پرش به محتوا

العرف حقيقته و حجيته: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ت' به 'ی‌ت')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
خط ۳۷: خط ۳۷:
در فصل نخست، به بررسی تعاریف لغوی و اصطلاحی که برای «عرف» مطرح گردیده، پرداخته شده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/5 ر.ک: متن کتاب، ص5-‎6]</ref> و در فصل دوم، به انواع عرف اشاره شده و توضیح مختصری، پیرامون هریک، ارائه گردیده است. این انواع عبارتند از:
در فصل نخست، به بررسی تعاریف لغوی و اصطلاحی که برای «عرف» مطرح گردیده، پرداخته شده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/5 ر.ک: متن کتاب، ص5-‎6]</ref> و در فصل دوم، به انواع عرف اشاره شده و توضیح مختصری، پیرامون هریک، ارائه گردیده است. این انواع عبارتند از:
# عرف عملی: آنچه عمل عادی مردم در زندگانی گردیده و در تصرفات، معاملات و افعالشان متعارف است.
# عرف عملی: آنچه عمل عادی مردم در زندگانی گردیده و در تصرفات، معاملات و افعالشان متعارف است.
# عرف قولی (لفظی): که به آن، حقیقت عرفیه نیز گرفته می‎شود و عبارت است از عادت مردم به اطلاق لفظی در غیر معنای لغوی آن، به‎گونه‌ای که برحسب تبادر، هنگام شنیدن آن لفظ، بدون استفاده از قرینه، معنای غیر لغوی به ذهن بیاید.
# عرف قولی (لفظی): که به آن، حقیقت عرفیه نیز گرفته می‌شود و عبارت است از عادت مردم به اطلاق لفظی در غیر معنای لغوی آن، به‎گونه‌ای که برحسب تبادر، هنگام شنیدن آن لفظ، بدون استفاده از قرینه، معنای غیر لغوی به ذهن بیاید.
# عرف عام: که به دو دسته تقسیم می‎شود:
# عرف عام: که به دو دسته تقسیم می‌شود:
## بنای عقلا یا سیره عقلائیه: عمل یا فعلی که مختص ملت یا دیانت خاصی نیست و بین تمامی عقلای جهان، معمول است؛ مثل سیره عقلا و بنای عملی آنان بر رجوع به اهل خبره و موثقین، در تمامی اموری که احتیاج به خبره آن فن وجود دارد.
## بنای عقلا یا سیره عقلائیه: عمل یا فعلی که مختص ملت یا دیانت خاصی نیست و بین تمامی عقلای جهان، معمول است؛ مثل سیره عقلا و بنای عملی آنان بر رجوع به اهل خبره و موثقین، در تمامی اموری که احتیاج به خبره آن فن وجود دارد.
## سیره متشرعه یا عرف مسلمین: آنچه میان مسلمانان یا نحله خاصی از آنان معمول است.
## سیره متشرعه یا عرف مسلمین: آنچه میان مسلمانان یا نحله خاصی از آنان معمول است.
خط ۴۹: خط ۴۹:
در فصل سوم، به توضیح فروق زیر پرداخته شده است:
در فصل سوم، به توضیح فروق زیر پرداخته شده است:
# فرق میان عرف و عادت: فرقی میان این دو نبوده و در حقیقت این دو مترادف هستند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/14 ر.ک: همان، ص14]</ref>.
# فرق میان عرف و عادت: فرقی میان این دو نبوده و در حقیقت این دو مترادف هستند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/14 ر.ک: همان، ص14]</ref>.
# فرق بین عرف و اجماع: اجماع محقق نمی‎شود مگر به‎واسطه اتفاق امت یا مجتهدان امت، یا مجتهدان مذهب در مسئله‌ای، اما در تحقق عرف، اهلیت اجتهاد و غیر آن شرط نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/15 ر.ک: همان، ص15]</ref>.
# فرق بین عرف و اجماع: اجماع محقق نمی‌شود مگر به‎واسطه اتفاق امت یا مجتهدان امت، یا مجتهدان مذهب در مسئله‌ای، اما در تحقق عرف، اهلیت اجتهاد و غیر آن شرط نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/15 ر.ک: همان، ص15]</ref>.
# فرق بین عرف و بنای عقلا: بین عرف و بنای عقلا، از ناحیه عملی، تفاوتی وجود ندارد؛ زیرا سیره عرفیه، همان سیره عقلائیه است؛ مانند تشابه در الفاظی مثل قضا و قدر، فقیر و مسکین و امثال آن، که از آنها، معنای واحدی در ناحیه عمل، مد نظر است...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/16 ر.ک: همان، ص16]</ref>.
# فرق بین عرف و بنای عقلا: بین عرف و بنای عقلا، از ناحیه عملی، تفاوتی وجود ندارد؛ زیرا سیره عرفیه، همان سیره عقلائیه است؛ مانند تشابه در الفاظی مثل قضا و قدر، فقیر و مسکین و امثال آن، که از آنها، معنای واحدی در ناحیه عمل، مد نظر است...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/16 ر.ک: همان، ص16]</ref>.
# فرق میان عرف و سیره متشرعه: رابطه میان سیره عرفیه و سیره متشرعه، رابطه عموم و خصوص مطلق است؛ زیرا تمامی افراد سیره متشرعه که عبارتند از مسلمین یا طرف‎داران مذهبی خاص، داخل در افراد عرف هستند؛ زیرا عرف، شامل مسلمین و غیر مسلمین می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/17 ر.ک: همان، ص17]</ref>.
# فرق میان عرف و سیره متشرعه: رابطه میان سیره عرفیه و سیره متشرعه، رابطه عموم و خصوص مطلق است؛ زیرا تمامی افراد سیره متشرعه که عبارتند از مسلمین یا طرف‎داران مذهبی خاص، داخل در افراد عرف هستند؛ زیرا عرف، شامل مسلمین و غیر مسلمین می‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8532/1/17 ر.ک: همان، ص17]</ref>.


همچنان که بیان گردید، از ناحیه عمل، تفاوتی میان سیره و بنای عقلا نیست، اما از لحاظ فقهی، تفاوت‎هایی میان این دو وجود دارد که به آنها، اشاره شده است. از جمله این تفاوت‎ها، عبارتند از اینکه:
همچنان که بیان گردید، از ناحیه عمل، تفاوتی میان سیره و بنای عقلا نیست، اما از لحاظ فقهی، تفاوت‎هایی میان این دو وجود دارد که به آنها، اشاره شده است. از جمله این تفاوت‎ها، عبارتند از اینکه:
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش