۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الرد علی المنطقيين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'می‌پردازد' به 'می‌پردازد') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] مباحث حد و قیاس و قضیه و مباحث مربوط به استدلالات را در دو جلد بررسی کرده است؛ جلد دوم به طرق استدلال پرداخته و | [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] مباحث حد و قیاس و قضیه و مباحث مربوط به استدلالات را در دو جلد بررسی کرده است؛ جلد دوم به طرق استدلال پرداخته و ردیه‌ای است بر فرق و مواقف و مسائل فقهی و اصولی هم در آن مطرح میشود و جلد اول به سه مبحث حد و قضیه و قیاس بهصورت سلبی و ایجابی می‌پردازد. | ||
الرد علی المنطقيين، دو بحث اصلی در منطق یعنی مباحث حد (تعریف) و تصور و قیاس و تصدیق را در بردارد. [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] دو مقام را به بیان مباحث حد و تصور و دو مقام را به بیان مباحث قیاس و تصدیق، اختصاص داده است. پس هر مبحثی از دو مبحث اصلی کتاب، در دو مقام مطرح شده است. بهصورت خلاصه میتوان گفت مباحث اصلی این کتاب در چهار مقام بهصورت ذیل مطرح شده است؛ | الرد علی المنطقيين، دو بحث اصلی در منطق یعنی مباحث حد (تعریف) و تصور و قیاس و تصدیق را در بردارد. [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] دو مقام را به بیان مباحث حد و تصور و دو مقام را به بیان مباحث قیاس و تصدیق، اختصاص داده است. پس هر مبحثی از دو مبحث اصلی کتاب، در دو مقام مطرح شده است. بهصورت خلاصه میتوان گفت مباحث اصلی این کتاب در چهار مقام بهصورت ذیل مطرح شده است؛ | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
میان مردم بر حد (تعریف) معینی اتفاق وجود ندارد. | میان مردم بر حد (تعریف) معینی اتفاق وجود ندارد. | ||
وقتی چیزی را به حد تعریف میکنیم، تنها آن را با معانی الفاظ و مفرداتش معنی | وقتی چیزی را به حد تعریف میکنیم، تنها آن را با معانی الفاظ و مفرداتش معنی کرده‌ایم نه حقیقتش. | ||
اگر مستمع (کسی که حد را در تعریف شیء برای او ارائه | اگر مستمع (کسی که حد را در تعریف شیء برای او ارائه کرده‌ایم) عالم به صدق محدود باشد و حد را نداند، این تعریف حدی چیزی به شناخت او نمی‌افزاید و اگر جاهل باشد، حد ما مجرد خبری خواهد بود که دلیلی بر صدق آن وجود ندارد. | ||
اخذ به مبدأ تحدید و تعریف به تصور ماهیت و فصل، اساساً امکان ندارد؛ زیرا آنچه را بهعنوان جنس قریب در نظر | اخذ به مبدأ تحدید و تعریف به تصور ماهیت و فصل، اساساً امکان ندارد؛ زیرا آنچه را بهعنوان جنس قریب در نظر گرفته‌ایم، چهبسا قریب نباشد. | ||
تصدیق با نظری و بدیهی حاصل میشود (یعنی بر دو قسم است) هنگامیکه در تصدیق نظری دقت کنیم میبینیم که لازم است به تصدیقی بدیهی ختم شود. در خود بدیهی نیز نیازی به حد اوسط و رابط مشترک و... نداریم زیرا به صرف تصور موضوع و محمولش، آن را تصدیق خواهیم کرد و در تصورش به چیزی بهجز تصور موضوع و محمول نیازی نداریم. | تصدیق با نظری و بدیهی حاصل میشود (یعنی بر دو قسم است) هنگامیکه در تصدیق نظری دقت کنیم میبینیم که لازم است به تصدیقی بدیهی ختم شود. در خود بدیهی نیز نیازی به حد اوسط و رابط مشترک و... نداریم زیرا به صرف تصور موضوع و محمولش، آن را تصدیق خواهیم کرد و در تصورش به چیزی بهجز تصور موضوع و محمول نیازی نداریم. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
# حد منطقی همان حد لفظی است. | # حد منطقی همان حد لفظی است. | ||
# حد، مانند اسم، بر تصورِ محدود، تنبیه میدهد. | # حد، مانند اسم، بر تصورِ محدود، تنبیه میدهد. | ||
# اساس تصور کلی، | # اساس تصور کلی، تجربه‌ای است که با نظر و اعتبار و تدبر آن به دست میآید مانند حصول اثر معینی که دائماً دایر مدار مؤثر معینش است. | ||
# استدلال به قرآن برای قیاس اولویت امکان دارد | # استدلال به قرآن برای قیاس اولویت امکان دارد بهگونهای که حکم مطلوب در شیء اولی به ثبوت از صورت مذکور در دلیل دال بر آن باشد. | ||
از موارد پیشگفته میتوان نتیجه گرفت که منطق [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] گرایشات بارزی دارد که میتوان در قالب گرایش حسی تجربی، گرایش سببی و نظریه علیت، گرایش واقعی در برهان و گرایش لفظی و شخصیت اسمی بیانشان کرد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35741/1/24 ر.ک: همان، ص24]</ref> | از موارد پیشگفته میتوان نتیجه گرفت که منطق [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] گرایشات بارزی دارد که میتوان در قالب گرایش حسی تجربی، گرایش سببی و نظریه علیت، گرایش واقعی در برهان و گرایش لفظی و شخصیت اسمی بیانشان کرد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35741/1/24 ر.ک: همان، ص24]</ref> | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
الرد علی المنطقيين برای اولین بار در | الرد علی المنطقيين برای اولین بار در چاپخانه‌ای در بومبای در سال 1368ق مطابق با 1949ق، به کوشش عبدالصمد شرفالدین کتبی تروِل و مقدمه دکتر سلیمان ندوی، به چاپ رسید.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35741/1/25 ر.ک: همان، ص25]</ref> | ||
چاپ حاضر این کتاب، از روی تنها نسخه خطی آن در کتابخانه أصفیة در حیدرآباد دکن تصحیح شده است. این اثر در بخش کلام به شماره 219 این کتابخانه موجود است. این نسخه خطی از روی نسخه یمنی که خط برخی ائمه زیدیه هم روی آن بوده است، نوشته شده یا اینکه همان نسخه است که از یمن به هند رفته و در این کتابخانه موجود است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35741/1/25 ر.ک: همان]</ref> | چاپ حاضر این کتاب، از روی تنها نسخه خطی آن در کتابخانه أصفیة در حیدرآباد دکن تصحیح شده است. این اثر در بخش کلام به شماره 219 این کتابخانه موجود است. این نسخه خطی از روی نسخه یمنی که خط برخی ائمه زیدیه هم روی آن بوده است، نوشته شده یا اینکه همان نسخه است که از یمن به هند رفته و در این کتابخانه موجود است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35741/1/25 ر.ک: همان]</ref> | ||
در شرح عبدالصمد، این کتاب در چهار مقام و از اول تا آخر آن بهصورت کتابت متصل نوشته شده است؛ یعنی فصلبندی و عنوانی نداشته است. اگر هم در برخی موارد به عنوانی برخورد کنیم از حواشی است یا ناشر آن را افزوده است. در این نسخه به صفحات کتاب داخل پرانتز در میان متن اشاره شده که ناشر آن حفظ کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35741/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref> اما نسخه حاضر، از روی همان نسخه چاپی بومبای تصحیح شده است و محقق، کارهای ذیل را روی آن انجام داده است: | در شرح عبدالصمد، این کتاب در چهار مقام و از اول تا آخر آن بهصورت کتابت متصل نوشته شده است؛ یعنی فصلبندی و عنوانی نداشته است. اگر هم در برخی موارد به عنوانی برخورد کنیم از حواشی است یا ناشر آن را افزوده است. در این نسخه به صفحات کتاب داخل پرانتز در میان متن اشاره شده که ناشر آن حفظ کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35741/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref> اما نسخه حاضر، از روی همان نسخه چاپی بومبای تصحیح شده است و محقق، کارهای ذیل را روی آن انجام داده است: | ||
# اعاده ضبط آیات قرآن کریم و اسناد آنها در حاشیه کتاب بعلاوه اینکه در داخل متن آیات داخل پرانتز قرار | # اعاده ضبط آیات قرآن کریم و اسناد آنها در حاشیه کتاب بعلاوه اینکه در داخل متن آیات داخل پرانتز قرار گرفته‌اند. | ||
# اعاده ضبط فرقهها و اعلام و اماکن. | # اعاده ضبط فرقهها و اعلام و اماکن. | ||
# تصحیح خطاهای وارده در متن نص و غلطهای چاپی بعلاوه اشاره به جدولی که ناشر نسخه چاپی بومبای در جدولی جداگانه در این طبع به آن اشاره کرده بود. | # تصحیح خطاهای وارده در متن نص و غلطهای چاپی بعلاوه اشاره به جدولی که ناشر نسخه چاپی بومبای در جدولی جداگانه در این طبع به آن اشاره کرده بود. | ||