۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان اشعار ابوالقاسم قائممقام فراهانی: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'یگ' به 'یگ'
جز (جایگزینی متن - 'ید' به 'ید') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'یگ' به 'یگ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
کتاب با نگاهی به گوشههایی از زندگی پرفرازونشیب [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام فراهانی]] و آثارش آغاز شده است. نسب [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] با سیوهفت واسطه از طریق [[امام سجاد(ع)|امام زینالعابدین(ع)]]، به [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] میرسد و اکثر آنان افرادی هستند که از نظر ادب و فرهنگ و تاریخ و یا سیاست و خدمات دیوانی و اداری منشأ اثر بودهاند<ref>ر.ک: همان، صفحه پنج</ref>. | کتاب با نگاهی به گوشههایی از زندگی پرفرازونشیب [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام فراهانی]] و آثارش آغاز شده است. نسب [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] با سیوهفت واسطه از طریق [[امام سجاد(ع)|امام زینالعابدین(ع)]]، به [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] میرسد و اکثر آنان افرادی هستند که از نظر ادب و فرهنگ و تاریخ و یا سیاست و خدمات دیوانی و اداری منشأ اثر بودهاند<ref>ر.ک: همان، صفحه پنج</ref>. | ||
در بخشی از این مقدمه، به خدمات [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] پرداخته شده است. از جمله مهمترین خدمات [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]]، خدمت به فرهنگ کشور بوده است؛ بدین معنی که سیاق و عبارات و نوشتههای ایران را که از زمان صفویه رو به انحطاط گذاشته بود و مبدل به عبارتپردازیهای مغلق شده، تغییر و تبدیل به عبارات سهل و ساده داده است و در واقع میتوان [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] را معمار نثر جدید فارسی بشمار آورد و منشآت وی گواه صادقی بر این مدعاست. [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] نهتنها در نثر، بلکه در شعر نیز قدرتی بسزا دارد و در این فن هرچند که شاگرد مکتب شعرای خراسان است، اما مانند نثر، صاحب ابتکار و تصرف و شیرینکاری و تجدد است؛ خاصه در اشعاری که قصدی خاص دارد و میخواهد چیزی بگوید و مطلبی بپروراند و از آن جمله است قصیده «نونیه» که بعد از یکی از شکستهای مجاهدان در آذربایجان که موجب شکست لشکریان ولیعهد نیز گردید و کارها را خراب و اختیار را از کف سردار لشکر بهدر برد، | در بخشی از این مقدمه، به خدمات [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] پرداخته شده است. از جمله مهمترین خدمات [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]]، خدمت به فرهنگ کشور بوده است؛ بدین معنی که سیاق و عبارات و نوشتههای ایران را که از زمان صفویه رو به انحطاط گذاشته بود و مبدل به عبارتپردازیهای مغلق شده، تغییر و تبدیل به عبارات سهل و ساده داده است و در واقع میتوان [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] را معمار نثر جدید فارسی بشمار آورد و منشآت وی گواه صادقی بر این مدعاست. [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] نهتنها در نثر، بلکه در شعر نیز قدرتی بسزا دارد و در این فن هرچند که شاگرد مکتب شعرای خراسان است، اما مانند نثر، صاحب ابتکار و تصرف و شیرینکاری و تجدد است؛ خاصه در اشعاری که قصدی خاص دارد و میخواهد چیزی بگوید و مطلبی بپروراند و از آن جمله است قصیده «نونیه» که بعد از یکی از شکستهای مجاهدان در آذربایجان که موجب شکست لشکریان ولیعهد نیز گردید و کارها را خراب و اختیار را از کف سردار لشکر بهدر برد، میگوید و میموید:{{شعر}}{{ب|''آه، از این قوم بیحمیت و بیدین''|2='' کرد ری، ترک خمسه و لر قزوین''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه نه و ده</ref>. | ||
اشعار کتاب با قصیدهای در تبریک ورود ولیعهد از تهران به تبریز آغاز شده است. پس از آن قصیده دیگری در مدح و اندرز ولیعهد و قصیدهای در هجو و نکوهش آصفالدوله آمده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص1 و 4</ref>. قصاید [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام فراهانی]] را میتوان با توجه به مضمون و نوع ادبی، به انواع: «مدح»، «گلایه»، «اندرز»، «هجو»، «نکوهش»، «مطایبه» و «طنز» تقسیمبندی نمود که وجود این انواع ادبی، حاکی از استقلال فکری وی و عدم وابستگی محض به دربار است. قائممقام، با آمیختن و ادغام مدیحه با انواع ادبی دیگر، حتی انواع متناقضی همچون قدح (بهمنظور نقد و آگاهیبخشی)، شیوهای متفاوت با معاصران خود در پیش گرفته و با فاصله گرفتن از ستایشهای یکجانبه، نگاه ابزاری خود به مدح را آشکار میسازد. دغدغه و حساسیت [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] نسبت به مسائل سیاسی، مالی و اخلاقی دربار، در جهت حفظ منافع ملی بوده که با توجه به انتقادناپذیری درباریان، وی از قالب مدح و ستایشگری در جهت بیان این دغدغهها، استفاده میکند<ref>ر.ک: مدرسی، فاطمه و دیگران، ص303</ref>. | اشعار کتاب با قصیدهای در تبریک ورود ولیعهد از تهران به تبریز آغاز شده است. پس از آن قصیده دیگری در مدح و اندرز ولیعهد و قصیدهای در هجو و نکوهش آصفالدوله آمده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص1 و 4</ref>. قصاید [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام فراهانی]] را میتوان با توجه به مضمون و نوع ادبی، به انواع: «مدح»، «گلایه»، «اندرز»، «هجو»، «نکوهش»، «مطایبه» و «طنز» تقسیمبندی نمود که وجود این انواع ادبی، حاکی از استقلال فکری وی و عدم وابستگی محض به دربار است. قائممقام، با آمیختن و ادغام مدیحه با انواع ادبی دیگر، حتی انواع متناقضی همچون قدح (بهمنظور نقد و آگاهیبخشی)، شیوهای متفاوت با معاصران خود در پیش گرفته و با فاصله گرفتن از ستایشهای یکجانبه، نگاه ابزاری خود به مدح را آشکار میسازد. دغدغه و حساسیت [[قائممقام، ابوالقاسم بن عیسی|قائممقام]] نسبت به مسائل سیاسی، مالی و اخلاقی دربار، در جهت حفظ منافع ملی بوده که با توجه به انتقادناپذیری درباریان، وی از قالب مدح و ستایشگری در جهت بیان این دغدغهها، استفاده میکند<ref>ر.ک: مدرسی، فاطمه و دیگران، ص303</ref>. | ||