۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
علم الطبيعة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ی‌د' به 'ی‌د'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ر' به 'ی‌ر') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌د' به 'ی‌د') |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب، دارای تقدیمیه، مقدمهای مبسوط از [[سانت هلير، بارتلمي|بارتلمی سنت هیلر]]، محتوای مطالب ضمن بیان تفسیر هیلر از طبیعیات [[ارسطو]] (هشت کتاب از کتابهای [[ارسطو]]) که بخش اعظم کتاب را تشکیل | کتاب، دارای تقدیمیه، مقدمهای مبسوط از [[سانت هلير، بارتلمي|بارتلمی سنت هیلر]]، محتوای مطالب ضمن بیان تفسیر هیلر از طبیعیات [[ارسطو]] (هشت کتاب از کتابهای [[ارسطو]]) که بخش اعظم کتاب را تشکیل می‌دهد و متن کتاب اول طبیعیات وی میباشد. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
در کتاب اول که درباره علم طبیعت و اصول آن میباشد، نویسنده، روش بررسی در علم طبیعت را بیان می‌کند، از نظر او تحلیل دادهها به سادهترین عناصر بهمنظور دسترسی به مبانی این علم، روشی است که باید در این علم مانند سایر علوم، پی گرفت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/95 ر.ک: متن کتاب، ص95-96]</ref>. | در کتاب اول که درباره علم طبیعت و اصول آن میباشد، نویسنده، روش بررسی در علم طبیعت را بیان می‌کند، از نظر او تحلیل دادهها به سادهترین عناصر بهمنظور دسترسی به مبانی این علم، روشی است که باید در این علم مانند سایر علوم، پی گرفت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/95 ر.ک: متن کتاب، ص95-96]</ref>. | ||
او همچنین به بیان اصول اولین طبیعت میپردازد و بیان | او همچنین به بیان اصول اولین طبیعت میپردازد و بیان می‌دارد که این اصول، یا واحد هستند یا کثیر و اگر واحد باشند، یا بیحرکت هستند (چنانکه پارمنیدس و ملیسوس بر آن بودند) یا در حرکت (چنانکه علمای طبیعی و فیزیک بر آن هستند). در این میان، برخی هوا و برخی آب را اصل اولین دانستهاند. اگر اصل مورد بحث بیش از یکی باشد، یا باید متناهی باشد یا نامتناهی، اگر متناهی کثیر باشد، در آن صورت، دو یا سه یا چهار یا.... یک عدد دیگر است و اگر نامتناهی کثیر باشد، آنگاه، در نوع یکی، ولی در شکل یا فرم متفاوت است (مانند عقیده دموکریتوس) و یا در نوع نیز متفاوت و حتی ممکن است متضاد باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/96 ر.ک: همان، ص96]</ref>. | ||
وی در این کتاب، استدلالاتی علیه واحد بودن هستی ارائه می‌کند، نظریات فلاسفه طبیعی را بیان | وی در این کتاب، استدلالاتی علیه واحد بودن هستی ارائه می‌کند، نظریات فلاسفه طبیعی را بیان می‌دارد و نشان می‌دهد که این فیسلوفان در تبیین قضیه دارای دو موضع هستند. همچنین در این اثر بیان میشود که تمامی اندیشمندان «ضدین» را از اصول می‌دانند؛ چه آنها که وجود مطلق را بهعنوان موجودی واحد و بیحرکت توصیف می‌کنند و چه آنان که گشادگی و تراکم را در زمره اصول به کار میبرند. مباحث دیگر این کتاب، درباره تعداد اصول اولیه و طبیعت آنها و بیان تکوین از وجود و لاوجود و توضیح درباره ماده، صورت و عدم است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/98 ر.ک: همان، ص98-122]</ref>. | ||
کتاب دوم، درباره معرفت و تبیین طبیعت است. مهمترین مباحثی که در این کتاب وجود دارد، بحث از طبیعت و صناعت، شناخت طبیعت و معارف وابسته به آن، علت و شرایط ضرورت، بیان نظریات درباره بخت و امر خودبهخودی و صحبت از وجود یا عدم وجود بخت و اتفاق و بیان خصوصیات آن و تفاوت بخت و امر خودبهخودی و... است. نویسنده، همچنین به بیان انواع چهارگانه علت و ضرورت شناخت آنها برای عالم طبیعی و فرایندهای طبیعی و غایات آنها و ضرورت ارتباط بین غایت و امر طبیعی صحبت می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/122 ر.ک: همان، ص122-152]</ref>. | کتاب دوم، درباره معرفت و تبیین طبیعت است. مهمترین مباحثی که در این کتاب وجود دارد، بحث از طبیعت و صناعت، شناخت طبیعت و معارف وابسته به آن، علت و شرایط ضرورت، بیان نظریات درباره بخت و امر خودبهخودی و صحبت از وجود یا عدم وجود بخت و اتفاق و بیان خصوصیات آن و تفاوت بخت و امر خودبهخودی و... است. نویسنده، همچنین به بیان انواع چهارگانه علت و ضرورت شناخت آنها برای عالم طبیعی و فرایندهای طبیعی و غایات آنها و ضرورت ارتباط بین غایت و امر طبیعی صحبت می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/122 ر.ک: همان، ص122-152]</ref>. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
چون طبیعت، مبدأ حرکت یا به عبارت شاملتر، طبیعت، مبدأ تغییر است. لازم است ابتدا آن را بشناسیم؛ چون جهل به حرکت، جهل به طبیعت در تمامی اجزائی است که از آن تشکیل شده است... حرکت را باید در گروه کمیات متصله (پیوستگی) وصف و تعریف کرد. بینهایت هم خودش را در پیوستگی عرضه می‌کند؛ ازاینرو است که معمولا در تعاریف مربوط به پیوستگی، مفهوم بینهایت به کار می‌رود. بهعلاوه، مکان، خلأ و زمان نیز از لوازم حرکت هستند؛ ازاینرو در این کتاب هریک از این امور باید توضیح یابد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/152 ر.ک: همان، ص152-153]</ref>. | چون طبیعت، مبدأ حرکت یا به عبارت شاملتر، طبیعت، مبدأ تغییر است. لازم است ابتدا آن را بشناسیم؛ چون جهل به حرکت، جهل به طبیعت در تمامی اجزائی است که از آن تشکیل شده است... حرکت را باید در گروه کمیات متصله (پیوستگی) وصف و تعریف کرد. بینهایت هم خودش را در پیوستگی عرضه می‌کند؛ ازاینرو است که معمولا در تعاریف مربوط به پیوستگی، مفهوم بینهایت به کار می‌رود. بهعلاوه، مکان، خلأ و زمان نیز از لوازم حرکت هستند؛ ازاینرو در این کتاب هریک از این امور باید توضیح یابد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/152 ر.ک: همان، ص152-153]</ref>. | ||
نویسنده، بحث از سه مورد اخیر را در کتاب چهارم انجام | نویسنده، بحث از سه مورد اخیر را در کتاب چهارم انجام می‌دهد. | ||
در کتاب چهارم، در توضیح درباره مکان، نویسنده ابتدا با مثالی درباره جابهجایی آب و هوا در یک ظرف که مکان آنها به حساب میآید، مکان نسبی را برای ما روشن می‌کند. او سپس مینویسد: نظریهای که قائل به وجود خلأ میباشد هم مبتنی بر وجود مکان است؛ چون خلأ را میتوان بهعنوان فقدان یک جسم تعریف کرد. این ملاحظات ما را به جایی هدایت می‌کنند که مکان را چیزی متمایز از خود اجسام بدانیم و قائل باشیم هر چیز محسوسی در مکان است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/182 ر.ک: همان، ص182-183]</ref>. | در کتاب چهارم، در توضیح درباره مکان، نویسنده ابتدا با مثالی درباره جابهجایی آب و هوا در یک ظرف که مکان آنها به حساب میآید، مکان نسبی را برای ما روشن می‌کند. او سپس مینویسد: نظریهای که قائل به وجود خلأ میباشد هم مبتنی بر وجود مکان است؛ چون خلأ را میتوان بهعنوان فقدان یک جسم تعریف کرد. این ملاحظات ما را به جایی هدایت می‌کنند که مکان را چیزی متمایز از خود اجسام بدانیم و قائل باشیم هر چیز محسوسی در مکان است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/182 ر.ک: همان، ص182-183]</ref>. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
در مجموع، مباحث کتاب چهارم، حول چیستی مکان، طبقهبندی آن، ماده یا صورت بودنش، امکان یا امتناع وجود مکان در خودش یا مکانی دیگر، معنای خلأ و بیان نظرات مختلف در آن، عدم امکان وجود خلأ مجزای از جسم، عدم وجود خلأ در اجسام، تعریف زمان، تردید درباره وجود آن، بیان صفات گوناگونش و... میچرخد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/181 ر.ک: همان، ص181-236]</ref>. | در مجموع، مباحث کتاب چهارم، حول چیستی مکان، طبقهبندی آن، ماده یا صورت بودنش، امکان یا امتناع وجود مکان در خودش یا مکانی دیگر، معنای خلأ و بیان نظرات مختلف در آن، عدم امکان وجود خلأ مجزای از جسم، عدم وجود خلأ در اجسام، تعریف زمان، تردید درباره وجود آن، بیان صفات گوناگونش و... میچرخد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/181 ر.ک: همان، ص181-236]</ref>. | ||
از کتاب پنجم تا هشتم، مباحث مربوط به حرکت مطرح میشوند و در آنها بهترتیب از طبقهبندی حرکات، پیوستگی حرکت، علت آن و جاودانگی‌اش صحبت میشود. در طبقهبندی حرکات، انواع تغییرات و فرایندها شرح داده میشوند و اقسام حرکت و حرکتناپذیران (اشیای ثابت) بیان میگردد. همچنین مقولاتی مانند باهم بودن، جدا بودن، در تماس بودن، میانه، متوالی، مجاورت و در پیوستگی بودن توضیح مییابند. نویسنده، سپس وحدت و کثرت حرکات را شرح | از کتاب پنجم تا هشتم، مباحث مربوط به حرکت مطرح میشوند و در آنها بهترتیب از طبقهبندی حرکات، پیوستگی حرکت، علت آن و جاودانگی‌اش صحبت میشود. در طبقهبندی حرکات، انواع تغییرات و فرایندها شرح داده میشوند و اقسام حرکت و حرکتناپذیران (اشیای ثابت) بیان میگردد. همچنین مقولاتی مانند باهم بودن، جدا بودن، در تماس بودن، میانه، متوالی، مجاورت و در پیوستگی بودن توضیح مییابند. نویسنده، سپس وحدت و کثرت حرکات را شرح می‌دهد و پس از آن به بیان تضاد در حرکات و همچنین تضاد میان حرکت و سکون میپردازد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/237 ر.ک: همان، ص237-265]</ref>. | ||
او درباره ضدیت حرکت و سکون مینویسد: مطلقا هر حرکتی در ضدیت با حرکت دیگر است، اما سکون نیز در تقابل با حرکت است. فقط سکون عدم است، ولی عدم نیز میتواند در برخی وجوه، ضد به حساب آید<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/260 ر.ک: همان، ص260]</ref>. | او درباره ضدیت حرکت و سکون مینویسد: مطلقا هر حرکتی در ضدیت با حرکت دیگر است، اما سکون نیز در تقابل با حرکت است. فقط سکون عدم است، ولی عدم نیز میتواند در برخی وجوه، ضد به حساب آید<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/260 ر.ک: همان، ص260]</ref>. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
حرکت، ممکن است واحد در جنس باشد یا در نوع یا در عدد. حرکت واحد در جنس هنگامی است که در همان مقوله واقع شود؛ مثلاًدر جوهر یا در کیف یا هر مقوله دیگری که قابل حرکت است. همچنین حرکت میتواند واحد در نوع باشد، هنگامی که از یک مماثل به مماثل آن در نوع، حرکت کنیم؛ مثلاًاز سپیدی به سیاهی یا از حُسن به قبح و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/306 ر.ک: همان، ص306]</ref>. | حرکت، ممکن است واحد در جنس باشد یا در نوع یا در عدد. حرکت واحد در جنس هنگامی است که در همان مقوله واقع شود؛ مثلاًدر جوهر یا در کیف یا هر مقوله دیگری که قابل حرکت است. همچنین حرکت میتواند واحد در نوع باشد، هنگامی که از یک مماثل به مماثل آن در نوع، حرکت کنیم؛ مثلاًاز سپیدی به سیاهی یا از حُسن به قبح و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/306 ر.ک: همان، ص306]</ref>. | ||
او در کتاب هشتم، در پی اثبات جاودانگی حرکت است و ایرادات به این نظریه را پاسخ | او در کتاب هشتم، در پی اثبات جاودانگی حرکت است و ایرادات به این نظریه را پاسخ می‌دهد. وی از محرک غیر متحرک اول، بیان حرکت مستدیر و اینکه این نوع از حرکت، نوع اولیه جنبش است و تنها این نوع از حرکت است که پیوسته و نامتناهی است، صحبت می‌کند و همچنین شرح می‌دهد که محرک اول، اجزا و مقدار ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/17971/1/304 ر.ک: همان، ص304-386]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||