پرش به محتوا

تاریخ آبادان در روزگار اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۱ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎گ' به 'ی‌گ'
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎گ' به 'ی‌گ')
خط ۳۷: خط ۳۷:
فصل اول در مورد پیدایش عبادان است. ابتدا در مورد گذشته آبادان پیش از اسلام سخن به میان آمده؛ جزیره آبادان در طول دو هزار سال گذشته، هماره آباد و متمدن بوده است و در هر دوره ای از تاریخ باستانی ایران نامی به خود گرفته است. در دوره‎ی اساطیری و افسانه‎ای به نام میسان برمی‎خوریم، که یادی از آن بر منطقه جنوب عراق با عنوان مشن و مسنه و مسن باقی می‎ماند و در دوره ایلامی - هخامنشی این جزیره به نام‎های مسنه و خاراکس خوانده می‎شد.
فصل اول در مورد پیدایش عبادان است. ابتدا در مورد گذشته آبادان پیش از اسلام سخن به میان آمده؛ جزیره آبادان در طول دو هزار سال گذشته، هماره آباد و متمدن بوده است و در هر دوره ای از تاریخ باستانی ایران نامی به خود گرفته است. در دوره‎ی اساطیری و افسانه‎ای به نام میسان برمی‎خوریم، که یادی از آن بر منطقه جنوب عراق با عنوان مشن و مسنه و مسن باقی می‎ماند و در دوره ایلامی - هخامنشی این جزیره به نام‎های مسنه و خاراکس خوانده می‎شد.


عصر طلایی تاریخ آبادان در زمان حکومت دموکراتیک سلوکی - اشکانی آغاز می‎گردد و سلسله کوچک محلی خاراکس اسپاسینی و خاندان هوسپائوسین تا زمان اردشیر بابکان ساسانی این شهر - بندر زیبا و قلعه‎ای‎شکل را که به نام‎های آنتیوخ، الکساندر تگریما، اسکندریه انطاکیه و هارک نامیده می‎شد، به‎صورت مرکز استراتژیک نظامی و اقتصادی و بازرگانی دریایی شمال خلیخ فارس درآورده و با ضرب سکه‎های مخصوص بیش از سیصد سال بر منطقه آبادان، خرمشهر و حوالی بصره و کویت حکمرانی نمودند.
عصر طلایی تاریخ آبادان در زمان حکومت دموکراتیک سلوکی - اشکانی آغاز می‌گردد و سلسله کوچک محلی خاراکس اسپاسینی و خاندان هوسپائوسین تا زمان اردشیر بابکان ساسانی این شهر - بندر زیبا و قلعه‎ای‎شکل را که به نام‎های آنتیوخ، الکساندر تگریما، اسکندریه انطاکیه و هارک نامیده می‎شد، به‎صورت مرکز استراتژیک نظامی و اقتصادی و بازرگانی دریایی شمال خلیخ فارس درآورده و با ضرب سکه‎های مخصوص بیش از سیصد سال بر منطقه آبادان، خرمشهر و حوالی بصره و کویت حکمرانی نمودند.


اردشیر با قتل بندو، آخرین پادشاه دولت مستقل آبادان، نام آن را نیز تغییر داد و در دوره ساسانی به آن استازآباد ادشیر یا کرخ میسان می‎گفتند و همچنان پایگاه تجاری بازرگانان چینی و هندی و ایران و عرب و روم بوده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11-12</ref>.
اردشیر با قتل بندو، آخرین پادشاه دولت مستقل آبادان، نام آن را نیز تغییر داد و در دوره ساسانی به آن استازآباد ادشیر یا کرخ میسان می‌گفتند و همچنان پایگاه تجاری بازرگانان چینی و هندی و ایران و عرب و روم بوده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11-12</ref>.


در ادامه این فصل، بحثی در باب روایت‎های گوناگون مورخین در وجه تسمیه شهر است:
در ادامه این فصل، بحثی در باب روایت‎های گوناگون مورخین در وجه تسمیه شهر است:
خط ۵۱: خط ۵۱:
فصل سوم در باب جغرافیای طبیعی آبادان است. بطلمیوس، آن را جزو اقلیم سوم (به گفته جغرافی‎نویسان قدیم، اقلیم حار) می‎داند. آبادان دارای آب‎وهوای صحرایی، گرم و خشک است. گرمای شهر در تابستان‎ها توان‎فرساست و میزان بارش باران در آن بسیار کم و محدود است که آن‎هم در فصل زمستان است. آب‎وهوای جزیره به سبب نزدیکی به صحرای گرم حجاز و خلیج فارس گرم و مرطوب بوده، گاه به پنجاه‎وهشت درجه می‎رسد<ref>ر.ک: همان، ص47-61</ref>.
فصل سوم در باب جغرافیای طبیعی آبادان است. بطلمیوس، آن را جزو اقلیم سوم (به گفته جغرافی‎نویسان قدیم، اقلیم حار) می‎داند. آبادان دارای آب‎وهوای صحرایی، گرم و خشک است. گرمای شهر در تابستان‎ها توان‎فرساست و میزان بارش باران در آن بسیار کم و محدود است که آن‎هم در فصل زمستان است. آب‎وهوای جزیره به سبب نزدیکی به صحرای گرم حجاز و خلیج فارس گرم و مرطوب بوده، گاه به پنجاه‎وهشت درجه می‎رسد<ref>ر.ک: همان، ص47-61</ref>.


فصل سوم کتاب در مورد جغرافیای اقتصادی آبادان است. تمدن و شکوفایی و رونق اقصادی شهر در پرتو صدور محصولات مهم آن چون نمک و خرما و حصیر عبادانی و سامانی بود. نخلستان‎های بصره تا عبادان، در تمامی بلاد اسلام شهرت داشت و خرمای مرغوب آن به اقصی نقاط عالم صادر می‎شد. پس از صدور محصول استراتژیک حصیر عبادانی، منافع حاصله از فروش خرمای بصری، نمک عبادان و ماهی‎های خلیج فارس، جزء اصلی‎ترین درآمدهای مردم محسوب می‎گردید.
فصل سوم کتاب در مورد جغرافیای اقتصادی آبادان است. تمدن و شکوفایی و رونق اقصادی شهر در پرتو صدور محصولات مهم آن چون نمک و خرما و حصیر عبادانی و سامانی بود. نخلستان‎های بصره تا عبادان، در تمامی بلاد اسلام شهرت داشت و خرمای مرغوب آن به اقصی نقاط عالم صادر می‎شد. پس از صدور محصول استراتژیک حصیر عبادانی، منافع حاصله از فروش خرمای بصری، نمک عبادان و ماهی‎های خلیج فارس، جزء اصلی‎ترین درآمدهای مردم محسوب می‌گردید.


از حیث عمران و آبادی، این شهر را در قرون نخستین اسلامی کوچک، ولی آباد می‎بینیم، که از آن با ‎عناوین حصارکی کوچک، شهری، شهرکی، قلعه کوچکی و حصاری یاد می‎شود. بعد‎ها عبارات نیز تغییر یافت و از قرون هفت و هشت قمری که شهر به دلیل پیشرفت کرانه‎های آن به درون دریا و رشد بصره و خرمشهر، اهمیت بازرگانی خود را از دست داد، رفته‎رفته رو به ویرانی نهاده و به قریه یا قریه بزرگ و بالاخره به دهکده‎ای در شمال خلیج فارس تبدیل گردید.
از حیث عمران و آبادی، این شهر را در قرون نخستین اسلامی کوچک، ولی آباد می‎بینیم، که از آن با ‎عناوین حصارکی کوچک، شهری، شهرکی، قلعه کوچکی و حصاری یاد می‎شود. بعد‎ها عبارات نیز تغییر یافت و از قرون هفت و هشت قمری که شهر به دلیل پیشرفت کرانه‎های آن به درون دریا و رشد بصره و خرمشهر، اهمیت بازرگانی خود را از دست داد، رفته‎رفته رو به ویرانی نهاده و به قریه یا قریه بزرگ و بالاخره به دهکده‎ای در شمال خلیج فارس تبدیل گردید.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش