۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
خضر بک، خضر بن جلال‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ا' به 'ه‌ا'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ا' به 'ه‌ا') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==نام، کنیه، لقب و نسبت== | ==نام، کنیه، لقب و نسبت== | ||
تراجمنویسان بر نام خضر بن جلال‌الدین، برای وی اتفاق نظر دارند. لقب او جراب العلم و خیرالدین بوده است. به دلیل انتسابش به روم، وی را «رومی» هم | تراجمنویسان بر نام خضر بن جلال‌الدین، برای وی اتفاق نظر دارند. لقب او جراب العلم و خیرالدین بوده است. به دلیل انتسابش به روم، وی را «رومی» هم نامیده‌اند که البته این نسبت در میان بسیاری از علمای ترک، وجود دارد و ریشه آن را در پیروزی آلپ ارسلان سلجوقی بر رومیان باید جست. به خضر بیک، نسبتهای «ماتریدی» به دلیل مذهبش در اصول عقاید و «حنفی» به دلیل گرایشش در فروع به این مذهب، را نیز داده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/24 ر.ک: خیالی، ص24]</ref>. | ||
بیشترین شهرت وی به «خضر بیک» یا «خضر بک» است و بهجز صاحب معجم المؤلفين که لقب «خضر رومی» را در ترجمه او بهکار برده است، سایرین از دو لقب پیشین، استفاده | بیشترین شهرت وی به «خضر بیک» یا «خضر بک» است و بهجز صاحب معجم المؤلفين که لقب «خضر رومی» را در ترجمه او بهکار برده است، سایرین از دو لقب پیشین، استفاده کرده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/25 ر.ک: همان، ص25]</ref>. | ||
==زادگاه و زادروز== | ==زادگاه و زادروز== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
اکثر مورخین تاریخ وفاتش را 863ق/1459م، میدانند. سخاوی و عمر رضا کحاله، وفاتش را در 860ق، | اکثر مورخین تاریخ وفاتش را 863ق/1459م، میدانند. سخاوی و عمر رضا کحاله، وفاتش را در 860ق، دانسته‌اند. او در شهر «قسطنطنیه» از دنیا رفت و در جوار ابوایوب انصاری (از صحابه) به خاک سپرده شد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/42 ر.ک: همان، ص42]</ref>. | ||
==تحصیل، مناصب== | ==تحصیل، مناصب== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==اطلاعات علمی== | ==اطلاعات علمی== | ||
===علوم لغوی=== | ===علوم لغوی=== | ||
خضر بن جلال‌الدین، اهتمام خاصی به علوم زبان عربی داشت و در میان این علوم، در نظم ید طولایی داشت. برخی مورخان، قصایدی را در علوم مختلف برایش ذکر | خضر بن جلال‌الدین، اهتمام خاصی به علوم زبان عربی داشت و در میان این علوم، در نظم ید طولایی داشت. برخی مورخان، قصایدی را در علوم مختلف برایش ذکر کرده‌اند و از مساجلات شعریه شیرین او میتوان مساجله میان او و شمسالدین جزری شافعی را نام برد که طاش کبریزاده آن را ذکر کرده است. او در سرودن شعر به زبانهای فارسی و ترکی نیز مهارت داشت. شیخ عثمان کلیسی درباره قصیده نونیه او گفته: این قصیده در اوج فصاحت است و سراینده‌اش در هیچ جا از قوانین عروض خارج نشده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/26 ر.ک: همان، ص26-27]</ref>. | ||
===علوم عقلی=== | ===علوم عقلی=== | ||
او در فروع مختلف علوم عقلی مهارت یافت و به علوم غریبه و فنون نادره نیز دست پیدا کرد. وی را به سرعت فهم و کثرت حفظ توصیف | او در فروع مختلف علوم عقلی مهارت یافت و به علوم غریبه و فنون نادره نیز دست پیدا کرد. وی را به سرعت فهم و کثرت حفظ توصیف کرده‌اند. درباره او گفته شده بعد از «فناری» کسی مانند خضر بیک، بر علوم غریبه تسلط نداشت. در تأیید این ماجرا میتوان به مناظره وی در دهه سوم عمرش با شخصی در محضر سلطان «محمد خان» اشاره کرد که طاش کبریزاده و ابوالحسنات لکنوی ذکر کرده‌اند و بروکلمان نیز به آن اشاره کرده است. در این ماجرا، سلطان از پیروزی خضر بیک، به وجد آمد و مدرسه جدش، سلطان محمد خان اول، در شهر «بروسا» را در اختیار وی نهاد و او در آنجا به تدریس پرداخت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/27 ر.ک: همان، ص27-28]</ref>. | ||
===علوم قرآنی و فقه=== | ===علوم قرآنی و فقه=== | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
# حواشی بر حاشیه تفتازانی بر تفسیر کشاف زمخشری؛ | # حواشی بر حاشیه تفتازانی بر تفسیر کشاف زمخشری؛ | ||
# | # ارجوزه‌ای در علم عروض؛ | ||
# قصیده نونیه یا جواهر العقائد؛ | # قصیده نونیه یا جواهر العقائد؛ | ||
# عجالة ليلة او ليلتين (قصیده نونیه دیگر)؛ | # عجالة ليلة او ليلتين (قصیده نونیه دیگر)؛ | ||