پرش به محتوا

دیوان داوری شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۱ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎گ' به 'ی‌گ'
جز (جایگزینی متن - 'می‎د' به 'می‌د')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎گ' به 'ی‌گ')
خط ۴۳: خط ۴۳:


اشعاری که به بحر متقارب، از او وجود دارد و آن مقدمه‎ای است که بر شاهنامه فردوسی گفته شده، شعرهای تمام‎عیاری است که با اشعار خوب فردوسی برابری می‎کند. ترجیع‎بند‎ها و ترکیب‎بندها و سایر اقسام شعری که از وی باقی مانده، غالباً  خواندنی و لذت‎بخش و بر ذوق سرشار و لطف بیان وی شاهدی حی و حاضر است. موضوعات اشعار او از موضوعات اشعار محمود خان و سروش و قائم‎مقام متنوع‎تر و دیوان او محتوی تغزلات، تشبیبات، شکواییه‎ها و مدایح و مناقب انبیا و مراثی ائمه(ع) و بعضی موضوعات خاص دیگر است. وجه امتیاز داوری بر دیگران همین موضوعات خاص است که در این اشعار به حقیقت معنای شعر، به درجات، از معاصرین خود نزدیک‎تر شده و در بعضی از آنها داد فصاحت را داده است.
اشعاری که به بحر متقارب، از او وجود دارد و آن مقدمه‎ای است که بر شاهنامه فردوسی گفته شده، شعرهای تمام‎عیاری است که با اشعار خوب فردوسی برابری می‎کند. ترجیع‎بند‎ها و ترکیب‎بندها و سایر اقسام شعری که از وی باقی مانده، غالباً  خواندنی و لذت‎بخش و بر ذوق سرشار و لطف بیان وی شاهدی حی و حاضر است. موضوعات اشعار او از موضوعات اشعار محمود خان و سروش و قائم‎مقام متنوع‎تر و دیوان او محتوی تغزلات، تشبیبات، شکواییه‎ها و مدایح و مناقب انبیا و مراثی ائمه(ع) و بعضی موضوعات خاص دیگر است. وجه امتیاز داوری بر دیگران همین موضوعات خاص است که در این اشعار به حقیقت معنای شعر، به درجات، از معاصرین خود نزدیک‎تر شده و در بعضی از آنها داد فصاحت را داده است.
در این اشعار است که با قبر پدرش سخن می‎گوید، از مسافرت و فراق برادرانش حرف می‎زند، از دست کسانی که با او می‎ستیزند به لحن جان‎سوزی گله می‎کند، برادران به‎هندرفته خود را با لطف بیانی به شیراز و رکن‎آباد، می‎خواند، نشستن کنیزک سیاه خود را در بستر سفید به هنگام خواب ترسیم می‎نماید، چیزهایی که دیگران از ذکر آنها عجز داشته یا به خیال ذکر آنها نیفتاده‎اند به نظم می‎آورد، نقش پندارها و آرزوها و تأثرات را می‎نماید و چشم خواننده روشن می‎گردد که بعد از سال‎های سال، شاعری پیدا شده که برخلاف دیگران معلوم است دلی در سینه‎اش می‎تپد و قلبی در نهادش می‎خروشد، متأثر می‎شود، شکوه می‎کند، خوشحال می‎شود، فریاد شادی می‎کشد، سریع التأثیر است، زود می‎رنجد، کسانی را که به پدرش خرده می‎گیرند به زندگی و زبان‎آوری خود تهدید می‎کند، عرق حمیتی دارد، بوی محبت و الفتی از گفتار او به مشام می‎رسد، گرمی حرارت خانوادگی که در دواوین دیگر تجلی نیافته، در دیوان وی آشکار شده، قلب افسرده را گرم و روشن می‎کند و این نکات مجموعا نشان می‎‎دهد که داوری را موجب و باعثی بر سخن گفتن بوده است.<ref>ر.ک: همان، پاورقی ص‎27</ref>.
در این اشعار است که با قبر پدرش سخن می‌گوید، از مسافرت و فراق برادرانش حرف می‎زند، از دست کسانی که با او می‎ستیزند به لحن جان‎سوزی گله می‎کند، برادران به‎هندرفته خود را با لطف بیانی به شیراز و رکن‎آباد، می‎خواند، نشستن کنیزک سیاه خود را در بستر سفید به هنگام خواب ترسیم می‎نماید، چیزهایی که دیگران از ذکر آنها عجز داشته یا به خیال ذکر آنها نیفتاده‎اند به نظم می‎آورد، نقش پندارها و آرزوها و تأثرات را می‎نماید و چشم خواننده روشن می‌گردد که بعد از سال‎های سال، شاعری پیدا شده که برخلاف دیگران معلوم است دلی در سینه‎اش می‎تپد و قلبی در نهادش می‎خروشد، متأثر می‎شود، شکوه می‎کند، خوشحال می‎شود، فریاد شادی می‎کشد، سریع التأثیر است، زود می‎رنجد، کسانی را که به پدرش خرده می‌گیرند به زندگی و زبان‎آوری خود تهدید می‎کند، عرق حمیتی دارد، بوی محبت و الفتی از گفتار او به مشام می‎رسد، گرمی حرارت خانوادگی که در دواوین دیگر تجلی نیافته، در دیوان وی آشکار شده، قلب افسرده را گرم و روشن می‎کند و این نکات مجموعا نشان می‎‎دهد که داوری را موجب و باعثی بر سخن گفتن بوده است.<ref>ر.ک: همان، پاورقی ص‎27</ref>.


«پاکی، مناعت، صدق، وفا و خلوص از اشعار وی می‎تراود و از انتقادهای شدید پروا نمی‎کند؛ به این دلایل است که نگارنده معتقد است در این قرن کسی بالفطره از داوری شاعرتر نیست و برخی از اشعار اوست که دل خواننده را تکان می‌دهد و شنونده را در جذبه و خلسه‎ای فرومی‎برد. از این لحاظ داوری یکی از بزرگ‎ترین شعرای این عصر محسوب می‎شود و بعضی از قصاید او از قصاید طراز اول فارسی محسوب می‎گردد. اما در طرز ادای مطالب، یعنی در آنجا که فکر برای نمایش خود به قالب کلمات نیازمند است، شاعری است در اغلب اشعار، بادقت؛ ولی در مدیحه‎سرایی به حکم مجاورت و مصاحبت گاه‎گاه زیر نفوذ گفتار قاآنی قرار گرفته و متأسفانه مدایحی شبیه به مدایح او گفته است. بااین‎همه در قدرت فکر و ابداع معانی شور و هیجانی که خاص شاعر است، بر همه معاصرین خود پیشی گرفته و بیشتر از دیگران شعر را وسیله ابراز احساسات لطیف و عواطف و تأثرات انسانی قرار داده است.
«پاکی، مناعت، صدق، وفا و خلوص از اشعار وی می‎تراود و از انتقادهای شدید پروا نمی‎کند؛ به این دلایل است که نگارنده معتقد است در این قرن کسی بالفطره از داوری شاعرتر نیست و برخی از اشعار اوست که دل خواننده را تکان می‌دهد و شنونده را در جذبه و خلسه‎ای فرومی‎برد. از این لحاظ داوری یکی از بزرگ‎ترین شعرای این عصر محسوب می‎شود و بعضی از قصاید او از قصاید طراز اول فارسی محسوب می‌گردد. اما در طرز ادای مطالب، یعنی در آنجا که فکر برای نمایش خود به قالب کلمات نیازمند است، شاعری است در اغلب اشعار، بادقت؛ ولی در مدیحه‎سرایی به حکم مجاورت و مصاحبت گاه‎گاه زیر نفوذ گفتار قاآنی قرار گرفته و متأسفانه مدایحی شبیه به مدایح او گفته است. بااین‎همه در قدرت فکر و ابداع معانی شور و هیجانی که خاص شاعر است، بر همه معاصرین خود پیشی گرفته و بیشتر از دیگران شعر را وسیله ابراز احساسات لطیف و عواطف و تأثرات انسانی قرار داده است.
شعر او در گوش، صدای اشعار منوچهری و طنین اشعار خاقانی را دارد و باآنکه به‎ظاهر به اقتضای اکثر بزرگان شعر سخن گفته، جایز است به سبب برخی معانی نو او را یکی از گویندگان مبدع و فحل این عصر بنامیم و مخصوصا چون این خواص با تبحر در دو یا سه زبان توأم بوده و به حد کافی به لطف طبیعی پیرایه صنعت بخشیده، او را از شعرای ممتاز ساخته و اگر گاه‎گاه در توصیف خود چنین ابیاتی دارد:
شعر او در گوش، صدای اشعار منوچهری و طنین اشعار خاقانی را دارد و باآنکه به‎ظاهر به اقتضای اکثر بزرگان شعر سخن گفته، جایز است به سبب برخی معانی نو او را یکی از گویندگان مبدع و فحل این عصر بنامیم و مخصوصا چون این خواص با تبحر در دو یا سه زبان توأم بوده و به حد کافی به لطف طبیعی پیرایه صنعت بخشیده، او را از شعرای ممتاز ساخته و اگر گاه‎گاه در توصیف خود چنین ابیاتی دارد:


۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش