میراث حوزه اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

===جلد سوم===

#'''مفتاح الجنان در شرح دعای صباح''' اثر میرزا رضا کلباسی (متوفی 1383ق)؛ شرحی مختصر بر دعای صباح امام علی(ع) است. وی در مقدمه این رساله به تعریف دعا، بیان شرایط، آداب دعا و سپس به ترجمه فقره‎های دعای نورانی صباح پرداخته است و با قلمی روان و شیوا فقره‎های آن را شرحی کوتاه کرده است. مهدی رضوی تحقیق و تصحیح رساله را انجام داده است<ref>ر.ک: همان، ج3، ص38-37</ref>.

#'''مرآت العاشقین''' نوشته شیخ محسن عاصی اصفهانی رشتی (متوفی بعد از 1290ق)، اثر منظومی است در عرفان و به فارسی که در حدود سیصد بیت است. شاعر تخلص خود را عاصی آورده و در سال 1242ق از سرودن و نوشتن آن فارغ شده است. علی صدرایی خویی تحقیق این اثر را به عهده داشته است<ref>ر.ک: همان، ص233 و 239</ref>.

#'''استحباب التختم بالعقیق''' نوشته محمدابراهیم خوزانی (شهادت 1160ق)، رساله‎ای زیبا و کوتاه به زبان عربی در باب استحباب پوشیدن انگشتری عقیق است که با استفاده از روایات اهل‎بیت(ع) نوشته شده است. تحقیق رساله به قلم محمد داوری است<ref>ر.ک: همان، ص349</ref>.

#'''شرح عوامل نحو''' از آثار محمد بن حسن اصفهانی معروف به فاضل هندی (متوفی 1137ق) است. فاضل هندی به جهت تألیف کتاب کشف اللثام به کاشف اللثام متصف است. اثر حاضر شرحی مختصر بر عوامل جرجانی است. حسن این شرح در این است که از ارائه بحث‎های طولانی و حاشیه‎ای پرهیز و به بیان مثال‎هایی برای تفهیم مطلب اکتفا کرده است. این اثر اگرچه برجستگی فراوانی در مباحث نحوی ندارد اما به جهت شخصیت باعظمت فاضل هندی حائز اهمیت است. اباذر کافی موسوی محقق و مصحح این رساله است<ref>ر.ک: همان، ص357 و 360</ref>.

===جلد چهارم===

#'''رسالة شرب القليان في شهر رمضان''' یا '''عدم مفطریت دخان''' نوشته شیخ محمدتقی رازی نجفی اصفهانی (متوفی1248 ق)، اولین رساله تصنیف شده در این موضوع است<ref>ر.ک: همان، ص71</ref>. تحقیق و تصحیح به قلم مجید هادی زاده است.

#'''اللؤلؤ المكنون في وقت فضيلة الظهرین'''، تألیف میرزا محمد شهدادی مصاحبی نائینی (متوفی 1278ق)، رساله‎ای درباره وقت فضیلت نماز ظهر و عصر است. نویسنده با تذکر به اختلاف بودن وقت فضیلت نماز ظهر و عصر و نافله این دو، ضمن بیان قول مورد اختیار خود در پی اثبات این قول و تعیین وقت دقیق آن است. مصحح و محقق رساله مهدی باقری سیانی است<ref>ر.ک: همان، ص83 و 89</ref>.

#'''حجية الأخبار و الإجماع''' به قلم محمد بن عبدالفتاح تنکابنی (متوفی 1124ق)، رساله‎ای است به زبان عربی که ابتدا به اثبات حجیت خبر واحد و سپس به تحقیق در مسئله حجیت اجماع می‎پردازد. تصحیح و تحقیق اثر به قلم مهدی رضوی است<ref>ر.ک: همان، ص197 و 203</ref>.

#'''منشآت و مکاتبات''' اثر آقا حسین خوانساری (متوفی 1098ق) می‎باشد. از ایشان منشآت فراوانى به یادگار مانده‎ است‎ که‎ نزدیک به سى [یا چهل] عنوان می‎باشد. اکثر این عناوین قطعاً از آقا حسین خوانسارى است و بعضى از ‎‎عناوین‎ آن مشکوک است<ref>ر.ک: زمانی نژاد، علی‎اکبر، ص155</ref>. اکثر رساله‎های آقا حسین در منشآت و... به زبان فارسی و بعضاً به عربی است که در این مجموعه از هم تفکیک نشده است<ref>ر.ک: متن کتاب، جلد 4، ص369</ref>. علی‎اکبر زمانی نژاد این رساله را تصحیح و تحقیق کرده است.

===جلد پنجم===

#'''مشارع الأحكام في تحقيق مسائل الحلال و الحرام''' تألیف شیخ محمدحسین اصفهانی (متوفی 1255ق)؛ از جمله آثار فقهی صاحب فصول است که در اوج اقتدار و اشتهار علمی و اجتماعی ایشان نوشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص368</ref>. محقق اثر مهدی باقری سیانی است.

#'''الفهرست: کتاب‎شناسی آثار ملا حبیب‎الله کاشانی''' (متوفی 1340ق)؛ فهرستی خودنوشت مشتمل بر سه بخش کتابخانه، تألیفات و وصیت‎نامه است. تحقیق و تصحیح کتاب توسط مجید غلامی جلیسه صورت گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص569 و 575</ref>.

===جلد ششم===

#'''شرح فقره‎ای از نهج‎البلاغه''' میر سید احمد علوی عاملی(متوفی 1057ق)؛ به بررسی کوتاهی از یک فراز نامه هفدهم نهج‎البلاغه پرداخته است. نامه هفدهم امام علی(ع) در نهج‎البلاغه در جواب یکی از نامه‎های معاویه که منکر فضیلت‎های شخصیتی و نسبی امام الموحدین بوده به رشته تحریر قدوسی آن امام همام درآمده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج6، ص23</ref>.

#'''اجازات علامه ملا محمدتقی مجلسی'''؛ دربردارنده 52 اجازه است که آخوند مولی محمدتقی مجلسی برای شاگردان و شخصیت‎های معاصر خویش نگاشته است. مقدمه، تحقیق و تصحیح اثر به قلم سید جعفر حسینی اشکوری است<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>.

#'''اقل و اکثر ارتباطی از منظر صاحب محصول، كشف الغطاء و هدایة المسترشدين''' اثر علامه سید محمدجواد عاملی (متوفی 1228ق)؛ تدوینی ارزنده و ابتکاری شایسته به قلم صاحب مفتاح الكرامة است. وی در این رساله نظرات سه تن از فقها و اصولیین بزرگ در این موضوع را جمع‎آوری و تدوین نموده است. این رساله توسط مهدی باقری تصحیح و تحقیق شده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ج6، ص24</ref>.

#'''مدارس اصفهان: گزارشی از وضعیت حوزه‎های اصفهان برای ظل السلطان'''؛ رساله‎ای است از مؤلفی ناشناخته که به همت مجید غلامی جلیسه تحقیق و آماده شده است. مؤلف به معرفی مدارس علمیه اصفهان در عصر قاجار پرداخته و محقق نیز در ضرورت سامان‎دهی پژوهش‎های پیرامون تاریخ حوزه‎های علمیه شیعه تأکید کرده و به تحلیل و بررسی این مجموعه همت گمارده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج6، ص25-24</ref>.

===جلد نهم===

#'''رسالة المهدية''' مولی محمدصادق اصفهانی (متوفی 1061ق)؛ اثر کلامی محمدصادق مینا از علمای اصفهانی ساکن هند است. در این اثر مبحث امامت و اثبات خلافت بلافصل امام الموحدین علی(ع) با تفصیل بیشتری ارائه گردیده است. تصحیح اثر به قلم سید محمود نریمانی است<ref>ر.ک: مقدمه، ج9، ص22-21</ref>.

#'''رسالة أحکام ذی الید''' اثر بهاء‎الدین محمد حسینی نائینی معروف به مختاری نائینی (متوفی بعد از 1131ق)؛ که با عنوان‎های دیگری از جمله: «باسط الأیدی بالبینات في تساقط الأیدي و البینات»، «حجية اليد»، «رسالة في قاعدة اليد و كشفها عن الملك» نیز آمده، رساله‎ای مختصر پیرامون قاعده ید و احکام و فروعات مختلف آن است که مؤلف برخی ادله مسئله را بررسی و ابعاد مختلف آن را کاویده است. تحقیق و تصحیح رساله بر عهده سید محمود نریمانی بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

#'''رساله تاریخ فلسفه''' اثر حکیم میرزا باقر امامی (متوفی 1361ق)؛ پیرامون تاریخ فلسفه غرب و اشاره‎ای کوتاه به عقاید و نظرات آنان است که از شخصیت‎های فلسفه غرب از قبل از میلاد شروع کرده و تا دوره اسلامی را بررسی کرده است. در این اثر پس از طرح گزیده اندیشه‎ها و نظرات فرقه‎ها و مکتب‎های فلسفی به اندیشه‎وران آن مکتب و فرقه نیز اشاره شده است. سید محمدعلی مدرس مطلق این رساله را تحقیق و تصحیح کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

#'''رد المظالم''' تألیف محمدحسن موسوی اصفهانی؛ در بحث رد مظالم از مباحث فقهی کمتر رساله مستقلی به نگارش درآمده و این موضوع مهم و مورد ابتلای اجتماعی، هرچند دانشمندان اسلامی به آن در خلال جوامع و آثار فقهی خود پرداخته‎اند، اما به‎صورت مستقل و مستوفی با تأسف به آن پرداخته نشده است. محقق می‎گوید: ما جز این رساله، رساله مستقلی در این باب نیافتیم. این رساله به همت سید محمود نریمانی تحقیق گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>.

#'''حرمة محارم الموطوء علی الواطی''' نوشته سید محمدباقر موسوی مشهور به حجت‎الاسلام؛ این اثر که عهده‎دار بیان حرمت مادر، خواهر و دختر موطوء در ازدواج برای واطی است، از مباحث و مسائل باب نکاح فقه شیعه و از موضوعات اجتماعی فقه شیعه است و بیانگر حکم دیدگاه فقه و دینی شیعه درباره این معضل اخلاقی و اجتماعی است. سید مهدی شفتی این رساله را تصحیح و تحقیق کرده است<ref>ر.ک: همان، ص20-19</ref>.

#'''آب نیسان و قمر در عقرب''' نوشته ملا محمدباقر خاتون‎آبادی (متوفی 1127ق)؛ تحقیقی روایی در استحباب خوردن آب نیسان و فوائد آن و همچنین موضوع داخل شدن قمر در برج عقرب است که در روایات آثار وضعی نامطلوب آن از جمله در ازدواج بیان گردیده است. محقق و مصحح اثر محمدجواد نور محمدی است<ref>ر.ک: همان؛ متن کتاب، ج11، ص333</ref>.

#'''شرح ابیات دهدار''' نوشته ملا محمدجعفر لاهیجی (متوفی 1260ق)؛ منظومه‎ای در شناخت بعضی از اسرار حروف و اعداد از مرحوم «محمود دهدار عیانی شیرازی» و شرح آن از حکیم و عارف الهی «ملا محمدجعفر لاهیجی» است. علم اعداد علمی مستقل می‎باشد و فهم آن به تأمل و تفکر بسیار نیاز دارد. اکثر کتاب‎هایی که در این زمینه نوشته شده، دارای رمز و معما است، زیرا معتقد بودند این علم نباید به دست نااهل برسد و تنها از طریق استاد و ریاضت فهمیده می‎شود. رونق این علم موجب پیدایش برخی از مکاتب عرفانی شد، از آن جمله می‎توان از فرقه حروفیه که معتقد به بنای عالم بر اساس حروف می‎باشند نام برد. این رساله نمونه بارزی از یگانگی عرفان، حکمت و اعتقاد راسخ مذهبی می‎باشد. مسعود خداوردی تحقیق و تصحیح اثر را به سرانجام رسانده است<ref>ر.ک: همان، ص360-359</ref>.