>. | ||
این کتاب، از بسیاری جهات، با [[صحيح البخاري|صحیح بخاری]] متفاوت است؛ بااینحال، افق دید یک محدث را از لحاظ گزینش، ترتیب و ارائه | این کتاب، از بسیاری جهات، با [[صحيح البخاري|صحیح بخاری]] متفاوت است؛ بااینحال، افق دید یک محدث را از لحاظ گزینش، ترتیب و ارائه گزاره‌های تاریخی، برای ما پدیدار می‌نماید، ولذا با کمک آن می‌توان به تجزیه و تحلیل متون حدیثی پرداخت<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
«كتاب المغازي» [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]]، جنگهای پیامبر را در مدینه با ترتیب زمانبندیشدهای ارائه می‌دهد. کتاب حاضر نیز - که به نظر می‌رسد قدیمی‌تر از اثر بخاری باشد - عموماً [در ارائه روایات]، از ترتیب و زمانبندی بهره برده است؛ هرچند بعضاً با اشتباهات فاحشی نیز همراه بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | «كتاب المغازي» [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]]، جنگهای پیامبر را در مدینه با ترتیب زمانبندیشدهای ارائه می‌دهد. کتاب حاضر نیز - که به نظر می‌رسد قدیمی‌تر از اثر بخاری باشد - عموماً [در ارائه روایات]، از ترتیب و زمانبندی بهره برده است؛ هرچند بعضاً با اشتباهات فاحشی نیز همراه بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
روایات نویسنده در مورد واقعه حدیبیه، بر اساس اقوال خالد بن مخلد، عبدالرحمن بن عبدالعزیز انصاری، ابن شهاب (الزهری) و عروة بن زبیر میباشد<ref>ر.ک: همان، ص45</ref>. | روایات نویسنده در مورد واقعه حدیبیه، بر اساس اقوال خالد بن مخلد، عبدالرحمن بن عبدالعزیز انصاری، ابن شهاب (الزهری) و عروة بن زبیر میباشد<ref>ر.ک: همان، ص45</ref>. | ||
درباره روش وی در سازماندهی | درباره روش وی در سازماندهی گزاره‌های تاریخی، نکته‌های بسیاری وجود دارد. با کمی دقت در درونمایه کتاب، میبینیم که حتی یک نمونه ساده - مانند روایاتی که مربوط به عثمان است - نیز می‌تواند ضوابط و شاخصهایی را که وی در گزینش گزاره‌های تاریخی در نظر داشته است، در اختیار ما قرار دهد. روایاتی که وی در مورد عثمان نقل کرده است، به سه دسته کلی تقسیم می‌گردد: | ||
# مشروعیت و استحقاق عثمان برای امر خلافت: در زمان خلافت عمر، مردم تقریباً قانع شده و انتظار داشتند که خلیفه بعدی، عثمان باشد و پیامبر(ص) نیز گفته بود: در فتنه‌ای که قریب الوقوع است، عثمان و همراهان وی بر طریق هدایت خواهند بود. | # مشروعیت و استحقاق عثمان برای امر خلافت: در زمان خلافت عمر، مردم تقریباً قانع شده و انتظار داشتند که خلیفه بعدی، عثمان باشد و پیامبر(ص) نیز گفته بود: در فتنه‌ای که قریب الوقوع است، عثمان و همراهان وی بر طریق هدایت خواهند بود. | ||
# امتناع عثمان از کناره‌گیری از خلافت. | # امتناع عثمان از کناره‌گیری از خلافت. | ||
# هشدار عثمان و سایرین در مورد تفرقه و هرج و مرج، در واقعه قتل وی. | # هشدار عثمان و سایرین در مورد تفرقه و هرج و مرج، در واقعه قتل وی. | ||
در | در گزاره‌هایی که هماکنون درباره عثمان و فتنه، در اختیار داریم، روایاتی از قبیل آنچه که نویسنده - بالاخص در دو مورد آخر - نقل کرده، نمییابیم. ظاهراً وی بیشتر تمایل داشته تا بهجای نقل روایات متعدد در مورد عثمان، بخش اعظم آنها را حذف نماید؛ برای مثال، او حتی کوچکترین اشاره‌ای به نارضایتی مردم، از شیوه حکومتی عثمان، نکرده است و هیچگونه تلاشی برای تبیین و توجیه دلایل قتل وی، صورت نداده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||