۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
خاورشناسان و جمع و تدوین قرآن کریم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ت' به 'ی‌ت') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''خاورشناسان و جمع و تدوین قرآن کریم'''، اثر [[پارسا، فروغ|فروغ پارسا]]، پژوهشی در دوره معاصر به زبان فارسی است که نویسنده در پی ارزیابی | '''خاورشناسان و جمع و تدوین قرآن کریم'''، اثر [[پارسا، فروغ|فروغ پارسا]]، پژوهشی در دوره معاصر به زبان فارسی است که نویسنده در پی ارزیابی شبهه‌هایی است که خاورشناسان به دیدگاه مسلمانان درباره گردآوری قرآن وارده کرده‌اند. در واقع، این تحقیق به دنبال آن است که پس از تتبع در منابع اسلامی و روشن کردن دیدگاه مسلمانان و تبیین اختلاف آرایی که در این میان وجود دارد، نشان دهد ایرادهای خاورشناسان تا چه حدودی مبتنی بر مستندات تاریخی و به چه نسبتی جانبدارانه است.<ref>ر.ک: درآمد، ص4</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
حاصل مطالعات انجامشده در این پژوهش در سه فصل سامان یافته است. فصل اول به تبیین | حاصل مطالعات انجامشده در این پژوهش در سه فصل سامان یافته است. فصل اول به تبیین دیدگاه‌های مسلمانان درباره جمع و تدوین قرآن اختصاص یافته؛ فصل دوم، سیر تاریخی دیدگاه‌های خاورشناسان را درباره جمع قرآن بررسی می‌کند و فصل سوم، با طبقهبندی شبهه‌ها و ایرادهای دانشمندان غربی تا حد امکان آنها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>. | ||
در ابتدای این اثر، درآمد و در انتهای آن خلاصه و نتیجهگیری آمده است. | در ابتدای این اثر، درآمد و در انتهای آن خلاصه و نتیجهگیری آمده است. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
# برخی از دانشمندان مسلمان، معتقدند: قرآن کریم در زمان پیامبر(ص) نگاشته شد. | # برخی از دانشمندان مسلمان، معتقدند: قرآن کریم در زمان پیامبر(ص) نگاشته شد. | ||
# برخی از دانشمندان مسلمان، معتقدند: جمع و تدوین قرآن در زمان پیامبر(ص) انجام گرفته است. | # برخی از دانشمندان مسلمان، معتقدند: جمع و تدوین قرآن در زمان پیامبر(ص) انجام گرفته است. | ||
# اهتمام پیامبر(ص) به قرآن کریم و تشویق به حفظ و ازبرکردن آن، نقش محوری قرآن در فعالیتهای مسلمانان صدر اسلام، نظارت پیامبر اکرم بر نگارش آیاتی که نازل می‌شد، اشاره پیامبر(ص) به قرآن کریم با استفاده از واژه کتاب در احادیث مختلف، روایات مختلف درباره ختم قرائت قرآن، روایات مختلف درباره تقسیمبندی قرآن و تنظیم و ترتیب | # اهتمام پیامبر(ص) به قرآن کریم و تشویق به حفظ و ازبرکردن آن، نقش محوری قرآن در فعالیتهای مسلمانان صدر اسلام، نظارت پیامبر اکرم بر نگارش آیاتی که نازل می‌شد، اشاره پیامبر(ص) به قرآن کریم با استفاده از واژه کتاب در احادیث مختلف، روایات مختلف درباره ختم قرائت قرآن، روایات مختلف درباره تقسیمبندی قرآن و تنظیم و ترتیب سوره‌ها، در شمار دلایل معتقدان به جمع قرآن در زمان پیامبر(ص) است. | ||
# شماری از دانشمندان مسلمان جمع قرآن کریم را مربوط به زمان خلفا می‌دانند. | # شماری از دانشمندان مسلمان جمع قرآن کریم را مربوط به زمان خلفا می‌دانند. | ||
# در روایات و گزارشهای تاریخی مختلف، جمع قرآن کریم به ابوبکر، عمر و عثمان نسبت داده شده است. | # در روایات و گزارشهای تاریخی مختلف، جمع قرآن کریم به ابوبکر، عمر و عثمان نسبت داده شده است. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
# بلاشر با نقد روایات جمع قرآن به این نتیجه می‌رسد که قرآن در زمان خلفا (عثمان) جمع و تدوین شده است. | # بلاشر با نقد روایات جمع قرآن به این نتیجه می‌رسد که قرآن در زمان خلفا (عثمان) جمع و تدوین شده است. | ||
# بلاشر در نظریهپردازی خود به روایات ضعیف توجه کرده است. | # بلاشر در نظریهپردازی خود به روایات ضعیف توجه کرده است. | ||
# ریچارد بل، اگرچه انتقادهایی به | # ریچارد بل، اگرچه انتقادهایی به دیدگاه‌های مسلمانان دارد، ولی معتقد است هسته اصیل روایات بهلحاظ تاریخی معتبر هستند. | ||
# بل، معتقد است فرایند شکلگیری و پیدایی قرآن بهمثابه کتاب مقدس مسلمانان، پس از جنگ بدر آغاز شده است. | # بل، معتقد است فرایند شکلگیری و پیدایی قرآن بهمثابه کتاب مقدس مسلمانان، پس از جنگ بدر آغاز شده است. | ||
# خاورشناسانی که | # خاورشناسانی که دیدگاه‌های شکاکانه نسبت به اعتبار منابع اسلامی دارند، جمع و تدوین قرآن کریم را خیلی متأخر می‌دانند. | ||
# گلدتسیهر، روایات اسلامی از جمله روایات جمع قرآن کریم را برساخته می‌داند و معتقد است جمع و تدوین قرآن در زمانهای متأخری صورت گرفته است. | # گلدتسیهر، روایات اسلامی از جمله روایات جمع قرآن کریم را برساخته می‌داند و معتقد است جمع و تدوین قرآن در زمانهای متأخری صورت گرفته است. | ||
# مینگانا و کازانوا معتقدند جمع قرآن در زمان عبدالملک اموی انجام گرفته است. | # مینگانا و کازانوا معتقدند جمع قرآن در زمان عبدالملک اموی انجام گرفته است. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
# ونزبرو تدوین قرآن را مربوط به قرن سوم هجری می‌داند. تحلیل ادبی قرآن، روشی است که وی را به این نتیجهگیری تاریخی رسانده است. سکوت منابع تاریخی پیش از قرن سوم هجری، دلیل دیگر ونزبرو برای این نظریه است. | # ونزبرو تدوین قرآن را مربوط به قرن سوم هجری می‌داند. تحلیل ادبی قرآن، روشی است که وی را به این نتیجهگیری تاریخی رسانده است. سکوت منابع تاریخی پیش از قرن سوم هجری، دلیل دیگر ونزبرو برای این نظریه است. | ||
# روششناسی ونزبرو حاوی تناقض است؛ زیرا وی تلاش کرده با توجه به تحلیل ادبی منابع به حقایق تاریخی دست پیدا کند؛ درحالیکه از تحلیل ادبی می‌توان نتایج مختلف تاریخ به دست آورد. | # روششناسی ونزبرو حاوی تناقض است؛ زیرا وی تلاش کرده با توجه به تحلیل ادبی منابع به حقایق تاریخی دست پیدا کند؛ درحالیکه از تحلیل ادبی می‌توان نتایج مختلف تاریخ به دست آورد. | ||
# شواهد باستانشناختی بسیاری، از جمله | # شواهد باستانشناختی بسیاری، از جمله نسخه‌های خطی مسجد صنعا، کتیبه‌های قبةالصخره، کتیبه‌های مسجدالنبی و پاپیروسها و سکه‌های قرن نخست هجری، ادعاهای مینگانا و ونزبرو را انکار می‌کنند. | ||
# برخلاف ادعای ونزبرو، مینگانا و دیگران، در منابع غیر اسلامی شواهد بسیاری وجود قرآن را در قرن اول هجری تأیید می‌کنند. این شواهد در | # برخلاف ادعای ونزبرو، مینگانا و دیگران، در منابع غیر اسلامی شواهد بسیاری وجود قرآن را در قرن اول هجری تأیید می‌کنند. این شواهد در موزه‌های معتبر دنیا نگهداری می‌شود. | ||
# اعتقاد به عدم اعتبار منابع اسلامی صرفاً به دلیل ادعای دیرینه برتری غرب بر شرق است و حتی دانشمندان غربی دوران فرهنگمحوری آن را قبول ندارند. | # اعتقاد به عدم اعتبار منابع اسلامی صرفاً به دلیل ادعای دیرینه برتری غرب بر شرق است و حتی دانشمندان غربی دوران فرهنگمحوری آن را قبول ندارند. | ||
# ونزبرو به میراث مکتوب شیعه توجه نکرده است. | # ونزبرو به میراث مکتوب شیعه توجه نکرده است. | ||
# کریستف لوکزنبرگ، معتقد است زبان قرآن، سریانی - آرامی بوده و | # کریستف لوکزنبرگ، معتقد است زبان قرآن، سریانی - آرامی بوده و آموزه‌های آن اقتباسی از کتاب مقدس است. | ||
# نظریه او درباره ماهیت و زبان قرآن در واقع بازنگاری | # نظریه او درباره ماهیت و زبان قرآن در واقع بازنگاری دیدگاه‌های مینگانا است. | ||
# فرضیه سریانی - آرامی بودن زبان و خط قرآن با توجه به شواهد باستانشناختی و تاریخ پیدایش خط عربی، قابل دفاع نیست. | # فرضیه سریانی - آرامی بودن زبان و خط قرآن با توجه به شواهد باستانشناختی و تاریخ پیدایش خط عربی، قابل دفاع نیست. | ||
# کتیبه رقوش (267م)، کتیبه جبل رام (سده چهارم میلادی)، کتیبه امالجمال (270م)، کتیبه زبد (512م)، کتیبه جبل اسیس (528م)، کتیبه حران (568م)، کتیبه النماره (328م) و | # کتیبه رقوش (267م)، کتیبه جبل رام (سده چهارم میلادی)، کتیبه امالجمال (270م)، کتیبه زبد (512م)، کتیبه جبل اسیس (528م)، کتیبه حران (568م)، کتیبه النماره (328م) و کتیبه‌های صلعه نزدیک مدینه (4 هجری)، نشان می‌دهند که خط عربی برخلاف ادعای مینگانا و لوکزنبرگ از خط نبطی ریشه گرفته است. | ||
# آشنایی با خط و ابزار نگارش در بین اعراب جاهلی وجود داشته و به همین دلیل در آیات قرآن به آن اشاره شده است. | # آشنایی با خط و ابزار نگارش در بین اعراب جاهلی وجود داشته و به همین دلیل در آیات قرآن به آن اشاره شده است. | ||
# ادعاهای لوکزنبرگ درباره سریانی بودن | # ادعاهای لوکزنبرگ درباره سریانی بودن واژه‌های قرآن، قابل اثبات نیست و با قوانین زبانشناختی سازگاری ندارد. | ||
# اخباری که مکه و حجاز را خالی از خط و کتابت می‌دانند، در برابر روایاتی که وجود خط را در این سرزمین اثبات می‌کنند توان مقابله ندارند. | # اخباری که مکه و حجاز را خالی از خط و کتابت می‌دانند، در برابر روایاتی که وجود خط را در این سرزمین اثبات می‌کنند توان مقابله ندارند. | ||
# موتسکی با روش تحلیل ترکیبی متن و سند حدیث، روایات جمع قرآن را نقادی کرده و آنها را معتبر می‌داند. | # موتسکی با روش تحلیل ترکیبی متن و سند حدیث، روایات جمع قرآن را نقادی کرده و آنها را معتبر می‌داند. | ||