۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مشكاة الأنوار الهادمة لقواعد الباطنية الأشرار: تفاوت میان نسخه‌ها
مشكاة الأنوار الهادمة لقواعد الباطنية الأشرار (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۵۷
، ۲۲ اوت ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'می‌ک' به 'می‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن') |
جز (جایگزینی متن - 'می‌ک' به 'می‌ک') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
وقتی کتاب باطنیان، به دست [[مؤید، یحیی بن حمزه|یحیی بن حمزه علوی]] رسید و بر حقیقتش و قصد مؤلف از آن واقف شد، برای دفاع از حوزه دین، قیام کرد (همانطور که خودش در مقدمه کتاب، این امر را بیان کرده است). وی هرچه در رساله بود را نقد و بررسی کرد و وجه و قول حق را (گاه با استناد به ادله عقلی و گاه با ادله نقلی) در هرچه که مؤلف آن در تأویلات و تحریفات معتقد شده بود را بیان کرد. | وقتی کتاب باطنیان، به دست [[مؤید، یحیی بن حمزه|یحیی بن حمزه علوی]] رسید و بر حقیقتش و قصد مؤلف از آن واقف شد، برای دفاع از حوزه دین، قیام کرد (همانطور که خودش در مقدمه کتاب، این امر را بیان کرده است). وی هرچه در رساله بود را نقد و بررسی کرد و وجه و قول حق را (گاه با استناد به ادله عقلی و گاه با ادله نقلی) در هرچه که مؤلف آن در تأویلات و تحریفات معتقد شده بود را بیان کرد. | ||
نویسنده، مطالب این کتاب را به سی فن تقسیم کرده و علاوه بر این امور، مقدمه و خاتمه‌ای هم بر کتاب دارد. وی در مقدمه از علت و انگیزه‌اش در تألیف این کتاب صحبت | نویسنده، مطالب این کتاب را به سی فن تقسیم کرده و علاوه بر این امور، مقدمه و خاتمه‌ای هم بر کتاب دارد. وی در مقدمه از علت و انگیزه‌اش در تألیف این کتاب صحبت می‌کند؛ او غیرت در دین و دفاع از کتاب و سنت و رد اکاذیب را از جمله انگیزههای نگارش این اثر می‌داند. او سعی دارد در میان بیان سخنان باطنیان، هدف باطنیه از تحریف کتاب خدا و تأویل شریعت بر غیر مدلولش را بیان نماید.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38968/1/17 ر.ک: مقدمه تحقیق کتاب، ص17]</ref> | ||
فن اول از کتاب شامل الواح از (9ب تا 26 ب) است. وی این بخش را به رد باطنیه در تمسکشان بهضرورت قول به اینکه هر ظاهری باطنی دارد و هر تنزیلی تأویلی، اختصاص داده؛ وی برای این کار به تبیین آثار مکذوبه‌ای که در استدلالاتشان برای مدعایشان، به امام علی(ع) نسبت داده‌اند، می‌پردازد. شیوه او در رد سخنان آنان شیوه عقلی است و در آن از علوم منطق و کلام و فلسفه استفاده کرده است. وی ادله عقلی و نقلی خصم را میآورد و سپس به رد و بررسی مجموع آن می‌پردازد. بیشک او در اتخاذ این روش، متأثر از شیوه غزالی در فضائح الباطنیه است؛ زیرا روش غزالی در رد بر آنان نیز به همین صورت است که ذیلاً توضیح داده میشود؛ | فن اول از کتاب شامل الواح از (9ب تا 26 ب) است. وی این بخش را به رد باطنیه در تمسکشان بهضرورت قول به اینکه هر ظاهری باطنی دارد و هر تنزیلی تأویلی، اختصاص داده؛ وی برای این کار به تبیین آثار مکذوبه‌ای که در استدلالاتشان برای مدعایشان، به امام علی(ع) نسبت داده‌اند، می‌پردازد. شیوه او در رد سخنان آنان شیوه عقلی است و در آن از علوم منطق و کلام و فلسفه استفاده کرده است. وی ادله عقلی و نقلی خصم را میآورد و سپس به رد و بررسی مجموع آن می‌پردازد. بیشک او در اتخاذ این روش، متأثر از شیوه غزالی در فضائح الباطنیه است؛ زیرا روش غزالی در رد بر آنان نیز به همین صورت است که ذیلاً توضیح داده میشود؛ | ||
# طریقه ابطال: این است که همه ادله خصم را میآورد و سپس ابطال | # طریقه ابطال: این است که همه ادله خصم را میآورد و سپس ابطال می‌کند؛ خواه این ادله عقلی باشد یا نقلی. | ||
# طریقه معارضه: که بعد از ابطال حجت خصم و تبیین فساد آن با آن به حجت فاسد دیگری معارضه | # طریقه معارضه: که بعد از ابطال حجت خصم و تبیین فساد آن با آن به حجت فاسد دیگری معارضه می‌کند که خصم به دلیل مبانی خودش نمیتواند آن را رد کند. [که از این مورد به دلیل نقضی یاد می‌کنند]. مثلاینکه کسی به باطنیه بگوید: اگر شما قائلید که مراد از شیاطین، اهل ظاهر هستند، در پاسخ به کسی که در مقابل شما بگوید مراد از شیاطین، اهل باطن هستند، چه خواهید گفت؟ | ||
# طریقه تحقیق: این طریقه مبنی بر این است که خصم در محاوره‌ای شبیه به محاورات سقراط بر سبیل ملاطفت و نصح برای آنان وارد میشود و به او گفته میشود: این مبادی که شما به آن قائلید اگر سندی از کتاب و سنت داشته باشد، آیا افشای آن بر رسول خدا که صاحب شریعت بود، لازم بوده یا کتمان آن؟ اگر پاسخ دهند افشای آن بر آن حضرت لازم بوده که سخنی بر خلاف همه مسلمین زده‌اند و کسی قائل به این امر نیست؛ و اگر قائل شوند: کتمانش بر آن حضرت لازم است، آنگاه در وظیفه رسول که تبلیغ و تبشیر است طعن کرده‌اند. این روش، روش رایج در فنون کتاب ثلاثه است. | # طریقه تحقیق: این طریقه مبنی بر این است که خصم در محاوره‌ای شبیه به محاورات سقراط بر سبیل ملاطفت و نصح برای آنان وارد میشود و به او گفته میشود: این مبادی که شما به آن قائلید اگر سندی از کتاب و سنت داشته باشد، آیا افشای آن بر رسول خدا که صاحب شریعت بود، لازم بوده یا کتمان آن؟ اگر پاسخ دهند افشای آن بر آن حضرت لازم بوده که سخنی بر خلاف همه مسلمین زده‌اند و کسی قائل به این امر نیست؛ و اگر قائل شوند: کتمانش بر آن حضرت لازم است، آنگاه در وظیفه رسول که تبلیغ و تبشیر است طعن کرده‌اند. این روش، روش رایج در فنون کتاب ثلاثه است. | ||
فن دوم مخصوص به رد مذهبشان در الهیات و عالم و کون و عالم و فساد است و ابطال قولشان به سابق و تالی و عقل کلی و... که در آن از همان طریقی که سابقاً در ابطال مذاهب بیان شد تبعیت شده است. این فن اکبر فنون ثلاثه کتاب است؛ زیرا لوحات از شماره (26 ب تا 86 ب) با این شیوه تحقیق شده است و در آن متعرض مذاهب متکلمین و فلاسفه در توحید و صفات الهی شده است، بعلاوه در این فن، اصولی را که اقوال باطنیه در الهیات از آن رشد و تغذیه | فن دوم مخصوص به رد مذهبشان در الهیات و عالم و کون و عالم و فساد است و ابطال قولشان به سابق و تالی و عقل کلی و... که در آن از همان طریقی که سابقاً در ابطال مذاهب بیان شد تبعیت شده است. این فن اکبر فنون ثلاثه کتاب است؛ زیرا لوحات از شماره (26 ب تا 86 ب) با این شیوه تحقیق شده است و در آن متعرض مذاهب متکلمین و فلاسفه در توحید و صفات الهی شده است، بعلاوه در این فن، اصولی را که اقوال باطنیه در الهیات از آن رشد و تغذیه می‌کنند را بیان می‌کند و همچنین بیان می‌دارد که این اقوال، اسلامی نیستند. | ||
سومین و آخرین فن کتاب اختصاص به دفاع از علم توحید و علمای آن دارد؛ زیرا این علم حمله تشنیع از باطنیه و اسماعیلیه در عصرش را هدف قرار داده و روشش این بوده که بیان کند شرف علم تابع شرف معلومش است و اشرف معلومات، الله سبحانه است و شکی در این نیست که علمی که از خدای متعال صحبت کند، اشرف علوم و مجهول القدرترین علوم است، همچنین اشاره کرده به سهم عظیمی که علم کلام در دفاع از دین دارد بر ضد دعاوی و هجمههای زبانی که متعرض آن هستند، خاتمه کتاب در پایان آن، در توضیح و بیان طرق صحیحه در کیفیت استدلال به قرآن و بیان علومی که در طریقه استدلال به قرآن، چاره‌ای از فرا گرفتن آن نیست، ارائه شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38968/1/17 ر.ک: همان، ص17-19]</ref> | سومین و آخرین فن کتاب اختصاص به دفاع از علم توحید و علمای آن دارد؛ زیرا این علم حمله تشنیع از باطنیه و اسماعیلیه در عصرش را هدف قرار داده و روشش این بوده که بیان کند شرف علم تابع شرف معلومش است و اشرف معلومات، الله سبحانه است و شکی در این نیست که علمی که از خدای متعال صحبت کند، اشرف علوم و مجهول القدرترین علوم است، همچنین اشاره کرده به سهم عظیمی که علم کلام در دفاع از دین دارد بر ضد دعاوی و هجمههای زبانی که متعرض آن هستند، خاتمه کتاب در پایان آن، در توضیح و بیان طرق صحیحه در کیفیت استدلال به قرآن و بیان علومی که در طریقه استدلال به قرآن، چاره‌ای از فرا گرفتن آن نیست، ارائه شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38968/1/17 ر.ک: همان، ص17-19]</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
نسخه خطی این اثر از روی میکروفیلم شماره 202 علم کلام در دارالکتب که از نسخه اصلی در یمن به شماره 131 علم کلام، گرفته شده، برداشته شده است. بر صفحه اول آن در سمت راست بالای کتاب نوشته شده: «المکتبة المتوکلیة الیمنیة بالجامع الکبیر بصنعاء». تاریخ این مخطوط به سال 815ق برمی‌گردد و تعداد صفحاتش از 49-154 صفحه در قطع 18*28 سانتیمتر میباشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38968/1/20 ر.ک: همان، ص20-22]</ref> | نسخه خطی این اثر از روی میکروفیلم شماره 202 علم کلام در دارالکتب که از نسخه اصلی در یمن به شماره 131 علم کلام، گرفته شده، برداشته شده است. بر صفحه اول آن در سمت راست بالای کتاب نوشته شده: «المکتبة المتوکلیة الیمنیة بالجامع الکبیر بصنعاء». تاریخ این مخطوط به سال 815ق برمی‌گردد و تعداد صفحاتش از 49-154 صفحه در قطع 18*28 سانتیمتر میباشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38968/1/20 ر.ک: همان، ص20-22]</ref> | ||
[[ج‍ل‍ي‍ن‍د، محمد س‍ي‍د|محمد سید جلیند]]، در مقدمه کتاب از استادش دکتر محمد رشاد سالم، رئیس بخش فلسفه اسلامی دانشکده زنان دانشگاه عین شمس و استاد محمد عبداللطیف العماوی تشکر | [[ج‍ل‍ي‍ن‍د، محمد س‍ي‍د|محمد سید جلیند]]، در مقدمه کتاب از استادش دکتر محمد رشاد سالم، رئیس بخش فلسفه اسلامی دانشکده زنان دانشگاه عین شمس و استاد محمد عبداللطیف العماوی تشکر می‌کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38968/1/28 ر.ک: همان، ص28]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||