پرش به محتوا

اعتبار و کاربرد روایات تفسیری: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'می‎د' به 'می‌د'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ت' به 'ی‌ت')
جز (جایگزینی متن - 'می‎د' به 'می‌د')
خط ۳۶: خط ۳۶:
از طرفی عوامل گوناگونی باعث شده تا سنت پیامبر(ص) و اهل بیت او(ع) از دست وضع و جعل مصون نماند. عده‌ای با انگیزه‎های مختلف سخنانی را به پیامبر(ص) و اهل بیت او نسبت داده و به‎عنوان سنت قلمداد کرده‌اند، که پذیرش آن آسان نیست. وجود موضوعات فراوان، به‎خصوص در باب تفسیر و اسباب نزول باعث شده است که عده‌ای به‎طور کلی به این دیدگاه افراطی قائل شوند که روایات این باب اصلاً اعتبار و ارزشی ندارد و باید همه را کنار زد.
از طرفی عوامل گوناگونی باعث شده تا سنت پیامبر(ص) و اهل بیت او(ع) از دست وضع و جعل مصون نماند. عده‌ای با انگیزه‎های مختلف سخنانی را به پیامبر(ص) و اهل بیت او نسبت داده و به‎عنوان سنت قلمداد کرده‌اند، که پذیرش آن آسان نیست. وجود موضوعات فراوان، به‎خصوص در باب تفسیر و اسباب نزول باعث شده است که عده‌ای به‎طور کلی به این دیدگاه افراطی قائل شوند که روایات این باب اصلاً اعتبار و ارزشی ندارد و باید همه را کنار زد.


ولی درهرحال یک نکته مسلم است و آن اینکه در میان آنچه به‎عنوان سنت در اختیار ما قرار دارد، روایات تفسیری صحیح و معتبری نیز وجود دارد و هرگز نمی‌توان به بهانه وجود موضوعات و احادیث ساختگی، همه روایات تفسیری را کنار گذارد؛ به‎ویژه آنکه می‎دانیم در میان روایات تفسیری معصومان(ع)، به دلیل آشنایی آنان با کلام الهی و پیوند ناگستنی‎‎اشان با کتاب خدا، آموزه‎های بسیار ارزشمندی نیز وجود دارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8301/1/17 ر.ک: مقدمه کتاب، ص17-18]</ref>.
ولی درهرحال یک نکته مسلم است و آن اینکه در میان آنچه به‎عنوان سنت در اختیار ما قرار دارد، روایات تفسیری صحیح و معتبری نیز وجود دارد و هرگز نمی‌توان به بهانه وجود موضوعات و احادیث ساختگی، همه روایات تفسیری را کنار گذارد؛ به‎ویژه آنکه می‌دانیم در میان روایات تفسیری معصومان(ع)، به دلیل آشنایی آنان با کلام الهی و پیوند ناگستنی‎‎اشان با کتاب خدا، آموزه‎های بسیار ارزشمندی نیز وجود دارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8301/1/17 ر.ک: مقدمه کتاب، ص17-18]</ref>.


هدف کلی از تألیف این نوشتار، اثبات ارزش و اعتبار روایات تفسیری و کارآمدی آن‎ها در مجموعه معارف دینی است و نیز تبیین و تأکید این امر که اگر این دسته روایات مورد اعتنا قرار گیرند، مجموعه‌ای بس گران‎بها از لطائف علوم و نکات دقیق فرا روی مراجعه‎کننده به آن‎ها قرار می‎گیرد و در صورت بی‌اعتنایی، محرومیتی بزرگ را به دنبال خواهد داشت. از جمله آثار و اهداف دیگر پژوهش، چنین است:
هدف کلی از تألیف این نوشتار، اثبات ارزش و اعتبار روایات تفسیری و کارآمدی آن‎ها در مجموعه معارف دینی است و نیز تبیین و تأکید این امر که اگر این دسته روایات مورد اعتنا قرار گیرند، مجموعه‌ای بس گران‎بها از لطائف علوم و نکات دقیق فرا روی مراجعه‎کننده به آن‎ها قرار می‎گیرد و در صورت بی‌اعتنایی، محرومیتی بزرگ را به دنبال خواهد داشت. از جمله آثار و اهداف دیگر پژوهش، چنین است:
خط ۴۷: خط ۴۷:
روش تحقیق و تألیف این کتاب، با توجه به ماهیت موضوع مورد پژوهش و اهداف مورد نظر نگارنده، روش توصیفی و تاریخی است و مدارک و مستندات آن عمدتاً از آیات قرآن و روایات معصومان(ع) و نیز اقوال و آرای دانشمندان علوم معارف مربوط به قرآن و حدیث انتخاب گردیده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8301/1/19 ر.ک: همان، ص‎19-20]</ref>.
روش تحقیق و تألیف این کتاب، با توجه به ماهیت موضوع مورد پژوهش و اهداف مورد نظر نگارنده، روش توصیفی و تاریخی است و مدارک و مستندات آن عمدتاً از آیات قرآن و روایات معصومان(ع) و نیز اقوال و آرای دانشمندان علوم معارف مربوط به قرآن و حدیث انتخاب گردیده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8301/1/19 ر.ک: همان، ص‎19-20]</ref>.


نکته قابل ذکر دیگر در مورد این کتاب این است که نتیجه این تحقیق نشان می‎دهد که در بحث اعتبار و حجیت روایات تفسیری، برخلاف آنچه از عنوان بحث به ذهن می‎آید، هر دو گروه، یعنی هم موافقان حجیت و هم مخالفان، اصل حجت بودن سنت معصومان(ع) در تفسیر قرآن را پذیرفته و بر این نکته که دریافت و فهم و تفسیر معصوم(ع) برای ما حجت است، اتفاق نظر دارند و بحث در حقیقت بر این محور استوار است که آیا فهم و درک معصوم(ع) که از راه خبر واحد به دست ما رسیده باشد، معتبر است و می‌توان آن را رأی و نظر امام به حساب آورد یا خیر؛ به تعبیر دیگر عنوان اصلی مسئله مورد نزاع این است که آیا با خبر واحد رأی و برداشت معصوم برای ما قابل دریافت است یا نه؟<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8301/1/21 ر.ک: همان، ص21]</ref>.
نکته قابل ذکر دیگر در مورد این کتاب این است که نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد که در بحث اعتبار و حجیت روایات تفسیری، برخلاف آنچه از عنوان بحث به ذهن می‎آید، هر دو گروه، یعنی هم موافقان حجیت و هم مخالفان، اصل حجت بودن سنت معصومان(ع) در تفسیر قرآن را پذیرفته و بر این نکته که دریافت و فهم و تفسیر معصوم(ع) برای ما حجت است، اتفاق نظر دارند و بحث در حقیقت بر این محور استوار است که آیا فهم و درک معصوم(ع) که از راه خبر واحد به دست ما رسیده باشد، معتبر است و می‌توان آن را رأی و نظر امام به حساب آورد یا خیر؛ به تعبیر دیگر عنوان اصلی مسئله مورد نزاع این است که آیا با خبر واحد رأی و برداشت معصوم برای ما قابل دریافت است یا نه؟<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8301/1/21 ر.ک: همان، ص21]</ref>.


در فصل اول کتاب به طرح موضوع اعتبار و یا عدم اعتبار این‎گونه روایات (اخبار واحد) و تقریر محل بحث و ارائه دیدگاه مخالفان و موافقان اعتبار حجیت روایات تفسیری پرداخته شده است و در بخش مخالفان این نظریه نام افرادی چون [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، [[نائینی، محمدحسین|مرحوم نائینی]]، [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضیاءالدین عراقی]]، [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] و... و در بخش موافقان نیز نام آیات: [[فاضل موحدی لنکرانی، محمد|فاضل لنکرانی]]، [[سبحانی تبریزی، جعفر|جعفر سبحانی]]، [[خویی، ابوالقاسم|سید ابوالقاسم خوئی]]، [[معرفت، محمد هادی|محمدهادی معرفت]] به چشم می‎خورد و در نهایت با یک جمع‎بندی، این فصل به پایان می‎رسد.
در فصل اول کتاب به طرح موضوع اعتبار و یا عدم اعتبار این‎گونه روایات (اخبار واحد) و تقریر محل بحث و ارائه دیدگاه مخالفان و موافقان اعتبار حجیت روایات تفسیری پرداخته شده است و در بخش مخالفان این نظریه نام افرادی چون [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، [[نائینی، محمدحسین|مرحوم نائینی]]، [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضیاءالدین عراقی]]، [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] و... و در بخش موافقان نیز نام آیات: [[فاضل موحدی لنکرانی، محمد|فاضل لنکرانی]]، [[سبحانی تبریزی، جعفر|جعفر سبحانی]]، [[خویی، ابوالقاسم|سید ابوالقاسم خوئی]]، [[معرفت، محمد هادی|محمدهادی معرفت]] به چشم می‎خورد و در نهایت با یک جمع‎بندی، این فصل به پایان می‎رسد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش