المعجم (ابن مقری): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن'
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۶: خط ۲۶:
}}  
}}  


'''المعجم'''، اثر [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|محمد بن ابراهیم بن علی بن عاصم بن زاذان اصبهانی]] (متوفی 381ق)، معروف به [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|ابن مقری]]، کتابی است یک‎جلدی به زبان عربی با موضوع روایات اسلامی. [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|ابن مقری]] در این کتاب اسامی محدثینی را جمع کرده که از آن‎ها در حجاز و مکه و مدینه و مصر و شام و عراق و دیگر جاها، استماع کرده‎ است. او از هر شیخ و استادی یک یا چند حدیث را ذکر می‎نماید.
'''المعجم'''، اثر [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|محمد بن ابراهیم بن علی بن عاصم بن زاذان اصبهانی]] (متوفی 381ق)، معروف به [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|ابن مقری]]، کتابی است یک‎جلدی به زبان عربی با موضوع روایات اسلامی. [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|ابن مقری]] در این کتاب اسامی محدثینی را جمع کرده که از آن‎ها در حجاز و مکه و مدینه و مصر و شام و عراق و دیگر جاها، استماع کرده‎ است. او از هر شیخ و استادی یک یا چند حدیث را ذکر می‌نماید.


معجم ابن مقری، همواره موردتوجه علما بوده؛ خاصه علمایی که به علم تراجم و انساب اهمیت می‌دهند. این اثر به تحقیق [[ابن‌سعد، عادل|ابوعبدالرحمن عادل بن سعد]] رسیده است.
معجم ابن مقری، همواره موردتوجه علما بوده؛ خاصه علمایی که به علم تراجم و انساب اهمیت می‌دهند. این اثر به تحقیق [[ابن‌سعد، عادل|ابوعبدالرحمن عادل بن سعد]] رسیده است.
خط ۳۶: خط ۳۶:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
معجم، عبارت است از کتابی که مؤلفش در آن به جهت معرفی خودش، شیوخ و اساتیدش را بر اساس حروف الفبا مرتب می‌کند و از هر شیخ یک یا چند روایت ذکر می‎نماید. گاهی نیز معجم را بر کتابی اطلاق می‌شود که یکی از محدثین آن را به شیوخ برخی حفاظ، اختصاص داده است. برخی نیز، شرط ترتیب بر اساس حروف الفبا را در کتاب‌های معجم، لازم نمی‌دانند بلکه ممکن است مثلاً بر اساس فضیلت یا تقدم، نام اساتید را ذکر نمایند. کتاب‌های معجم در برخی اوصاف با کتاب‌های مشیخه مشترکند؛ زیرا مشیخه نیز، جزئی است که در آن محدث، اسامی شیوخ و مرویاتش از آنان را در آن جمع می‌کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/8 ر.ک: مقدمه کتاب، ص8]</ref>
معجم، عبارت است از کتابی که مؤلفش در آن به جهت معرفی خودش، شیوخ و اساتیدش را بر اساس حروف الفبا مرتب می‌کند و از هر شیخ یک یا چند روایت ذکر می‌نماید. گاهی نیز معجم را بر کتابی اطلاق می‌شود که یکی از محدثین آن را به شیوخ برخی حفاظ، اختصاص داده است. برخی نیز، شرط ترتیب بر اساس حروف الفبا را در کتاب‌های معجم، لازم نمی‌دانند بلکه ممکن است مثلاً بر اساس فضیلت یا تقدم، نام اساتید را ذکر نمایند. کتاب‌های معجم در برخی اوصاف با کتاب‌های مشیخه مشترکند؛ زیرا مشیخه نیز، جزئی است که در آن محدث، اسامی شیوخ و مرویاتش از آنان را در آن جمع می‌کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/8 ر.ک: مقدمه کتاب، ص8]</ref>


کتاب معجم ابن مقری، همواره موردتوجه و اهتمام علما بوده؛ خاصه علمایی که به علم تراجم و انساب اهمیت می‌دهند. دلیل این امر، کثرت اقتباسات و نقلشان از این کتاب است. مثلاً [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|حافظ ابونعیم اصفهانی]] در دو کتاب «[[حلية الأولیاء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» و «ذكر أخبار إصبهان» زیاد از این کتاب نقل کرده است. [[خطیب بغدادی، احمد بن علی|خطیب بغدادی]] و [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد|حافظ سمعانی]] نیز از این اشخاص هستند. علت این اقبال را می‌توان در دو امر جست؛ یکی اعتماد آنان به مؤلف این کتاب و صحت نسبت کتاب به وی و دوم: اختصاص مؤلف به ذکر برخی روایات و معلومات که در جای دیگر یافت نمی‌شود.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/9 ر.ک: همان، ص9-10]</ref>
کتاب معجم ابن مقری، همواره موردتوجه و اهتمام علما بوده؛ خاصه علمایی که به علم تراجم و انساب اهمیت می‌دهند. دلیل این امر، کثرت اقتباسات و نقلشان از این کتاب است. مثلاً [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|حافظ ابونعیم اصفهانی]] در دو کتاب «[[حلية الأولیاء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» و «ذكر أخبار إصبهان» زیاد از این کتاب نقل کرده است. [[خطیب بغدادی، احمد بن علی|خطیب بغدادی]] و [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد|حافظ سمعانی]] نیز از این اشخاص هستند. علت این اقبال را می‌توان در دو امر جست؛ یکی اعتماد آنان به مؤلف این کتاب و صحت نسبت کتاب به وی و دوم: اختصاص مؤلف به ذکر برخی روایات و معلومات که در جای دیگر یافت نمی‌شود.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/9 ر.ک: همان، ص9-10]</ref>


خود [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|ابن مقری]] می‎نویسد: این کتابی است که در آن اسامی محدثینی را جمع کرده‌ام که از آن‎ها در حجاز و مکه و مدینه و مصر و شام و عراق و دیگر جاها، استماع کرده‌ام. من از هر شیخ و استادی یک یا چند حدیث را ذکر نموده و کتاب را بر اساس حروف الفبا مرتب کرده‌ام تا بر تعداد این اساتید، واقف باشم. البته ترتیب الفبایی کتاب با یک استثناء مواجه است یعنی به خاطر تعظیم پیامبر اکرم(ص)، ابتدای کتاب را با نام محمد آغاز کرده‌ام.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>
خود [[ابن مقری، محمد بن ابراهیم|ابن مقری]] می‌نویسد: این کتابی است که در آن اسامی محدثینی را جمع کرده‌ام که از آن‎ها در حجاز و مکه و مدینه و مصر و شام و عراق و دیگر جاها، استماع کرده‌ام. من از هر شیخ و استادی یک یا چند حدیث را ذکر نموده و کتاب را بر اساس حروف الفبا مرتب کرده‌ام تا بر تعداد این اساتید، واقف باشم. البته ترتیب الفبایی کتاب با یک استثناء مواجه است یعنی به خاطر تعظیم پیامبر اکرم(ص)، ابتدای کتاب را با نام محمد آغاز کرده‌ام.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>


کسی که این کتاب را مطالعه کند، متوجه می‌شود که مؤلف آن، صرفاً بر روایت احادیث بسنده نکرده بلکه فواید دیگری را نیز در آن می‎یابد که اکثر آن‎ها مربوط به علم أنساب است؛ اطلاعات مربوط به أنساب به‎طور ویژه در اساتید وی پررنگ می‌شود؛ وی نسبت آنان به اجدادشان و شهرهایشان و... را بیان می‌کند. از دیگر اطلاعات این کتاب، جرح و تعدیل و تاریخ وفیات است. همچنین از حکایات و اخباری که از علما و محدثین درباره احوالات شخصی‌شان مانند زهدشان و اجتهادشان در مسائل فقهی و دیگر حکایات شیرین یا تلخ، نقل شده، می‌توان به‎عنوان دیگر اطلاعات این اثر نام برد. گاه نیز در کتاب مشاهده می‌کنیم که مؤلف بجای روایت، حکایت یا ابیاتی از شعر را از شیخی از شیوخش ذکر می‌کند تا متذکر شود که این شخص نیز در دایره اساتید وی بوده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/10 ر.ک: همان، ص10-11]</ref>
کسی که این کتاب را مطالعه کند، متوجه می‌شود که مؤلف آن، صرفاً بر روایت احادیث بسنده نکرده بلکه فواید دیگری را نیز در آن می‎یابد که اکثر آن‎ها مربوط به علم أنساب است؛ اطلاعات مربوط به أنساب به‎طور ویژه در اساتید وی پررنگ می‌شود؛ وی نسبت آنان به اجدادشان و شهرهایشان و... را بیان می‌کند. از دیگر اطلاعات این کتاب، جرح و تعدیل و تاریخ وفیات است. همچنین از حکایات و اخباری که از علما و محدثین درباره احوالات شخصی‌شان مانند زهدشان و اجتهادشان در مسائل فقهی و دیگر حکایات شیرین یا تلخ، نقل شده، می‌توان به‎عنوان دیگر اطلاعات این اثر نام برد. گاه نیز در کتاب مشاهده می‌کنیم که مؤلف بجای روایت، حکایت یا ابیاتی از شعر را از شیخی از شیوخش ذکر می‌کند تا متذکر شود که این شخص نیز در دایره اساتید وی بوده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39650/1/10 ر.ک: همان، ص10-11]</ref>
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش