۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح المنظومة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'آیت‌الله' به 'آیت‌الله') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
طالبی، مباحث مجلدات کتاب را اینگونه معرفی کرده است: مباحث سه مجلد اول کتاب عبارت از سه مقصد از مقاصد هفتگانه این کتاب نفیس، یعنى: منطق، امور عامّه و الهیات بالمعنى الاخص است. در جلدهای چهارم و پنجم نیز چهار مقصد دیگر از آن، که بهترتیب عبارتند از: طبیعیات، نبوات، معاد جسمانى و روحانى و اخلاق ارائه شده است<ref>ر.ک: همان، ج4، ص13</ref>. | طالبی، مباحث مجلدات کتاب را اینگونه معرفی کرده است: مباحث سه مجلد اول کتاب عبارت از سه مقصد از مقاصد هفتگانه این کتاب نفیس، یعنى: منطق، امور عامّه و الهیات بالمعنى الاخص است. در جلدهای چهارم و پنجم نیز چهار مقصد دیگر از آن، که بهترتیب عبارتند از: طبیعیات، نبوات، معاد جسمانى و روحانى و اخلاق ارائه شده است<ref>ر.ک: همان، ج4، ص13</ref>. | ||
از جمله موضوعات مهم منطقی، تقسیم قضیه مسوره به حقیقیه و خارجیه و دیگری تقسیم قضیه حملیه موجبه به حقیقیه، خارجیه و ذهنیه است. تقسیم قضیه به سه قسم حقیقیه، خارجیه و ذهنیه را میتوان یک مسئله منطقی مستقل دیگری جدای از طبقهبندی مثنی تلقی نمود که هم بهلحاظ مبنا و هم بهلحاظ کاربرد و استعمال، متمایز از تقسیمبندی ثنایی است. از این طبقهبندی، دو تقریر صورت گرفته است: در تقریر نخست متأخرین به پیروی از ابهری، تقریری از طبقهبندی مثلث ارائه | از جمله موضوعات مهم منطقی، تقسیم قضیه مسوره به حقیقیه و خارجیه و دیگری تقسیم قضیه حملیه موجبه به حقیقیه، خارجیه و ذهنیه است. تقسیم قضیه به سه قسم حقیقیه، خارجیه و ذهنیه را میتوان یک مسئله منطقی مستقل دیگری جدای از طبقهبندی مثنی تلقی نمود که هم بهلحاظ مبنا و هم بهلحاظ کاربرد و استعمال، متمایز از تقسیمبندی ثنایی است. از این طبقهبندی، دو تقریر صورت گرفته است: در تقریر نخست متأخرین به پیروی از ابهری، تقریری از طبقهبندی مثلث ارائه داده‌اند که بر مبنای آن، مقسم، قضیه حملیه موجبه است؛ درحالی‌که در طبقهبندی سابق، قضیه حملیه مسوره (اعم از سالبه و موجبه)، مقسم بود. | ||
[[سبزواری، هادی|ملا هادی سبزواری]] در «اللئالي المنتظمة»، تقسیمبندی مثلث را پذیرفته است و قضیه حملیه مسوره را بر اساس ظرف وجود موضوع، بر سه قسم دانسته است: حقیقیه، خارجیه و ذهنیه. اما وی در «غرر الفرائد»، ملاک تمایز قضایای ثلاث را محمول قضیه معرفی کرده است و نه ظرف وجود موضوع. در واقع، [[سبزواری، هادی|حاجی سبزواری]] برای رفع اشکالات متعددی که متوجه تقریر نخست از قضایای ثلاث شده است، سعی نموده است تقسیمبندی را بر اساس محمول قضیه تحلیل کند و نه ظرف وجود موضوع. این تقریر نزد برخی از معاصرین نیز مقبول افتاده است<ref>ر.ک: فرامرز قراملکی، احد، ص41-38</ref>. | [[سبزواری، هادی|ملا هادی سبزواری]] در «اللئالي المنتظمة»، تقسیمبندی مثلث را پذیرفته است و قضیه حملیه مسوره را بر اساس ظرف وجود موضوع، بر سه قسم دانسته است: حقیقیه، خارجیه و ذهنیه. اما وی در «غرر الفرائد»، ملاک تمایز قضایای ثلاث را محمول قضیه معرفی کرده است و نه ظرف وجود موضوع. در واقع، [[سبزواری، هادی|حاجی سبزواری]] برای رفع اشکالات متعددی که متوجه تقریر نخست از قضایای ثلاث شده است، سعی نموده است تقسیمبندی را بر اساس محمول قضیه تحلیل کند و نه ظرف وجود موضوع. این تقریر نزد برخی از معاصرین نیز مقبول افتاده است<ref>ر.ک: فرامرز قراملکی، احد، ص41-38</ref>. | ||
فشرده‌ای از شیوه تحقیقی مسعود طالبی در این کتاب به شرح زیر است: | |||
# تمام کتاب شرح منظومه که از دو بخش تشکیل یافته است، استنساخ گردیده و سپس با نسخههاى چاپى خطى، تطبیق و مقابله شده و پس از ویرایش، به محضر [[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن حسن‌زاده آملى]] تقدیم گردیده، که ایشان هم منّت نهاده و تصحیح و ویرایش مجدّد صورى و معنوى آن را تقبّل | # تمام کتاب شرح منظومه که از دو بخش تشکیل یافته است، استنساخ گردیده و سپس با نسخههاى چاپى خطى، تطبیق و مقابله شده و پس از ویرایش، به محضر [[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن حسن‌زاده آملى]] تقدیم گردیده، که ایشان هم منّت نهاده و تصحیح و ویرایش مجدّد صورى و معنوى آن را تقبّل فرموده‌اند. همچنین با برخى نسخههاى خطى دیگر، اعم از چاپ ناصرى و مظفرى و غیره که نزد ایشان موجود بوده مقابله و تصحیح نموده‌اند. | ||
# از آنجا که [[سبزواری، هادی|مرحوم سبزوارى]]، خود بر بخش منطق، حواشى | # از آنجا که [[سبزواری، هادی|مرحوم سبزوارى]]، خود بر بخش منطق، حواشى نداشته‌اند، علامه حواشى بسیار محقّقانه و جامعى را که حاصل سالها تدریس و تحقیق ایشان می‌باشد، ضمیمه متن نموده‌اند. | ||
#[[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‌زاده]] در ضمن حواشى خود، منبع برخى اقوال را تحقیق | #[[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‌زاده]] در ضمن حواشى خود، منبع برخى اقوال را تحقیق کرده‌اند و بقیه موارد را نیز محقق بهصورت پاورقى، با علامت ستاره (*)، پس از حواشى ایشان، آورده است. | ||
# در منبعیابى اقوال، حتیالامکان سعى شده که به منبع اصلى و دست اول ارجاع داده شود، مگر در پارهاى موارد که علىرغم تلاش بسیار توفیق حاصل نگردیده است. در برخى موارد نیز، ضمن تحقیق پیرامون مصادر متن، این اندیشه قوّت گرفته که احتمالاً، خود مصنّف، دسترسى به منبع اصلى، نداشته است؛ ولذا خود نیز از دیگران نقل قول مىکند؛ بهعنوان نمونه، مصنف، مطلبى را از تعلیقات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخالرئیس]] نقل مىکند که عین همان عبارات، در تعلیقات چاپ مصر، یافت نگردید؛ درحالی‌که همان عبارات، با همان تعابیر و بدون کم و کاست، در اسفار [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] موجود است؛ ولذا در چنین مواردى به خود اسفار ارجاع داده شده است<ref>ر.ک: مقدمه مسعود طالبی، ج1، ص16-14</ref>. | # در منبعیابى اقوال، حتیالامکان سعى شده که به منبع اصلى و دست اول ارجاع داده شود، مگر در پارهاى موارد که علىرغم تلاش بسیار توفیق حاصل نگردیده است. در برخى موارد نیز، ضمن تحقیق پیرامون مصادر متن، این اندیشه قوّت گرفته که احتمالاً، خود مصنّف، دسترسى به منبع اصلى، نداشته است؛ ولذا خود نیز از دیگران نقل قول مىکند؛ بهعنوان نمونه، مصنف، مطلبى را از تعلیقات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخالرئیس]] نقل مىکند که عین همان عبارات، در تعلیقات چاپ مصر، یافت نگردید؛ درحالی‌که همان عبارات، با همان تعابیر و بدون کم و کاست، در اسفار [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] موجود است؛ ولذا در چنین مواردى به خود اسفار ارجاع داده شده است<ref>ر.ک: مقدمه مسعود طالبی، ج1، ص16-14</ref>. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن ذکر شده است. فهرستهاى فنى (آیات بهترتیب سور، روایات، اعلام، کتب، اشعار عربی و فارسی و منابع) نیز به همت محقق تهیه و در انتهای جلد پنجم آمده است. | فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن ذکر شده است. فهرستهاى فنى (آیات بهترتیب سور، روایات، اعلام، کتب، اشعار عربی و فارسی و منابع) نیز به همت محقق تهیه و در انتهای جلد پنجم آمده است. | ||
تاکنون بر «اللئالي المنتظمة»، تعالیق چندى | تاکنون بر «اللئالي المنتظمة»، تعالیق چندى نگاشته‌اند؛ از جمله «تعلیقه رشیقه» مرحوم میرزا مهدى آشتیانى است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | ||
«غرر الفرائد»، داراى دو چاپ سنگى معروف به «ناصرى» و «مظفرى» است. این کتاب در زمان خود مؤلف، کتاب درسى شد. اکثر حکما و علماى پس از [[سبزواری، هادی|سبزوارى]]، بر آن حواشى و شرح نوشتهاند که بالغ بر چهلواندى می‌شود و نیاز به تحقیق جداگانه دارد<ref>ر.ک: همان</ref>. | «غرر الفرائد»، داراى دو چاپ سنگى معروف به «ناصرى» و «مظفرى» است. این کتاب در زمان خود مؤلف، کتاب درسى شد. اکثر حکما و علماى پس از [[سبزواری، هادی|سبزوارى]]، بر آن حواشى و شرح نوشتهاند که بالغ بر چهلواندى می‌شود و نیاز به تحقیق جداگانه دارد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||