قواطع الأدلة في الأصول: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

این اثر از مهم‎ترین کتاب‌های اصولی اهل سنت و به گفته ابن سبکی، بهترین کتاب اصولی است<ref>ر.ک: بی‌نام</ref>.

کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده است. نویسنده در آغاز، به بیان مطالبی درباره کتاب، سنت، ملت، اجماع، قیاس، نظر، جدل، دلیل، حد و اقسام کلام پرداخته و پس از آن، اوامر و نواهی، عموم و خصوص، مطلق و مقید، به‎شرح، مطرح شده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>.

در مقدمه محقق، ابتدا به تقسیم‎بندی علوم به علم اصول دین، قرائات، تفسیر، حدیث، اصول فقه، فقه و مبادی تصوف پرداخته شده<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص3</ref> و سپس، علم اصول فقه تعریف و به اعتبارات آن نزد علما، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>. در پایان نیز، به شرح حال مختصری از نویسنده<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>، بررسی نسبت کتاب به او<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> و توصیف نسخ خطی کتاب، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>.

نویسنده در مقدمه، علم فقه را اصل و اشرف علوم معرفی کرده و ضمن اشاره به امر خداوند در آیه 122 سوره توبه به تفقه در دین، به بیان خصوصیات و ویژگی‎های فقه و فقیه پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، همان، ص17-‎19</ref>.

نویسنده مطالب را با مقدماتی در اصول فقه، از جمله معنای لغوی و عرفی فقه<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص20</ref>، معنای اصول فقه<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>، جهل<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>، شک<ref>ر.ک: همان</ref>، ندب، جایز، حلال، محظور، مکروه، صحیح، فاسد، صواب، خطا، حق<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>، حسن، قبح، اقسام احکام شرعی<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>، اجماع، قیاس<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>، نظر، جدل، دلیل<ref>ر.ک: همان، ص32</ref> و مستدل، مستدل‎علیه، مستدل‎له و استدلال<ref>ر.ک: همان، ص33</ref> آغاز نموده و سپس به بحث پیرامون اقسام کلام و معانی حروفی که شناخت و علم به آن در آگاهی از مسائل فقهی ضروری است، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>.

در ادامه کتاب، به مسائل عمومی و شایع علم اصول پرداخته شده است که عبارتند از باب اوامر و مباحث مربوط به آن، از جمله صیغه امر، امر موقت، دلالت امر به شیء بر اجزای آن، امر به شیء و دلالت بر نهی از ضد<ref>ر.ک: همان، ص49-‎132</ref>، باب نواهی و موضوعات مطرح‎شده در آن، مانند صیغه نهی، اقتضای دائمی بودن ترک توسط نهی، نهی از چیزی و اقتضای امر به ضد آن و دلالت نهی بر فساد منهی‎عنه<ref>ر.ک: همان، ص138-‎140</ref>، عموم و خصوص و موضوعاتی از جمله الفاظ عموم، تخصیص، دلیل خطاب، مجمل و مبین، ناسخ و منسوخ، اجماع<ref>ر.ک: همان، ص154-‎487</ref>.

در جلد دوم نیز موضوعاتی نظیر اجماع، استصحاب حال<ref>ر.ک: همان، ج2، ص35</ref>، قیاس و مسائل مربوط به آن، مانند حجیت قیاس، ضروب قیاس، علت قیاس، ترجیحات در علل و مراتب قیاس<ref>ر.ک: همان، ص68-‎255</ref>، استدلال<ref>ر.ک: همان، ص259</ref>، استحسان<ref>ر.ک: همان، ص268</ref>، سبب، علت و شرط<ref>ر.ک: همان، ص272</ref>، اسباب شرایع<ref>ر.ک: همان، ص292</ref> و اجتهاد و تقلید<ref>ر.ک: همان، ص302-‎369</ref>، مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در پاورقی‎ها علاوه بر ذکر منابع<ref>مثلا ر.ک: پاورقی، ص189</ref> و اشاره به اختلاف نسخ<ref>مثلا ر.ک: همان، ص204</ref> به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است<ref>مثلا ر.ک: همان، ص193</ref>.

# بی‌نام، برگرفته از پایگاه اطلاع‎رسانی «حوزه»، دوشنبه 6 اسفندماه 1397، به آدرس:

https://hawzah.net/fa/Article/View/91520/%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-(1)

 

[[رده:کتاب‌شناسی]]