الرسالة الوضیة فی معالم‌الدین و أصوله: تفاوت میان نسخه‌ها

پس‌ازآن دعائم اسلام نزد اسماعیلیه و دیدگاه [[کرمانی، احمد بن عبدالله|کرمانی]] را در این رابطه بیان می‌کند. دعائم یا ارکان اسلام با دیدگاه جمهور اهل سنت متفاوت است. اهل سنت با استناد به روایتی که ابن عمر از رسول خدا(ص) نقل کرده است مبتنی بر پنج چیز است: «شهادتین، نماز، زکات، روزه و حج»؛ اما اسماعیلیه همان‌گونه که [[کرمانی، احمد بن عبدالله|کرمانی]] نوشته عبارت است از: شهادتین، طهارت، نماز، زکات، روزه، حج، جهاد و ولایت». حقیقت آن است که متفکرین اسماعیلیه در دعائم اسلام و ترتیب آن با آنچه [[کرمانی، احمد بن عبدالله|کرمانی]] در کتابش آورده اختلاف دارند. شاید [[کرمانی، احمد بن عبدالله|کرمانی]] تنها متفکر اسماعیلی است که ارکان اسلام را هشت مورد دانسته که اولش شهادتین است و برای شهادتین فصل مستقلی قرار داده است؛ همچنان که برای نماز و زکات و روزه و حج و جهاد فصول مستقلی تعریف کرده است. او در بحث از ولایت که عبارت از «اعتقاد به وصایت علی و امامت ائمه‌ای که نص درباره آن‌ها صادر شده از ذریه علی بن ابی‌طالب(ع) و فاطمه دختر رسول خدا(ص) و وجوب اطاعت از وصی و ائمه(ع)» است، از آن در خلال موضوعات عبادت علمیه بحث می‌کند و این بحث را همانند دیگر متفکرین اسماعیلیه در ضمن موضوعات عبادت عملیه مطرح نمی‌کند. چه‌بسا هدف [[کرمانی، احمد بن عبدالله|کرمانی]] از این کار این بوده که اعتقاد به ولایت را مقدم بر سایر دعائم اسلام بداند همان‌گونه که قاضی نعمان ولایت را در ابتدای دعائم آورده است<ref>ر.ک: همان، ص52-51</ref>. در حقیقت «ولایت» قوی‌ترین رکن اسلام نزد اسماعیلیه است؛ [[کرمانی، احمد بن عبدالله|کرمانی]] می‌گوید: «کسی که معصیت و نافرمانی امام را بکند، روزه‌اش پذیرفته نیست»؛ و کسی که حج کند بدون این‌که حدود خداوند و امام زمانش را بشناسد؛ پس‌ازآنکه شناخت باید دوباره حج بجای آورد چراکه حج اولش باطل است<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>.

داعی کرمانی در این رساله به‌وضوح از مسیحیت تأثیر پذیرفته است؛ او به آیات انجیل استشهاد کرده و در رساله‌اش آن را به لغت سریانی آورده و به عربی نیز ترجمه کرده است. البته تأثیر مسیحیت در عقاید اسماعیلیه در زمان فاطمیان در مغرب روشن است و جعفر بن منصور یمنی در دو کتاب «اسرار النطقاء» و «سرائر النطقاء» تصریح کرده که ترتیب داعیان در مذهب اسماعیلیه همان ترتیب رجال کنیسه در مسیحیت است. به رسمیت شناختن صلیب مسیحیان توسط داعیان اسماعیلی نیز حکایت از تأثیرپذیری قوی از تعالیم مسیحیت دارد؛ با آن‌که مخالف صریح قرآن کریم است<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>.