ما هو علم الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
خط ۴۰: خط ۴۰:
# این نام‎گذاری در مقابل فلاسفه است؛ چه، آنان مباحث فلسفی خویش را مصدر به مسائل منطقی می‌کردند و منطق هم مرادف کلام است؛ متکلمان مقصودشان از برگزیدن این نام برای مباحث خویش این بود که بفهمانند ما در بحث‎های خود، از منطق که میراث یونان است بی‌نیازیم.
# این نام‎گذاری در مقابل فلاسفه است؛ چه، آنان مباحث فلسفی خویش را مصدر به مسائل منطقی می‌کردند و منطق هم مرادف کلام است؛ متکلمان مقصودشان از برگزیدن این نام برای مباحث خویش این بود که بفهمانند ما در بحث‎های خود، از منطق که میراث یونان است بی‌نیازیم.
# چون متکلمان، مباحث خود را با این گفتار آغاز می‌کردند: «الكلام في كذا».
# چون متکلمان، مباحث خود را با این گفتار آغاز می‌کردند: «الكلام في كذا».
# این علم مبتنی بر ادله قطعی است؛ سخن و کلام زمانی که همراه باشد با دلیلی یقینی، دارای قوه و استحکام می‎شود و سزاوار است که به‎گونه مطلق، کلام نامیده شود.
# این علم مبتنی بر ادله قطعی است؛ سخن و کلام زمانی که همراه باشد با دلیلی یقینی، دارای قوه و استحکام می‌شود و سزاوار است که به‎گونه مطلق، کلام نامیده شود.
# این دانش، توانایی تکلم و سخن گفتن در عقاید دینی و مناظره با مخالفین را فراهم می‌کند.
# این دانش، توانایی تکلم و سخن گفتن در عقاید دینی و مناظره با مخالفین را فراهم می‌کند.
نویسنده، نظریه آخر را پسندیده است و می‌گوید: با توجه به اینکه این نظریه بر عنصر مناظره متمرکز است و مناظره عنصری اساسی در این دانش است و معمولا مناظره جز از راه تکلم و بحث میسر نیست، می‎توان آن را معتبرتر از نظریات دیگر دانست<ref>ر.ک: همان، ص18-20</ref>.
نویسنده، نظریه آخر را پسندیده است و می‌گوید: با توجه به اینکه این نظریه بر عنصر مناظره متمرکز است و مناظره عنصری اساسی در این دانش است و معمولا مناظره جز از راه تکلم و بحث میسر نیست، می‎توان آن را معتبرتر از نظریات دیگر دانست<ref>ر.ک: همان، ص18-20</ref>.
خط ۵۸: خط ۵۸:
روش‎های استدلال منطقی، بر دو گونه است: منطق صوری و منطق مادی و برای هرکدام اقسامی است. روش استدلال منطقی صوری، دارای دو گونه کلی است:
روش‎های استدلال منطقی، بر دو گونه است: منطق صوری و منطق مادی و برای هرکدام اقسامی است. روش استدلال منطقی صوری، دارای دو گونه کلی است:
# روش استدلال مباشر: در این روش تنها یک قضیه کافی است تا از طریق آن، بر مطلوب استدلال شود و معرفت جدیدی به دست آید.
# روش استدلال مباشر: در این روش تنها یک قضیه کافی است تا از طریق آن، بر مطلوب استدلال شود و معرفت جدیدی به دست آید.
# روش استدلال غیر مباشر: در این روش یک قضیه کافی نبوده، بلکه دو یا چند قضیه به‎عنوان حد وسط، مورد استفاده قرار می‌گیرد. استدلال غیر مباشر، به سه نوع قیاس، استقراء و تمثیل تقسیم می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>.
# روش استدلال غیر مباشر: در این روش یک قضیه کافی نبوده، بلکه دو یا چند قضیه به‎عنوان حد وسط، مورد استفاده قرار می‌گیرد. استدلال غیر مباشر، به سه نوع قیاس، استقراء و تمثیل تقسیم می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>.


روش استدلال منطقی از نظر ماده نیز اقسامی دارد که اصطلاحاً به آن‎ها صناعات خمس (برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه) گفته می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>.
روش استدلال منطقی از نظر ماده نیز اقسامی دارد که اصطلاحاً به آن‎ها صناعات خمس (برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه) گفته می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>.


روش استدلال‎های کلامی متنوع و مختلف بوده و چه از نظر صورت و چه از نظر ماده منحصر در روش خاصی نیست و تمام موارد مذکور را شامل می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>.
روش استدلال‎های کلامی متنوع و مختلف بوده و چه از نظر صورت و چه از نظر ماده منحصر در روش خاصی نیست و تمام موارد مذکور را شامل می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>.


قرآن کریم، در زمینه دعوت به یکتاپرستی، سه شیوه را پیش می‎اندازد که عبارتند از:
قرآن کریم، در زمینه دعوت به یکتاپرستی، سه شیوه را پیش می‎اندازد که عبارتند از:
خط ۷۹: خط ۷۹:
نویسنده در ادامه این فصل به علل و اسباب پیدایش علم کلام در عصر رسالت، عصر وفات پیامبر تا شهادت [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] و عصر بعد از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص72-80</ref>.
نویسنده در ادامه این فصل به علل و اسباب پیدایش علم کلام در عصر رسالت، عصر وفات پیامبر تا شهادت [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] و عصر بعد از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص72-80</ref>.


ایشان با مراجعه به تاریخ علم کلام، هشت دلیل برای تکامل این علم برمی‎شمرد؛ عواملی چون: تحولات اجتماعی، مواجهه شدن فرهنگ اسلامی با دیگر فرهنگ‎ها، تحولات علمی، تأثیرات فلسفه بر علم کلام، اغراض شخصی و سیاسی و...<ref>ر.ک: همان، ص86</ref>.
ایشان با مراجعه به تاریخ علم کلام، هشت دلیل برای تکامل این علم برمی‌شمرد؛ عواملی چون: تحولات اجتماعی، مواجهه شدن فرهنگ اسلامی با دیگر فرهنگ‎ها، تحولات علمی، تأثیرات فلسفه بر علم کلام، اغراض شخصی و سیاسی و...<ref>ر.ک: همان، ص86</ref>.


ایشان در ادامه با ذکر نمونه‎هایی از مسائل جدید، هرکدام از این اسباب هشت‎گانه را مورد بررسی قرار می‎دهد.
ایشان در ادامه با ذکر نمونه‎هایی از مسائل جدید، هرکدام از این اسباب هشت‎گانه را مورد بررسی قرار می‎دهد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش