۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المطالع البدرية في المنازل الرومية 1499 - 1577: تفاوت میان نسخه‌ها
المطالع البدرية في المنازل الرومية 1499 - 1577 (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۲۰:۱۹
، ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'هايي' به 'هایی'
جز (جایگزینی متن - 'ديگري' به 'ديگری') |
جز (جایگزینی متن - 'هايي' به 'هایی') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
اين اثر مانند ساير سفرنامه‌هاي مغرب به لحاظ جغرافیایی به معناي عام مطالب بسيار دارد. [[غزی، محمد بن محمد|غزى]] در خلال اقامتش در قسطنطنيه وقايع و اتفاقاتي را مشاهده كرده، به خوبی گزارش كرده است. همچنين به جهت ذكر اعلام ادبا، علما، اعيان و امرايي كه در طول سفرش با آنها برخورد كرده است، و برخی از اين اسامي تنها در اين كتاب از آنها نام برده شده، دارای اهميت است. نسبت به عصري كه موسوم به انحطاط فكري و فرهنگی بوده، اثري ادبي با ساختاري محكم به شمار مى‌رود. توجه به مسائل جغرافيايى از يك مسافر و سفرنامه، از نخستين و بديهى‌ترين امور قابل انتظار است و اگر در اين مورد، غفلتى صورت گيرد، جاى پرسش است و لذا در وصف اماكن و مساجد و | اين اثر مانند ساير سفرنامه‌هاي مغرب به لحاظ جغرافیایی به معناي عام مطالب بسيار دارد. [[غزی، محمد بن محمد|غزى]] در خلال اقامتش در قسطنطنيه وقايع و اتفاقاتي را مشاهده كرده، به خوبی گزارش كرده است. همچنين به جهت ذكر اعلام ادبا، علما، اعيان و امرايي كه در طول سفرش با آنها برخورد كرده است، و برخی از اين اسامي تنها در اين كتاب از آنها نام برده شده، دارای اهميت است. نسبت به عصري كه موسوم به انحطاط فكري و فرهنگی بوده، اثري ادبي با ساختاري محكم به شمار مى‌رود. توجه به مسائل جغرافيايى از يك مسافر و سفرنامه، از نخستين و بديهى‌ترين امور قابل انتظار است و اگر در اين مورد، غفلتى صورت گيرد، جاى پرسش است و لذا در وصف اماكن و مساجد و آبادى‌هایی كه بر آنها گذر كرده، به تفصيل سخن گفته است. بسیاری از اماكني را كه ذكر كرده است، كساني؛ مانند [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن‌بطوطه]] و خياري و كبريت كه به روم سفر كرده‌اند، نياورده‌اند. | ||
[[غزی، محمد بن محمد|غزي]] كه شخصيتي علمي بوده است مصاحب خود را در سفرش كتاب‌هاي مفيد مى‌داند و در صبحگاه 18 رمضان سال 936ق با بدرقه گروهي از اصحابش سفر را از دمشق آغاز مى‌كند. اولين مكاني كه او گزارش كرده، روستایي به نام دمّر است. او پس از توصيفات اديبانه از اين روستا، "بردي" را كه از اين روستا مى‌گذرد و در آن زمان بزرگ‌ترين رود شام بوده است و روستاهاي بسیاری را سيراب مى‌كرده است با عباراتي مسجع به توصيف مى‌نشيند. وي پس از آن يك به يك روستاها و مناطقي را بر آنها گذر مى‌كند: خان‌الفندق، صرغايا، بعلبك، رأس‌العين و...را شرح مى‌دهد تا به شهر "حمص" مى‌رسد. وي در اين شهر از مسجد جامع بزرگ اين شهر كه "خالد بن وليد" در آن مدفون است، ديدن مى‌كند. او از شكلي كه بر در مسجد ترسيم شده به عنوان یکی از عجايب نام مى‌برد. نصف بالاي اين در به شكل انسان و نيمه ديگر آن به صورت عقرب بوده است. از روي آن تصوير با گِل داغ مى‌سازند و در آب مى‌اندازند، اگر عقرب گزيده از آن بنوشد، بهبود مى‌يابد. وي به اين عمل اهل حمص با ديده ترديد مى‌نگرد و آن را حماقت مى‌نامد و پس از آن به موارد ديگری نيز اشاره مى‌كند. | [[غزی، محمد بن محمد|غزي]] كه شخصيتي علمي بوده است مصاحب خود را در سفرش كتاب‌هاي مفيد مى‌داند و در صبحگاه 18 رمضان سال 936ق با بدرقه گروهي از اصحابش سفر را از دمشق آغاز مى‌كند. اولين مكاني كه او گزارش كرده، روستایي به نام دمّر است. او پس از توصيفات اديبانه از اين روستا، "بردي" را كه از اين روستا مى‌گذرد و در آن زمان بزرگ‌ترين رود شام بوده است و روستاهاي بسیاری را سيراب مى‌كرده است با عباراتي مسجع به توصيف مى‌نشيند. وي پس از آن يك به يك روستاها و مناطقي را بر آنها گذر مى‌كند: خان‌الفندق، صرغايا، بعلبك، رأس‌العين و...را شرح مى‌دهد تا به شهر "حمص" مى‌رسد. وي در اين شهر از مسجد جامع بزرگ اين شهر كه "خالد بن وليد" در آن مدفون است، ديدن مى‌كند. او از شكلي كه بر در مسجد ترسيم شده به عنوان یکی از عجايب نام مى‌برد. نصف بالاي اين در به شكل انسان و نيمه ديگر آن به صورت عقرب بوده است. از روي آن تصوير با گِل داغ مى‌سازند و در آب مى‌اندازند، اگر عقرب گزيده از آن بنوشد، بهبود مى‌يابد. وي به اين عمل اهل حمص با ديده ترديد مى‌نگرد و آن را حماقت مى‌نامد و پس از آن به موارد ديگری نيز اشاره مى‌كند. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
از مهم‌ترين بخش‌هاي سفرنامه، توصيف مراكز علمي و مساجد و بناهاي "قسطنطنيه" است. [[غزی، محمد بن محمد|غزي]] عظمت و شكوه اين شهر تاریخی را به درستي درك و همچون نقاشی هنرمند به زيبايي، به تصوير مى‌كشد. مسجد اعظم "أياصوفيا" كه در سال 320م توسط قسطنطين بنا شده و در سال 857ق توسط سلطان محمد فاتح به مسجد جامع تبديل شد، از اماكني است كه نویسنده را سخت متحير كرده است. | از مهم‌ترين بخش‌هاي سفرنامه، توصيف مراكز علمي و مساجد و بناهاي "قسطنطنيه" است. [[غزی، محمد بن محمد|غزي]] عظمت و شكوه اين شهر تاریخی را به درستي درك و همچون نقاشی هنرمند به زيبايي، به تصوير مى‌كشد. مسجد اعظم "أياصوفيا" كه در سال 320م توسط قسطنطين بنا شده و در سال 857ق توسط سلطان محمد فاتح به مسجد جامع تبديل شد، از اماكني است كه نویسنده را سخت متحير كرده است. | ||
[[غزی، محمد بن محمد|غزي]] در لابلاي گزارشاتي كه از شهرهای مختلف مى‌دهد و اكرام و | [[غزی، محمد بن محمد|غزي]] در لابلاي گزارشاتي كه از شهرهای مختلف مى‌دهد و اكرام و مبالغه‌هایی كه در معرفي عالمان اهل‌سنت انجام مى‌دهد، عقايد و افكار خود را نيز در قالب اخبار و حكايت‌ها بيان مى‌كند؛ به عنوان نمونه در صفحه 193 چنين آورده است كه از ابن عدلان شيخ شافعيه سؤال شد كه "هل الأفضل أبوبكر أم علي؟" او در پاسخ گفت:"عليُ أفضل القرابة و أبوبكر أفضل الصحابة". [[غزی، محمد بن محمد|غزي]] اين گونه پاسخ‌گويي او را حمل بر تقيه كرده و مي‌گويد كه او در مكاني بوده كه امكان تصريح به مذهب اهل سنت برای او وجود نداشته است. اين تحليل [[غزی، محمد بن محمد|غزي]] با ديدگاه اهل سنت كه همواره شيعه را به خاطر اعتقاد به "تقيه" تخطئه كرده و آن را نوعي فريب كاري مي‌داند، در تعارض است. شايد او نيز مانند برخی از بزرگان اهل سنت تقيه را قبول داشته است. وي همچنين صحابي پيامبر بودن را بر قرابت با آن حضرت برتري مى‌دهد كه با احاديثي مانند ذوي القربي در تعارض است. نكته‌اي كه همواره در مطالعه سفرنامه‌ها بايد مورد توجه قرار گيرد، آن است كه نویسنده با چه ديدگاه و تفكري وقايع و اتفاقات را تحليل كرده است و از چه عواملي متأثر بوده است. | ||
به هر حال اين عالم شافعي در قسطنطنيه مورد اكرام و توجه قرار مى‌گيرد و پس از مدتي اقامت در روم و بازديد از مناطق ديگری، قصد وطن كرده و در 26 ذي الحجه 940ق به دمشق وارد مى‌شود. | به هر حال اين عالم شافعي در قسطنطنيه مورد اكرام و توجه قرار مى‌گيرد و پس از مدتي اقامت در روم و بازديد از مناطق ديگری، قصد وطن كرده و در 26 ذي الحجه 940ق به دمشق وارد مى‌شود. | ||