۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مجموعه‌ای از آثار عطار نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ی‌س' به 'ی‌س'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌گ' به 'ی‌گ') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌س' به 'ی‌س') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''مجموعه‌ای از آثار عطار نیشابوری'''، مشتمل بر شش اثر منظوم منسوب به محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری (متوفی 627ق)، به نامهای پندنامه، | '''مجموعه‌ای از آثار عطار نیشابوری'''، مشتمل بر شش اثر منظوم منسوب به محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری (متوفی 627ق)، به نامهای پندنامه، بی‌سرنامه، بلبلنامه، سیفصل، نزهت الأحباب و بیان الارشاد (مفتاح الاراده) میباشد که با تصحیح و مقدمه احمد خوشنویس منتشر شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق کتاب در مقدمه پس از بررسی پیشینه تفکرات عرفانی و شرح احوال عطار، به بررسی تألیفات عطار پرداخته و مینویسد: مثنویهای عطار در تذکره هفت اقلیم بدینشرح ذکر شده: الهینامه، اسرارنامه، مصیبتنامه، وصلتنامه، بلبلنامه، پندنامه، جواهرنامه، | محقق کتاب در مقدمه پس از بررسی پیشینه تفکرات عرفانی و شرح احوال عطار، به بررسی تألیفات عطار پرداخته و مینویسد: مثنویهای عطار در تذکره هفت اقلیم بدینشرح ذکر شده: الهینامه، اسرارنامه، مصیبتنامه، وصلتنامه، بلبلنامه، پندنامه، جواهرنامه، بی‌سرنامه، خسرونامه، ولدنامه، اشترنامه، جوهر الذات، مظهر العجایب، منطق الطیر، گل و هرمز و شرح القلب و از منثوراتش تذکرة الاولیاء و اخوان الصف را برشمرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص25-24</ref>. | ||
سپس در ادامه، سبب ارائه تعدادی از آثار عطار در این مجموعه را اینگونه توضیح میدهد: «اخیراً مجموعه‌ای از آثار گرانبهای شیخ اجل فریدالدین عطار مشتمل بر: پندنامه، سیفصل، بلبلنامه، نزهت الاحباب که سابقاً به خط نگارنده از روی چند نسخه خطی استنساخ شده و در کتابخانه اینجانب موجود بود». به نظرم رسید این چند کتاب نیز به ضمیمه هم چاپ و در معرض استفاده اندیشمندان قرار گیرد<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>. | سپس در ادامه، سبب ارائه تعدادی از آثار عطار در این مجموعه را اینگونه توضیح میدهد: «اخیراً مجموعه‌ای از آثار گرانبهای شیخ اجل فریدالدین عطار مشتمل بر: پندنامه، سیفصل، بلبلنامه، نزهت الاحباب که سابقاً به خط نگارنده از روی چند نسخه خطی استنساخ شده و در کتابخانه اینجانب موجود بود». به نظرم رسید این چند کتاب نیز به ضمیمه هم چاپ و در معرض استفاده اندیشمندان قرار گیرد<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>. | ||
برخی از محققین، پندنامه را از جمله آثار عطار نیشابوری میدانند نه از عطار تونی و نه از عطار همدانی (معروف به ابوالعلاء) معاصر شیخ و نه هیچ عطار جعال دیگر<ref>ر.ک: صرافی، عباسعلی، صفحه سیوچهار </ref>؛ ولی برخی دیگر معتقدند آثاری چون بلبل نامه، سی فصل و | برخی از محققین، پندنامه را از جمله آثار عطار نیشابوری میدانند نه از عطار تونی و نه از عطار همدانی (معروف به ابوالعلاء) معاصر شیخ و نه هیچ عطار جعال دیگر<ref>ر.ک: صرافی، عباسعلی، صفحه سیوچهار </ref>؛ ولی برخی دیگر معتقدند آثاری چون بلبل نامه، سی فصل و بی‌سرنامه قطعاً از کسان دیگری است که به روزگاران مختلف میزیسته و عطار تخلص داشتهاند<ref>ر.ک: سادات ناصری، سید حسن، ص20-19</ref>. | ||
بههرحال پندنامه از آن عطار یا هر شاعر دیگری که باشد از دیرباز موردتوجه شاعران و شارحان و محققان بوده است و مانند گلستان سعدی در مکتبخانهها و مدارس تدریس میشده است. هماکنون نیز این کتاب در برخی از کشورها و از جمله در دانشکدههای ادبیات و الهیات ترکیه تدریس میشود. به همین دلیل بارها آن را ترجمه کرده و بر آن شرحها نوشتهاند. این کتاب مانند کتب علمی و ادبی و اخلاقی قدما با حمد خدا و نعت پیغمبر اکرم(ص) آغاز میشود و مباحثی از قبیل نکوهش نفس اماره، فواید خاموشی، اخلاق حمیده، اسباب عافیت، فواید صبر، بیان دانش، صحبت ناجنس، صفت شکر، حق و الدین، مذمت دروغگویی، بیوفائی جهان، صفت صدق و امانت و سخاوت، احتراز از خشم، اکرام مهمان، قناعت، فتوت و جوانمردی را شامل میشود. در پندنامه تلمیحات مذهبی و اشارات تاریخی فراوان وجود دارد از آن جمله: طوفان نوح، سرگذشت قوم عاد، داود و سلیمان و ایوب و عیسی و یونس پیغامبر<ref>ر.ک: بینام، ص201-200</ref>. | بههرحال پندنامه از آن عطار یا هر شاعر دیگری که باشد از دیرباز موردتوجه شاعران و شارحان و محققان بوده است و مانند گلستان سعدی در مکتبخانهها و مدارس تدریس میشده است. هماکنون نیز این کتاب در برخی از کشورها و از جمله در دانشکدههای ادبیات و الهیات ترکیه تدریس میشود. به همین دلیل بارها آن را ترجمه کرده و بر آن شرحها نوشتهاند. این کتاب مانند کتب علمی و ادبی و اخلاقی قدما با حمد خدا و نعت پیغمبر اکرم(ص) آغاز میشود و مباحثی از قبیل نکوهش نفس اماره، فواید خاموشی، اخلاق حمیده، اسباب عافیت، فواید صبر، بیان دانش، صحبت ناجنس، صفت شکر، حق و الدین، مذمت دروغگویی، بیوفائی جهان، صفت صدق و امانت و سخاوت، احتراز از خشم، اکرام مهمان، قناعت، فتوت و جوانمردی را شامل میشود. در پندنامه تلمیحات مذهبی و اشارات تاریخی فراوان وجود دارد از آن جمله: طوفان نوح، سرگذشت قوم عاد، داود و سلیمان و ایوب و عیسی و یونس پیغامبر<ref>ر.ک: بینام، ص201-200</ref>. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
این بیت عین مضمون سخن علی(ع) است که فرمود: «انما الدنیا کحلم النائم او کبیت نسجته العنکبوت»؛ یعنی دنیا مانند رؤیایی است که در خواب ببینند یا مانند خانهای است که عنکبوت آن را میبافد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص29</ref>. | این بیت عین مضمون سخن علی(ع) است که فرمود: «انما الدنیا کحلم النائم او کبیت نسجته العنکبوت»؛ یعنی دنیا مانند رؤیایی است که در خواب ببینند یا مانند خانهای است که عنکبوت آن را میبافد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص29</ref>. | ||
یا در گرامیداشت مهمان | یا در گرامیداشت مهمان می‌سراید: | ||
'''ای برادر دار مهمان را عزی*** تا بیابی عزت از رحمان تو نیز''' | '''ای برادر دار مهمان را عزی*** تا بیابی عزت از رحمان تو نیز''' | ||