پرش به محتوا

الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت: تفاوت میان نسخه‌ها

لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
(لینک درون متنی)
خط ۲۹: خط ۲۹:
}}
}}


'''الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت'''، اثر [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبی]] (350-429ق)، کشکولی است به زبان عربی که توسط ابونصر مقدسی گردآوری و به همت ناصر محمدی محمدجاد و حسین نصار تحقیق و منتشر شده است.
'''الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت'''، اثر [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبی]] (350-429ق)، کشکولی است به زبان عربی که توسط [[مقدسي، احمد بن عبدالرزاق|ابونصر مقدسی]] گردآوری و به همت ناصر محمدی محمدجاد و حسین نصار تحقیق و منتشر شده است.


این کتاب، کشکولی از ستایش‌ها و ملامت‌ها در موضوعات مختلف است. مؤلف با استفاده از قرآن، حدیث نبوی، شعر، نثر، ضرب‌المثل، اقوال حکما، فلاسفه و مجربین مطالب کتاب را گردآوری کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص9 و 30</ref>.
این کتاب، کشکولی از ستایش‌ها و ملامت‌ها در موضوعات مختلف است. مؤلف با استفاده از قرآن، حدیث نبوی، شعر، نثر، ضرب‌المثل، اقوال حکما، فلاسفه و مجربین مطالب کتاب را گردآوری کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص9 و 30</ref>.
خط ۳۵: خط ۳۵:
در واقع این کتاب نتیجه دو کتاب مفقود [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]] به نام «الظرائف و اللطائف» و کتاب «اليواقيت في بعض المواقيت» است. ابونصر مقدسی این دو کتاب را در یک جلد گردآوری کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص30</ref>.
در واقع این کتاب نتیجه دو کتاب مفقود [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]] به نام «الظرائف و اللطائف» و کتاب «اليواقيت في بعض المواقيت» است. ابونصر مقدسی این دو کتاب را در یک جلد گردآوری کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص30</ref>.


لازم به ذکر است که تمام مطالب کتاب متعلق به [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]] نیست، بلکه برخی از مطالب آن توسط ابونصر مقدسی افزوده شده است.<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>.
لازم به ذکر است که تمام مطالب کتاب متعلق به [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]] نیست، بلکه برخی از مطالب آن توسط [[مقدسي، احمد بن عبدالرزاق|ابونصر مقدسی]] افزوده شده است.<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
در ابتدای کتاب دو مقدمه از محقق و گردآورنده آمده است، سپس متن کتاب ذکر شده است. متن کتاب از ابواب متعدد تشکیل یافته است که در هر موضوع، نخست باب مدح و سپس باب ذم ‌آمده است؛ مثلاًدر اول کتاب نخست بابی در مدح دنیا و سپس بابی دیگر در ذم آن ذکر شده است.
در ابتدای کتاب دو مقدمه از محقق و گردآورنده آمده است، سپس متن کتاب ذکر شده است. متن کتاب از ابواب متعدد تشکیل یافته است که در هر موضوع، نخست باب مدح و سپس باب ذم ‌آمده است؛ مثلاًدر اول کتاب نخست بابی در مدح دنیا و سپس بابی دیگر در ذم آن ذکر شده است.


ثعالبی در تألیف این کتاب به منابعی همچون اقوال جاحظ و نیز کتب ادبی چون «عيون الأخیار»، «الأغاني»، «الفاضل» و نیز کتاب دعبل و کتاب رهن العيون مراجعه کرده و از آنها بهره برده است <ref>ر.ک: همان، ص33</ref>.
[[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]] در تألیف این کتاب به منابعی همچون اقوال [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] و نیز کتب ادبی چون «عيون الأخیار»، «[[الأغاني]]»، «[[الفاضل]]» و نیز کتاب دعبل و کتاب رهن العيون مراجعه کرده و از آنها بهره برده است <ref>ر.ک: همان، ص33</ref>.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در مقدمه محقق، مطالبی از قبیل شرح زندگی ثعالبی و مقدسی، اهمیت و جایگاه کتاب و روش تحقیق آن گنجانده شده است.
در مقدمه محقق، مطالبی از قبیل شرح زندگی [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]] و مقدسی، اهمیت و جایگاه کتاب و روش تحقیق آن گنجانده شده است.


کتاب با مدح دنیا آغاز شده است. ثعالبی با ذکر حدیثی از پیامبر(ص)، این باب را شروع کرده است. او به نقل از پیامبر(ص) عبارتی را با این مضمون آورده است: دنیا شیرین و خرم است؛ هرکس آن را با حق آن اخذ نماید، دنیا برای او مبارک است.
کتاب با مدح دنیا آغاز شده است. [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]] با ذکر حدیثی از پیامبر(ص)، این باب را شروع کرده است. او به نقل از پیامبر(ص) عبارتی را با این مضمون آورده است: دنیا شیرین و خرم است؛ هرکس آن را با حق آن اخذ نماید، دنیا برای او مبارک است.


سپس روایتی را از [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] آورده که ایشان فرمودند: دنیا سراى راستى است براى کسى که با آن روراست باشد و سراى ایمنى (از عذاب الهى) است براى کسى که آن را درست فهم کند و سراى توانگرى است براى کسى که از آن توشه بردارد؛ سجده‌گاه دوستان خدا و فرودگاه وحی او و مصلای فرشتگان او و تجارتخانه دوستان اوست که در آن، رحمت و فضل الهى را به دست آورده و سودشان بهشت خواهد بود. پس کیست که دنیا را نکوهش مى‌کند؟ درحالى‌که دنیا مردم را به دورى خود آگاه ساخت و به جدایى خویش ندا در داد و خبر فناپذیرى و مرگ خود و اهلش را به آنان داد..<ref>ر.ک: متن کتاب، ص55</ref>.
سپس روایتی را از [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] آورده که ایشان فرمودند: دنیا سراى راستى است براى کسى که با آن روراست باشد و سراى ایمنى (از عذاب الهى) است براى کسى که آن را درست فهم کند و سراى توانگرى است براى کسى که از آن توشه بردارد؛ سجده‌گاه دوستان خدا و فرودگاه وحی او و مصلای فرشتگان او و تجارتخانه دوستان اوست که در آن، رحمت و فضل الهى را به دست آورده و سودشان بهشت خواهد بود. پس کیست که دنیا را نکوهش مى‌کند؟ درحالى‌که دنیا مردم را به دورى خود آگاه ساخت و به جدایى خویش ندا در داد و خبر فناپذیرى و مرگ خود و اهلش را به آنان داد..<ref>ر.ک: متن کتاب، ص55</ref>.
خط ۵۳: خط ۵۳:
سپس مطالبی چند را از قول برخی از علما و شعرای عرب، چون محمد بن وهیب حمیری، ابوعتاهیه، محمود وراق و... آورده است. در باب بعدی وی از نکوهش دنیا سخن گفته است. در این باب مطالبی را از بزرگان، علما، حکما، شعرا و... نقل کرده است.
سپس مطالبی چند را از قول برخی از علما و شعرای عرب، چون محمد بن وهیب حمیری، ابوعتاهیه، محمود وراق و... آورده است. در باب بعدی وی از نکوهش دنیا سخن گفته است. در این باب مطالبی را از بزرگان، علما، حکما، شعرا و... نقل کرده است.


سرآغاز این باب سخنی است از امام علی(ع) که نویسنده با تعبیر «قال بعض الحكماء» از آن یاد کرده است؛ سخنی با این مضمون: دنیا بسیار فریبنده و نیرنگ‌باز است؛ اگر تو بر سر پیمانت با او ‌بمانی، او نمی‌ماند<ref>ر.ک: همان، ص59</ref>.
سرآغاز این باب سخنی است از [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] که نویسنده با تعبیر «قال بعض الحكماء» از آن یاد کرده است؛ سخنی با این مضمون: دنیا بسیار فریبنده و نیرنگ‌باز است؛ اگر تو بر سر پیمانت با او ‌بمانی، او نمی‌ماند<ref>ر.ک: همان، ص59</ref>.


دومین موضوع، درباره مدح و ذم دهر و روزگار است. ایشان درباره مدح و ذم آن نیز طبق روشی که در تمام ابواب پیش گرفته، در دو باب، اقوال بزرگان، حکما، شاعران و... را ذکر کرده است؛ مثلاًدر باب مدح آن می‌نویسد: از بعضی از حکما نقل شده است که روزگار ناصح‌ترین آموزگار است.<ref>ر.ک: همان، ص64</ref>.  
دومین موضوع، درباره مدح و ذم دهر و روزگار است. ایشان درباره مدح و ذم آن نیز طبق روشی که در تمام ابواب پیش گرفته، در دو باب، اقوال بزرگان، حکما، شاعران و... را ذکر کرده است؛ مثلاًدر باب مدح آن می‌نویسد: از بعضی از حکما نقل شده است که روزگار ناصح‌ترین آموزگار است.<ref>ر.ک: همان، ص64</ref>.  
خط ۷۷: خط ۷۷:


==پانویس==
==پانویس==
<references/>
<references />


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
خط ۸۳: خط ۸۳:




==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==  
 
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش