قرائن ترجيح التعديل و التجريح: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قرائن ترجيح التعديل و التجريح'''، تألیف [[آل‌ابراهيم لحيدان، عبدالعزيز بن صالح|عبدالعزیز بن صالح آل ابراهیم لحیدان]]، مجموعه مباحثی است در موضوع تعدیل و تجریح. نویسنده، این اثر را اولین مطالعه تطبیقی در این موضوع دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/11 ر.ک: مقدمه، ص11]</ref>‏.  

نویسنده در مقدمه کتاب به استمرار توجه علما و مجامع علمی به سنت و علوم شریعت تا عصر کنونی اشاره کرده است. سپس علم جرح و تعدیل را از مهم‎ترین علوم سنت دانسته است؛ چراکه به‎وسیله این علم احوال روات شناخته شده و بر آن حکم می‎شود. این حکم مقدمه برای استنباط احکام شرعی است؛ پس علم جرح و تعدیل سمت عملی برای علم حدیث و مصطلح الحديث است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/8 ر.ک: مقدمه، ص8]</ref>‏؛ مصطلح الحديث را علمی دانسته‎اند که از سند حدیث و متن آن و چگونگی‎ فراگرفتن‎ و آداب نقل حدیث گفتگو می‎کند و گاهی از آن به دراية الحديث نیز تعبیر می‎شود که خود از شاخه‎های علم الحـديث اسـت<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/170/117 ر.ک: رضیه‎سادات سجادی، ص117]</ref>‏.  

در واقع دانش جرح و تعدیل، دانشی است که در حدیث‎شناسی و از آن طریق در استنباط احکام و استخراج معارف اصیل دینی تأثیر بسزایی دارد. اساس و بنیه این دانش، شناسایی حدیث صحیح از سقیم و مقبول از مردود است. این دانش یکی از شاخه‎های پراهمیت علم حدیث و از فروع دانش رجال است که نقشی کاربردی در شناسایی حالات مختلف راویان اعم از جرح و یا تعدیل آنان را برعهده دارد. در جرح و تعدیل با الفاظ و اصطلاحات مخصوصی که مراتب و درجات متفاوتی از جرح و یا تعدیل را دارا می‎باشند، به نقد حال راویان پرداخته می‎شود. این اوصاف و الفاظ به سبب آنکه داوری‎های منفی و یا مثبت رجالیان درباره هر مصنف از راویان را ارائه می‎کند، موجب استنباط مردود یا مقبول بودن روایات آن‎ها می‎شود <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/88029/222 ر.ک: عمارلو، طیبه و دیگران، ص222]</ref>‏.  

در تمهید کتاب در ضمن چهار مطلب، معنی چهار واژه قرائن، ترجیح، تعدیل و تجریح به‎اختصار ذکر شده است. در رابطه با تعدیل چنین می‎خوانیم: «ثناء مؤثر درباره راوی که مقتضی قبول روایت اوست»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/21 ر.ک: تمهید، ص21]</ref>‏.  

موضوع بدعت از جمله اوصافی است که در عدالت راوی مؤثر دانسته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/337 ر.ک: متن کتاب، ص‎337]</ref>‏. مسئله روایت کردن از راویان مذاهب مخالف، از نخستین سال‎های شکل‎گیری دانش جرح و تعدیل مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. این موضوع در منابع سنی تحت عنوان روایت از اهل بدعت بحث شده است. ایشان، هر راوی‎ای را که اهل بدعت باشد، تضعیف کرده و روایت او را جایز ندانسته‎‎اند. بااین‎حال، نشانه‎هایی از عدول از این قاعده کلی و مشهور در منابع سنی موجود است؛ چنان‎که در مواردی بین تشیع و رافضی‎بودن فرق گذاشته‎اند. در مواردی نیز راویان شیعی را بنا به دلایلی چون عدم تعرض به بزرگان توثیق کرده‎اند؛ چنان‎که ابان بن تغلب شیعی را به‎خاطر عدم تعرضش به بزرگان و صدوق بودنش پذیرفته و بیش از صد روایت از او در منابع خود آورده‎اند؛ بااینکه درباره ابان در منابع رجال سنی، هم توثیق و هم تضعیف گزارش شده است. در [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]]، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]]، [[سنن أبي‌داود|سنن ابی‎داود]]، [[الجامع الصحیح و هو سنن الترمذي|سنن ترمذی]] و سایر منابع اهل سنت بارها به روایات او اشاره شده است که نشان از اعتماد ایشان به روایات او دارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/78770/71 ر.ک: حاجی‎خانی، علی و دیگران، ص‎72-71]</ref>‏. البته آنچه در این اثر مطرح شده، اشاره مجمل به حکم روایت مبتدعه است، اما شناخت انواع بدعت، حکم و ضوابط قبول مرویات یا رد روایات بدعت‎گذار در کتب علوم حدیث و علوم مرتبط با آن به‎تفصیل ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/338 ر.ک: متن کتاب، ص338]</ref>‏.  

# مباحث، با فهرستی اجمالی از قرائن ترجیح تعدیل و تجریح برای حفظ و استفاده آسان‎تر ختم شده است. در این فهرست به 160 مورد قرائن ترجیح تعدیل و 61 مورد قرائن ترجیح تجریح اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26623/1/13 ر.ک: مقدمه، ص14-13]</ref>‏.