۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
البحر الزخار: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(لینک درون متنی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
عربستان - مدينه منوره | عربستان - مدينه منوره | ||
| سال نشر =مجلد1 | | سال نشر =مجلد1 الی مجلد20: 2009م , 1430ق, | ||
مجلد20: 2009م , 1430ق, | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE19277AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE19277AUTOMATIONCODE | ||
| خط ۶۸: | خط ۳۰: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =20 | | تعداد جلد =20 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =32349 | ||
| کد پدیدآور =12227 | | کد پدیدآور =12227 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۷۹: | خط ۴۱: | ||
کتاب در بیست جلد منتشر شده که دو جلد آخر آن را فهارس تشکیل داده است. | کتاب در بیست جلد منتشر شده که دو جلد آخر آن را فهارس تشکیل داده است. | ||
[[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] مسندش را بر مسانید صحابه مرتب کرده و مسندش را مانند متقدمین -که مسانید را تصنیف می‌کردند و در مسانیدشان ترتیب حروف معجم را رعایت نمی‌کردند- نوشته است؛ مانند مسند ابوداود طیالسی، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد بن حنبل]]، مسند حارث و مسند ابی یعلی<ref>مقدمه محقق، ج1، ص 31</ref>. او ابتدا مسانید خلفای اربعه سپس بقیه عشره مبشره و در ادامه مسانید عباس و حسن و حسین(ع) و غیر آن‌ها از صحابه را ذکر کرده است. | [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] مسندش را بر مسانید صحابه مرتب کرده و مسندش را مانند متقدمین -که مسانید را تصنیف می‌کردند و در مسانیدشان ترتیب حروف معجم را رعایت نمی‌کردند- نوشته است؛ مانند مسند ابوداود طیالسی، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد بن حنبل]]، مسند حارث و مسند ابی یعلی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32349/1/31 مقدمه محقق، ج1، ص 31]</ref>. او ابتدا مسانید خلفای اربعه سپس بقیه عشره مبشره و در ادامه مسانید عباس و حسن و حسین(ع) و غیر آن‌ها از صحابه را ذکر کرده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق کتاب؛ محفوظ الرحمن زین‌الدین در مقدمه، شناخت علل حدیث را از والاترین، شریف‌ترین و دقیق‌ترین انواع علوم حدیث دانسته که تنها اهل حفظ و خبره و فهم استوار از آن برخوردار هستند. این موضوع سبب شد که تمام تلاشم را برای تحقیق برخی کتبی که در این فن دشوار و عمیق تألیف شده را به‌کار ببندم. ابتدا به تحقیق «تلخيص العلل المتناهية في الأحاديث الواهية للذهبي» اقدام نمودم سپس به تحقیق «العلل الواردة في الأحاديث النبوية» دارقطنی پرداختم. در اثناء کار بر کتاب العلل دارقطنی مسند امام ابوبکر بزاز با نام «البحر الزخار» را یافتم که مشتمل بر فواید فراوانی بود که در غیر آن یافت نمی‌شد. این کتاب با العلل دارقطنی در بسیاری از احادیث مشترک است، لذا تصمیم به تحقیق کتاب در لباسی نو گرفتم<ref>همان، ص7-6</ref>. | محقق کتاب؛ محفوظ الرحمن زین‌الدین در مقدمه، شناخت علل حدیث را از والاترین، شریف‌ترین و دقیق‌ترین انواع علوم حدیث دانسته که تنها اهل حفظ و خبره و فهم استوار از آن برخوردار هستند. این موضوع سبب شد که تمام تلاشم را برای تحقیق برخی کتبی که در این فن دشوار و عمیق تألیف شده را به‌کار ببندم. ابتدا به تحقیق «تلخيص العلل المتناهية في الأحاديث الواهية للذهبي» اقدام نمودم سپس به تحقیق «العلل الواردة في الأحاديث النبوية» دارقطنی پرداختم. در اثناء کار بر کتاب العلل دارقطنی مسند امام ابوبکر بزاز با نام «البحر الزخار» را یافتم که مشتمل بر فواید فراوانی بود که در غیر آن یافت نمی‌شد. این کتاب با العلل دارقطنی در بسیاری از احادیث مشترک است، لذا تصمیم به تحقیق کتاب در لباسی نو گرفتم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32349/1/6 همان، ص7-6]</ref>. | ||
مطالعه شرح‌حال، اساتید، شاگردان و آثار [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] از دیگر مطالبی است که محقق کتاب مورد بررسی قرار ده است<ref>همان، ص13-8</ref>. پس‌ازآن مدح علمای اهل سنت درباره [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] مطرح شده است<ref>همان، ص14</ref>؛ اگرچه برخی او را مدح کرده و ستوده‌اند؛ اما برخی نیز چون ابواحمد حاکم می‌نویسد: «در اسناد و متن اشتباه دارد». دارقطنی و نسائی نیز معتقدند که بر حفظش تکیه می‌کرده و به‌ویژه در اخبارش از مصر فراوان اشتباه می‌کند<ref>همان، ص16-15</ref>. | مطالعه شرح‌حال، اساتید، شاگردان و آثار [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] از دیگر مطالبی است که محقق کتاب مورد بررسی قرار ده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32349/1/8 همان، ص13-8]</ref>. پس‌ازآن مدح علمای اهل سنت درباره [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] مطرح شده است<ref>همان، ص14</ref>؛ اگرچه برخی او را مدح کرده و ستوده‌اند؛ اما برخی نیز چون ابواحمد حاکم می‌نویسد: «در اسناد و متن اشتباه دارد». دارقطنی و نسائی نیز معتقدند که بر حفظش تکیه می‌کرده و به‌ویژه در اخبارش از مصر فراوان اشتباه می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32349/1/15 همان، ص16-15]</ref>. | ||
از دیرباز اهتمام به بررسی علل احادیث نزد اهل سنت و شیعه رایج بوده و کتب بسیاری در موضوع علل الحدیث نگاشته شده است. فقهای شیعه نیز در کتب فقهی و در مقام فتوا، احادیث دارای علت را شناسایی کرده و مورد استناد قرار نداده‌اند<ref>ایزدی، مهدی؛ مظاهری طهرانی، بهاره؛ ص27</ref>. ازآنجاکه مسند بزاز از جمله آثاری است که علل وارده در احادیث نبوی را توضیح می‌دهد، بنابراین محقق کتاب لازم دیده برخی مطالب را پیرامون علت توضیح دهد لذا اقسام علت، اقسام اجناس علت و راه شناخت علت را شرح و توضیح می‌دهد <ref>مقدمه محقق، ص25-17</ref>. | از دیرباز اهتمام به بررسی علل احادیث نزد اهل سنت و شیعه رایج بوده و کتب بسیاری در موضوع علل الحدیث نگاشته شده است. فقهای شیعه نیز در کتب فقهی و در مقام فتوا، احادیث دارای علت را شناسایی کرده و مورد استناد قرار نداده‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/65204/27 ایزدی، مهدی؛ مظاهری طهرانی، بهاره؛ ص27]</ref>. ازآنجاکه مسند بزاز از جمله آثاری است که علل وارده در احادیث نبوی را توضیح می‌دهد، بنابراین محقق کتاب لازم دیده برخی مطالب را پیرامون علت توضیح دهد لذا اقسام علت، اقسام اجناس علت و راه شناخت علت را شرح و توضیح می‌دهد <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32349/1/17 مقدمه محقق، ص25-17]</ref>. | ||
جزء ششم کتاب به مسند علی بن ابیطالب(ع) اختصاص یافته که در جلد دوم و سوم کتاب ارائه شده است<ref>ر.ک: متن کتاب جلد2، ص94</ref>. مسند علی(ع) به ترتیب راویانی که از [[امام على(ع)|علی بن ابیطالب(ع)]] روایت نقل کرده‌اند آمده است. این راویان شامل ابن مسعود، طلحه، ابن عباس، عبدالله بن عمر، عبدالله بن جعفر، عبدالله بن زبیر، جبیر بن مطعم، ابوموسی اشعری، ابوهریره، ابورافع، ابوسعید خدری، ابوجحیفه، عمرو بن حریث، جابر بن عبدالله و... می‌شوند. | جزء ششم کتاب به مسند علی بن ابیطالب(ع) اختصاص یافته که در جلد دوم و سوم کتاب ارائه شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33756/1/94 ر.ک: متن کتاب جلد2، ص94]</ref>. مسند علی(ع) به ترتیب راویانی که از [[امام على(ع)|علی بن ابیطالب(ع)]] روایت نقل کرده‌اند آمده است. این راویان شامل ابن مسعود، طلحه، ابن عباس، عبدالله بن عمر، عبدالله بن جعفر، عبدالله بن زبیر، جبیر بن مطعم، ابوموسی اشعری، ابوهریره، ابورافع، ابوسعید خدری، ابوجحیفه، عمرو بن حریث، جابر بن عبدالله و... می‌شوند. | ||
البحر الزخار از جمله منابع حدیث غدیر در قرن سوم و چهارم هجری است. این حدیث شریف در منابع مختلف با اندک اختلافی ذکر شده است. از جمله در این اثر چنین آمده است: «اللهم من کنت مولی له فهذا مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»<ref>ر.ک: خسروی سرشکی، مهدی، ص155 و | البحر الزخار از جمله منابع حدیث غدیر در قرن سوم و چهارم هجری است. این حدیث شریف در منابع مختلف با اندک اختلافی ذکر شده است. از جمله در این اثر چنین آمده است: «اللهم من کنت مولی له فهذا مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/166/155 ر.ک: خسروی سرشکی، مهدی، ص155] و [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/166/160 160]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33756/1/235 جلد 2، ص235، حدیث 632]</ref>. | ||
کاوش درباره کیفیت نزول آیات و جایگذاری آن‌ها در سوره‌ها یکی از مباحث حائز اهمیت در حوزه علوم اسلامی است. کاوش درباره کیفیت نزول آیات در سوره‌ها در دوران معاصر بیش از گذشته دغدغه اندیشمندان علوم دینی شده که در نتیجه آن گروهی با پذیرش نزول پیوسته آیات، جز چند آیه محدود که در برخی روایات بر جایگذاری آن توسط پیامبر (ص) تصریح شده، قائل به نزول پیوسته سوره‌ها شده‌اند. در مقابل گروهی از اندیشمندان بر نزول گسسته سوره‌ها تصریح داشته و در تأیید دیدگاه خود به روایت مشهور «ضعوُا هذِهِ الآیاتِ...» استناد کرده‌اند<ref>ر.ک: کلباسی، زهرا؛ احمدنژاد، امیر، ص 146</ref>. بزاز در مسند خود در قرن سوم نیز درباره ضعف‌های متعدد این روایت چنین نگاشته: این حدیث را فقط با سند مذکور می‌شناسم و هیچ طریق دیگری برای نقل آن از پیامبر(ص) نیافتم. در میان اصحاب نیز تنها عثمان بوده که چنین چینشی را از پیامبر (ص) نقل کرده و این روایت نیز تنها روایتی است که ابن عباس از عثمان بازگو کرده است. متفرد بودن این روایت از سه جهت موجب تصریح بزاز بر ضعف این روایت شده است. درحالی‌که انتظار می‌رود در خصوص این مسئله مهم، روایات متعدد و شناخته شده‌ای بیان گردیده باشد؛ حال آنکه با روایتی واحد که سند متفرد و راوی مجهولی دارد مواجه هستیم<ref>ر.ک: همان، ص151-150</ref>. | کاوش درباره کیفیت نزول آیات و جایگذاری آن‌ها در سوره‌ها یکی از مباحث حائز اهمیت در حوزه علوم اسلامی است. کاوش درباره کیفیت نزول آیات در سوره‌ها در دوران معاصر بیش از گذشته دغدغه اندیشمندان علوم دینی شده که در نتیجه آن گروهی با پذیرش نزول پیوسته آیات، جز چند آیه محدود که در برخی روایات بر جایگذاری آن توسط پیامبر (ص) تصریح شده، قائل به نزول پیوسته سوره‌ها شده‌اند. در مقابل گروهی از اندیشمندان بر نزول گسسته سوره‌ها تصریح داشته و در تأیید دیدگاه خود به روایت مشهور «ضعوُا هذِهِ الآیاتِ...» استناد کرده‌اند<ref>ر.ک: کلباسی، زهرا؛ احمدنژاد، امیر، ص 146</ref>. بزاز در مسند خود در قرن سوم نیز درباره ضعف‌های متعدد این روایت چنین نگاشته: این حدیث را فقط با سند مذکور می‌شناسم و هیچ طریق دیگری برای نقل آن از پیامبر(ص) نیافتم. در میان اصحاب نیز تنها عثمان بوده که چنین چینشی را از پیامبر (ص) نقل کرده و این روایت نیز تنها روایتی است که ابن عباس از عثمان بازگو کرده است. متفرد بودن این روایت از سه جهت موجب تصریح بزاز بر ضعف این روایت شده است. درحالی‌که انتظار می‌رود در خصوص این مسئله مهم، روایات متعدد و شناخته شده‌ای بیان گردیده باشد؛ حال آنکه با روایتی واحد که سند متفرد و راوی مجهولی دارد مواجه هستیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33756/1/150 ر.ک: همان، ص151-150]</ref>. | ||
از جمله ویژگی‌های مسند بزاز می‌توان به این موارد اشاره نمود: غالباً احادیث مسند را ذکر می‌کند، غالباً اسناد حدیث را قبل از متن می‌آورد، غالباً متن را مفصل می‌َآورد و اکتفای به اشاره و ذکر اطراف نمی‌کند و درصورتی‌که روایت مشابهی از حیث متن و متفاوت از جهت سند وجود داشته باشد در ذیل آن حدیث با لفظ «مثله» به آن اشاره می‌کند. ایشان گاه به صحت و ضعف احادیث نیز اشاره می‌کند و درباره برخی از سند احادیث مطالبی ارائه می‌دهد <ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص34-32</ref>. | از جمله ویژگی‌های مسند بزاز می‌توان به این موارد اشاره نمود: غالباً احادیث مسند را ذکر می‌کند، غالباً اسناد حدیث را قبل از متن می‌آورد، غالباً متن را مفصل می‌َآورد و اکتفای به اشاره و ذکر اطراف نمی‌کند و درصورتی‌که روایت مشابهی از حیث متن و متفاوت از جهت سند وجود داشته باشد در ذیل آن حدیث با لفظ «مثله» به آن اشاره می‌کند. ایشان گاه به صحت و ضعف احادیث نیز اشاره می‌کند و درباره برخی از سند احادیث مطالبی ارائه می‌دهد <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22073/1/32 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص34-32]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۶۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# خسروی سرشکی، مهدی، «نقل‌های حدیث غدیر در منابع روایی قرن سوم و چهارم»، پایگاه مجلات تخصصی نور: علوم حدیث، بهار 1377، شماره 7، ص 154 تا | #[[:noormags:1379|خسروی سرشکی، مهدی، «نقل‌های حدیث غدیر در منابع روایی قرن سوم و چهارم»، پایگاه مجلات تخصصی نور: علوم حدیث، بهار 1377، شماره 7، ص 154 تا 161]]. | ||
#: | #[[:noormags:1266550|کلباسی، زهرا؛ احمدنژاد، امیر، «نقد و بررسی دلالت روایت «ضعوا هذه الآیات...» بر نزول گسسته سوره‌های قرآن»، پایگاه مجلات تخصصی نور: مطالعات فهم حدیث، بهار و تابستان 1396، سال سوم، شماره 6، صفحه 145 تا 169]]. | ||
#[[:noormags:1115072|ایزدی، مهدی؛ مظاهری طهرانی، بهاره؛ «علت در حدیث و موازین شناخت آن از دیدگاه استاد محمدباقر بهبودی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، زمستان 1394، شماره 28، ص26 تا 53]]. | |||
#: | |||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۷۵: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: | [[رده:حدیث]] | ||
[[رده: | [[رده:متون احادیث]] | ||
[[رده: | [[رده:احادیث اهل سنت]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:25 فروردین الی 24 اردیبهشت(98)]] | |||
[[رده:سال98-1اردیبهشت الی31اردیبهشت]] | [[رده:سال98-1اردیبهشت الی31اردیبهشت]] | ||