پرش به محتوا

تاریخ مغول: از حمله چنگیز تا تشکیل دولت تیموری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مخصوصا' به 'مخصوصاً'
جز (جایگزینی متن - 'غالبا' به 'غالباً ')
جز (جایگزینی متن - 'مخصوصا' به 'مخصوصاً')
خط ۲۵: خط ۲۵:
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14891
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14891
| کتابخوان همراه نور =10058
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
خط ۴۳: خط ۴۴:
در پايان به معرفى تمدن، معارف و صنايع عصر استيلاى مغول در ایران پرداخته مى‌شود.  
در پايان به معرفى تمدن، معارف و صنايع عصر استيلاى مغول در ایران پرداخته مى‌شود.  


مهم‌ترين هدف مؤلف، روشن ساختن روش علمى تاريخ نويسى و سعى در تأليف منطقى مسائل موضوع تاريخ ایران در عهد مغول بوده و مخصوصاً اهتمام به عمل آمده است تا تاريخ ایران، در اين ايام، كه در كتب جميع مورخين آن دوران با تاريخ عمومى تمام ملل مغلوب مغول مخلوط ذكر مى‌شده، جداگانه نوشته شود و به زيبايى از عهده اين امر برآمده و كتابى بى‌نظير و پراهميت در باب تاريخ مغول در ایران ارائه، كرده است.  
مهم‌ترين هدف مؤلف، روشن ساختن روش علمى تاريخ نويسى و سعى در تأليف منطقى مسائل موضوع تاريخ ایران در عهد مغول بوده و مخصوصاًً اهتمام به عمل آمده است تا تاريخ ایران، در اين ايام، كه در كتب جميع مورخين آن دوران با تاريخ عمومى تمام ملل مغلوب مغول مخلوط ذكر مى‌شده، جداگانه نوشته شود و به زيبايى از عهده اين امر برآمده و كتابى بى‌نظير و پراهميت در باب تاريخ مغول در ایران ارائه، كرده است.  


از وقايع زندگانى ملل ديگر نيز امورى كه با تاريخ ایران ارتباط پيدا مى‌كرده، در اين كتاب به تناسب ايراد گرديده است.  
از وقايع زندگانى ملل ديگر نيز امورى كه با تاريخ ایران ارتباط پيدا مى‌كرده، در اين كتاب به تناسب ايراد گرديده است.  


در ابتدا، نظر نگارنده اين بوده كه اين اثر را در حدود مواد لازم براى دور متوسط تهيه كند، ولى درضمن عمل معلوم شده كه گذشتن از بسيارى از مسائل به اجمال ممكن نيست و منظور اصلى كه روشن ساختن پاره‌اى از كليات و نمودن روح تاريخ باشد، با ذكر رؤوس وقايع و مسائل نمى‌سازد و لذا در پاره‌اى از قسمت‌ها راه تفصيل پيش گرفته شده است. در عوض قسمت‌هایى نيز به خطى خفى‌تر طبع گرديده تا محصلين در ياد گرفتن آنها مختار باشند و اين قسمت‌ها كه اكثر آنها اقتباس از مورخين و نويسندگان دوره مغول و تيمورى و غالباً ً به عين انشاى ايشان است، حكم قرائت تاريخى را دارد و مخصوصاً براى نمودن طرز تاريخ نگارى و سبک انشاى ايشان انتخاب شده است.
در ابتدا، نظر نگارنده اين بوده كه اين اثر را در حدود مواد لازم براى دور متوسط تهيه كند، ولى درضمن عمل معلوم شده كه گذشتن از بسيارى از مسائل به اجمال ممكن نيست و منظور اصلى كه روشن ساختن پاره‌اى از كليات و نمودن روح تاريخ باشد، با ذكر رؤوس وقايع و مسائل نمى‌سازد و لذا در پاره‌اى از قسمت‌ها راه تفصيل پيش گرفته شده است. در عوض قسمت‌هایى نيز به خطى خفى‌تر طبع گرديده تا محصلين در ياد گرفتن آنها مختار باشند و اين قسمت‌ها كه اكثر آنها اقتباس از مورخين و نويسندگان دوره مغول و تيمورى و غالباً ً به عين انشاى ايشان است، حكم قرائت تاريخى را دارد و مخصوصاًً براى نمودن طرز تاريخ نگارى و سبک انشاى ايشان انتخاب شده است.


كتاب، مزين به نقشه و تصاوير است.
كتاب، مزين به نقشه و تصاوير است.
خط ۷۰: خط ۷۱:
فصل هشتم به اجمال به ذكر اين سلسله‌ها پرداخته و فترتى كه در اين ايام بين دوره ايلخانى و دوره تيمورى در تاريخ ایران رخ داده است را بيان مى‌كند.
فصل هشتم به اجمال به ذكر اين سلسله‌ها پرداخته و فترتى كه در اين ايام بين دوره ايلخانى و دوره تيمورى در تاريخ ایران رخ داده است را بيان مى‌كند.


فصل نهم: دوره دويست ساله‌اى كه شرح وقايع آن در هشت فصل نخست، مورد بررسى قرار گرفته است، با اين كه يكى از ناگوارترين ادوار تاريخى ممالك اسلامى خصوصاً مملكت ایران محسوب مى‌شود، باز چون دنبال قرون درخشان نهضت علمى و ادبى دوران عباسى است و هنوز چنان كه بايد اثرات شوم سيطره مغول ظاهر نشده بود، در تاريخ علم، حكمت و ادبيات ایران يكى از معتبرترين دوره‌هاست و از بسيارى جهات مخصوصاً از لحاظ تعدد نمايندگان درجه اولى كه در اين دوره مى‌زيسته و در آن ايام تيره و سرد مشعل‌دار علوم، ادبيات و نظم و نثر فارسی بوده‌اند، ممتاز است و يك عده از بزرگ‌ترين شعرا و حكماى ایران مثل مولانا، سعدى، حافظ، عطاء الملك جوينى، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]] و... معاصر اين دوره بوده‌اند و مى‌توان گفت كه پس از گذشتن عصر اين بزرگان كه ذيل آن تا اواخر دوره تيمورى امتداد يافته، دوره انحطاط علوم و ادبيات در ایران شروع شده و در ايام صفوى و افشاريه به منتهاى ضعف خود رسيده است و در اين دوره‌هاى اخير است كه اثر استيلاى مخرب مغول و تيموريان ظاهر مى‌شود و لذا مؤلف، قبل از آنكه داخل در شرح اوضاع تمدن، علوم، معارف و صنايع ایران در عصر مغول ازجمله:1- آثارعلمايى چون سكاكى، سهروردى، [[ابن طاووس، علی بن موسی|سيد بن طاوس]] و...2- مورخين: ابونصر فراهى، [[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفى]]، فخر بناكتى و...3- شعرا: [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، [[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر|فخر‌الدين عراقى]]، امير خسرو دهلوى و...4- صنايع و ابنيه و... بشود، به اختصار به منابعى كه تاريخ اين دوره از آن استخراج مى‌شود، اشاره و آنها را تحليل مى‌كند مانند: [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]]، [[الكامل في التاريخ]] [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]]، تاريخ جهان‌گشاى جوينى و...  
فصل نهم: دوره دويست ساله‌اى كه شرح وقايع آن در هشت فصل نخست، مورد بررسى قرار گرفته است، با اين كه يكى از ناگوارترين ادوار تاريخى ممالك اسلامى خصوصاً مملكت ایران محسوب مى‌شود، باز چون دنبال قرون درخشان نهضت علمى و ادبى دوران عباسى است و هنوز چنان كه بايد اثرات شوم سيطره مغول ظاهر نشده بود، در تاريخ علم، حكمت و ادبيات ایران يكى از معتبرترين دوره‌هاست و از بسيارى جهات مخصوصاًً از لحاظ تعدد نمايندگان درجه اولى كه در اين دوره مى‌زيسته و در آن ايام تيره و سرد مشعل‌دار علوم، ادبيات و نظم و نثر فارسی بوده‌اند، ممتاز است و يك عده از بزرگ‌ترين شعرا و حكماى ایران مثل مولانا، سعدى، حافظ، عطاء الملك جوينى، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]] و... معاصر اين دوره بوده‌اند و مى‌توان گفت كه پس از گذشتن عصر اين بزرگان كه ذيل آن تا اواخر دوره تيمورى امتداد يافته، دوره انحطاط علوم و ادبيات در ایران شروع شده و در ايام صفوى و افشاريه به منتهاى ضعف خود رسيده است و در اين دوره‌هاى اخير است كه اثر استيلاى مخرب مغول و تيموريان ظاهر مى‌شود و لذا مؤلف، قبل از آنكه داخل در شرح اوضاع تمدن، علوم، معارف و صنايع ایران در عصر مغول ازجمله:1- آثارعلمايى چون سكاكى، سهروردى، [[ابن طاووس، علی بن موسی|سيد بن طاوس]] و...2- مورخين: ابونصر فراهى، [[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفى]]، فخر بناكتى و...3- شعرا: [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، [[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر|فخر‌الدين عراقى]]، امير خسرو دهلوى و...4- صنايع و ابنيه و... بشود، به اختصار به منابعى كه تاريخ اين دوره از آن استخراج مى‌شود، اشاره و آنها را تحليل مى‌كند مانند: [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]]، [[الكامل في التاريخ]] [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]]، تاريخ جهان‌گشاى جوينى و...  


با اين كه قيد درسى بودن كتاب، فراهم نبودن نمونه‌ها يا راهنمايى در اين زمينه و نداشتن دسترسى به منابع لازمه، تحقيق عموم مسائل جزء به جزء، به دست دادن اقوال مختلفه و بحث در صحت و سقم روايات را مشكل كرده و على رغم اعتراف مؤلف به وجود برخى اشكالات و كاستى‌ها در كتاب، بيان منصفانه وقايع و تحليل و بررسى عالمانه امور، باعث شده است تا اثرى گران بها و بى‌نظير در زمينه تاريخ مغول در ایران در دسترس دانش‌پژوهان قرار بگيرد.  
با اين كه قيد درسى بودن كتاب، فراهم نبودن نمونه‌ها يا راهنمايى در اين زمينه و نداشتن دسترسى به منابع لازمه، تحقيق عموم مسائل جزء به جزء، به دست دادن اقوال مختلفه و بحث در صحت و سقم روايات را مشكل كرده و على رغم اعتراف مؤلف به وجود برخى اشكالات و كاستى‌ها در كتاب، بيان منصفانه وقايع و تحليل و بررسى عالمانه امور، باعث شده است تا اثرى گران بها و بى‌نظير در زمينه تاريخ مغول در ایران در دسترس دانش‌پژوهان قرار بگيرد.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش