۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
البحر الزخار: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR19277J1.jpg | عنوان =البحر الزخار | عنوان‌های دیگر =ب...» ایجاد کرد) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
}} | }} | ||
'''البحر الزخار'''، معروف به «مسند البزاز» تألیف احمد بن عمرو بن عبدالخالق عتکی بزاز (متوفی 292ق) مجموعه‌ای حدیثی حاوی احادیث اهل سنت در بیست جلد است. تحقیق کتاب به قلم گروهی از محققین به نام‌های محفوظ الرحمن زین | '''البحر الزخار'''، معروف به «مسند البزاز» تألیف [[عتکي بزار، احمد بن عمر|احمد بن عمرو بن عبدالخالق عتکی بزاز]] (متوفی 292ق) مجموعه‌ای حدیثی حاوی احادیث اهل سنت در بیست جلد است. تحقیق کتاب به قلم گروهی از محققین به نام‌های [[زين الله، محفوظ الرحمن|محفوظ الرحمن زین الله]]، صبری بن عبدالخالق شافعی، [[بدر بن عبدالله بدر]]، [[سلمان، مشهور حسن|مشهور حسن سلمان]] و [[ابن‌سعد، عادل|عادل بن سعد]] به سامان رسیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب در بیست جلد منتشر شده که دو جلد آخر آن را فهارس تشکیل داده است. | کتاب در بیست جلد منتشر شده که دو جلد آخر آن را فهارس تشکیل داده است. | ||
بزاز مسندش را بر مسانید صحابه مرتب کرده و مسندش را مانند متقدمین -که مسانید را تصنیف می‌کردند و در مسانیدشان ترتیب حروف معجم را رعایت نمی‌کردند- نوشته است؛ مانند مسند ابوداود طیالسی، مسند احمد بن | [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] مسندش را بر مسانید صحابه مرتب کرده و مسندش را مانند متقدمین -که مسانید را تصنیف می‌کردند و در مسانیدشان ترتیب حروف معجم را رعایت نمی‌کردند- نوشته است؛ مانند مسند ابوداود طیالسی، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد بن حنبل]]، مسند حارث و مسند ابی یعلی<ref>مقدمه محقق، ج1، ص 31</ref>. او ابتدا مسانید خلفای اربعه سپس بقیه عشره مبشره و در ادامه مسانید عباس و حسن و حسین(ع) و غیر آن‌ها از صحابه را ذکر کرده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق کتاب؛ محفوظ الرحمن زین‌الدین در مقدمه، شناخت علل حدیث را از والاترین، شریف‌ترین و دقیق‌ترین انواع علوم حدیث دانسته که تنها اهل حفظ و خبره و فهم استوار از آن برخوردار هستند. این موضوع سبب شد که تمام تلاشم را برای تحقیق برخی کتبی که در این فن دشوار و عمیق تألیف شده را به‌کار ببندم. ابتدا به تحقیق «تلخيص العلل المتناهية في الأحاديث الواهية للذهبي» اقدام نمودم سپس به تحقیق «العلل الواردة في الأحاديث النبوية» دارقطنی پرداختم. در اثناء کار بر کتاب العلل دارقطنی مسند امام ابوبکر بزاز با نام «البحر الزخار» را یافتم که مشتمل بر فواید فراوانی بود که در غیر آن یافت نمی‌شد. این کتاب با العلل دارقطنی در بسیاری از احادیث مشترک است، لذا تصمیم به تحقیق کتاب در لباسی نو گرفتم<ref>همان، ص7-6</ref>. | محقق کتاب؛ محفوظ الرحمن زین‌الدین در مقدمه، شناخت علل حدیث را از والاترین، شریف‌ترین و دقیق‌ترین انواع علوم حدیث دانسته که تنها اهل حفظ و خبره و فهم استوار از آن برخوردار هستند. این موضوع سبب شد که تمام تلاشم را برای تحقیق برخی کتبی که در این فن دشوار و عمیق تألیف شده را به‌کار ببندم. ابتدا به تحقیق «تلخيص العلل المتناهية في الأحاديث الواهية للذهبي» اقدام نمودم سپس به تحقیق «العلل الواردة في الأحاديث النبوية» دارقطنی پرداختم. در اثناء کار بر کتاب العلل دارقطنی مسند امام ابوبکر بزاز با نام «البحر الزخار» را یافتم که مشتمل بر فواید فراوانی بود که در غیر آن یافت نمی‌شد. این کتاب با العلل دارقطنی در بسیاری از احادیث مشترک است، لذا تصمیم به تحقیق کتاب در لباسی نو گرفتم<ref>همان، ص7-6</ref>. | ||
مطالعه شرح‌حال، اساتید، شاگردان و آثار بزاز از دیگر مطالبی است که محقق کتاب مورد بررسی قرار ده است<ref> همان، ص13-8</ref>. پس‌ازآن مدح علمای اهل سنت درباره بزاز مطرح شده است<ref>همان، ص14</ref>؛ اگرچه برخی او را مدح کرده و ستوده‌اند؛ اما برخی نیز چون ابواحمد حاکم می‌نویسد: «در اسناد و متن اشتباه دارد». دارقطنی و نسائی نیز معتقدند که بر حفظش تکیه می‌کرده و به‌ویژه در اخبارش از مصر فراوان اشتباه می‌کند<ref>همان، ص16-15</ref>. | مطالعه شرح‌حال، اساتید، شاگردان و آثار [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] از دیگر مطالبی است که محقق کتاب مورد بررسی قرار ده است<ref>همان، ص13-8</ref>. پس‌ازآن مدح علمای اهل سنت درباره [[عتکي بزار، احمد بن عمر|بزاز]] مطرح شده است<ref>همان، ص14</ref>؛ اگرچه برخی او را مدح کرده و ستوده‌اند؛ اما برخی نیز چون ابواحمد حاکم می‌نویسد: «در اسناد و متن اشتباه دارد». دارقطنی و نسائی نیز معتقدند که بر حفظش تکیه می‌کرده و به‌ویژه در اخبارش از مصر فراوان اشتباه می‌کند<ref>همان، ص16-15</ref>. | ||
از دیرباز اهتمام به بررسی علل احادیث نزد اهل سنت و شیعه رایج بوده و کتب بسیاری در موضوع علل الحدیث نگاشته شده است. فقهای شیعه نیز در کتب فقهی و در مقام فتوا، احادیث دارای علت را شناسایی کرده و مورد استناد قرار نداده‌اند<ref> ایزدی، مهدی؛ مظاهری طهرانی، بهاره؛ ص27</ref>. ازآنجاکه مسند بزاز از جمله آثاری است که علل وارده در احادیث نبوی را توضیح می‌دهد، بنابراین محقق کتاب لازم دیده برخی مطالب را پیرامون علت توضیح دهد لذا اقسام علت، اقسام اجناس علت و راه شناخت علت را شرح و توضیح می‌دهد <ref>مقدمه محقق، ص25-17</ref>. | از دیرباز اهتمام به بررسی علل احادیث نزد اهل سنت و شیعه رایج بوده و کتب بسیاری در موضوع علل الحدیث نگاشته شده است. فقهای شیعه نیز در کتب فقهی و در مقام فتوا، احادیث دارای علت را شناسایی کرده و مورد استناد قرار نداده‌اند<ref>ایزدی، مهدی؛ مظاهری طهرانی، بهاره؛ ص27</ref>. ازآنجاکه مسند بزاز از جمله آثاری است که علل وارده در احادیث نبوی را توضیح می‌دهد، بنابراین محقق کتاب لازم دیده برخی مطالب را پیرامون علت توضیح دهد لذا اقسام علت، اقسام اجناس علت و راه شناخت علت را شرح و توضیح می‌دهد <ref>مقدمه محقق، ص25-17</ref>. | ||
جزء ششم کتاب به مسند علی بن ابیطالب(ع) اختصاص یافته که در جلد دوم و سوم کتاب ارائه شده است<ref>ر.ک: متن کتاب جلد2، ص94</ref>. مسند علی(ع) به ترتیب راویانی که از علی بن ابیطالب(ع) روایت نقل کرده‌اند آمده است. این راویان شامل ابن مسعود، طلحه، ابن عباس، عبدالله بن عمر، عبدالله بن جعفر، عبدالله بن زبیر، جبیر بن مطعم، ابوموسی اشعری، ابوهریره، ابورافع، ابوسعید خدری، ابوجحیفه، عمرو بن حریث، جابر بن عبدالله و... می‌شوند. | جزء ششم کتاب به مسند علی بن ابیطالب(ع) اختصاص یافته که در جلد دوم و سوم کتاب ارائه شده است<ref>ر.ک: متن کتاب جلد2، ص94</ref>. مسند علی(ع) به ترتیب راویانی که از [[امام على(ع)|علی بن ابیطالب(ع)]] روایت نقل کرده‌اند آمده است. این راویان شامل ابن مسعود، طلحه، ابن عباس، عبدالله بن عمر، عبدالله بن جعفر، عبدالله بن زبیر، جبیر بن مطعم، ابوموسی اشعری، ابوهریره، ابورافع، ابوسعید خدری، ابوجحیفه، عمرو بن حریث، جابر بن عبدالله و... می‌شوند. | ||
البحر الزخار از جمله منابع حدیث غدیر در قرن سوم و چهارم هجری است. این حدیث شریف در منابع مختلف با اندک اختلافی ذکر شده است. از جمله در این اثر چنین آمده است: «اللهم من کنت مولی له فهذا مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»<ref>ر.ک: خسروی سرشکی، مهدی، ص155 و 160؛ جلد 2، ص235، حدیث 632</ref>. | البحر الزخار از جمله منابع حدیث غدیر در قرن سوم و چهارم هجری است. این حدیث شریف در منابع مختلف با اندک اختلافی ذکر شده است. از جمله در این اثر چنین آمده است: «اللهم من کنت مولی له فهذا مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»<ref>ر.ک: خسروی سرشکی، مهدی، ص155 و 160؛ جلد 2، ص235، حدیث 632</ref>. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||