۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الجامع اللطيف في فضل مكة و أهلها و بناء البيت الشريف: تفاوت میان نسخه‌ها
الجامع اللطيف في فضل مكة و أهلها و بناء البيت الشريف (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۹:۴۰
، ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'هاي' به 'های'
جز (جایگزینی متن - 'ديگري' به 'ديگری') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
#در بخش ابتدایی اين باب با عنوان "مطلب مهم" تذكري در رابطه با مسح و تقبيل مقام داده شده است كه اگر چه سنت نيست؛ اما انجام آن به قصد تبرک منعي ندارد. پس از آن نيز لفظ "فتأمل" آمده است كه ظاهراً تعريضي است به كساني كه اين عمل را شرك آلود دانسته‌اند. مطلب جالبي كه در ادامه ديده مى‌شود، اجتهاد عمر بن خطاب درباره حجرالاسود است. در منابع اهل سنت چنين آمده است كه عمر حجرالاسود را بوسيدو گفت: به خدا سوگند كه مى‌دانم كه تو سنگ هستي و سود و زيان نمى‌بخشي. در روايت آمده است كه علي بن ابى‌طالب(ع) به عمر گفت: «بلي همانا سود و زيان مى‌بخشد... از رسول خدا(ص) شنيدم كه فرمود: روز قيامت حجرالاسود را مى‌آوردند و برای كسي كه با توحيد او را بوسيده است، شهادت مى‌دهد». پس عمر همان جمله‌اي را كه در منابع مختلف با تعبيرات گوناگون ذكر شده، بر زبان جاري ساخت: خيري در زندگی قومي كه تو در ميان آنها نيستي نيست، اي اباالحسن. در روايت ديگر چنين آمده: خداوند مرا را با مشكلي كه ابن ابى‌طالب در آن حاضر نباشد، زنده نگذارد. | #در بخش ابتدایی اين باب با عنوان "مطلب مهم" تذكري در رابطه با مسح و تقبيل مقام داده شده است كه اگر چه سنت نيست؛ اما انجام آن به قصد تبرک منعي ندارد. پس از آن نيز لفظ "فتأمل" آمده است كه ظاهراً تعريضي است به كساني كه اين عمل را شرك آلود دانسته‌اند. مطلب جالبي كه در ادامه ديده مى‌شود، اجتهاد عمر بن خطاب درباره حجرالاسود است. در منابع اهل سنت چنين آمده است كه عمر حجرالاسود را بوسيدو گفت: به خدا سوگند كه مى‌دانم كه تو سنگ هستي و سود و زيان نمى‌بخشي. در روايت آمده است كه علي بن ابى‌طالب(ع) به عمر گفت: «بلي همانا سود و زيان مى‌بخشد... از رسول خدا(ص) شنيدم كه فرمود: روز قيامت حجرالاسود را مى‌آوردند و برای كسي كه با توحيد او را بوسيده است، شهادت مى‌دهد». پس عمر همان جمله‌اي را كه در منابع مختلف با تعبيرات گوناگون ذكر شده، بر زبان جاري ساخت: خيري در زندگی قومي كه تو در ميان آنها نيستي نيست، اي اباالحسن. در روايت ديگر چنين آمده: خداوند مرا را با مشكلي كه ابن ابى‌طالب در آن حاضر نباشد، زنده نگذارد. | ||
#:در ادامه اين فصل مطالبی درباره ركن يماني، ملتزم، مستجار و تعجيل عقوبت برای كسي كه قصد بدي به بيت الحرام داشته باشد و مطالب ديگری آمده است. | #:در ادامه اين فصل مطالبی درباره ركن يماني، ملتزم، مستجار و تعجيل عقوبت برای كسي كه قصد بدي به بيت الحرام داشته باشد و مطالب ديگری آمده است. | ||
#در اينكه كعبه اولين بار توسط چه كسي بنا شده است در منابع، مختلف ذكر شده است. در روايتي از علي بن الحسين(ع) اولين بانيان كعبه ملائكه دانسته شده و سبب ايجاد بيت الحرام توسط آنها بيان شده است. سيوطي در | #در اينكه كعبه اولين بار توسط چه كسي بنا شده است در منابع، مختلف ذكر شده است. در روايتي از علي بن الحسين(ع) اولين بانيان كعبه ملائكه دانسته شده و سبب ايجاد بيت الحرام توسط آنها بيان شده است. سيوطي در كتاب‌هایش چنين آورده كه جميع انبياء، به جز هود و صالح كه به امر قومشان اشتغال داشته و پيش از به جاي آوردن حج از دنيا رفته‌اند، حج كرده‌اند. ذكر ثواب دخول به كعبه و مطالب استطرادي؛ مانند: ذي القرنين و فضل جده از ديگر موضوعات اين باب است. | ||
#از موضوعاتی كه تاريخ‌نگاران به آن اهتمام داشته‌اند توصيفات ظاهري و پوشش و تعليقات كعبه است. در بخش اول جنس پوشش و دفعات تعويض آن و كساني كه اين كار را انجام داده‌اند، به تفصيل آمده است. در | #از موضوعاتی كه تاريخ‌نگاران به آن اهتمام داشته‌اند توصيفات ظاهري و پوشش و تعليقات كعبه است. در بخش اول جنس پوشش و دفعات تعويض آن و كساني كه اين كار را انجام داده‌اند، به تفصيل آمده است. در بخش‌های ديگر تطهير و معطر كردن آن بيت شريف با مشك و عنبر و اختلاف علماي اهل سنت در حليت يا حرمت تزئين آن آمده است. در آخر نيز سدانة البيت كه به معناي كليدداري و انجام اموري؛ مانند سقايت و قيادت و غيره است، تشريح شده است. | ||
#اين باب با آياتي از سوره حج كه در آن طواف به عنوان یکی از فرائض حج مورد تأكيد قرار گرفته، آغاز شده است و سپس اخبار فضيلت اين عمل و فروعات آن در مذاهب مختلف بررسی شده است. سپس خلاصه‌ای از آنچه در شفاءالغرام الفاسي درباره مواضع نماز گزاردن رسول اكرم(ص) اطراف كعبه آمده است. مطالبی نيز درباره حِجر و جهت‌يابي قبله از ساير مناطق ذكر شده است. | #اين باب با آياتي از سوره حج كه در آن طواف به عنوان یکی از فرائض حج مورد تأكيد قرار گرفته، آغاز شده است و سپس اخبار فضيلت اين عمل و فروعات آن در مذاهب مختلف بررسی شده است. سپس خلاصه‌ای از آنچه در شفاءالغرام الفاسي درباره مواضع نماز گزاردن رسول اكرم(ص) اطراف كعبه آمده است. مطالبی نيز درباره حِجر و جهت‌يابي قبله از ساير مناطق ذكر شده است. | ||
#آيات متعدد حاكي از فضيلت اين مكان شريف بر ساير اماكن است؛ اما در [[صحيح مسلم]]، روايتي از قاضي عياض نقل شده است كه مدفن نبي اكرم(ص) افضل از كعبه است. به عقيده نویسنده مجاورت كعبه بر ساير بلاد برتري دارد؛ اما سكونت در مدينه أفضل است. اسامي متعدد مكه نيز زمينه | #آيات متعدد حاكي از فضيلت اين مكان شريف بر ساير اماكن است؛ اما در [[صحيح مسلم]]، روايتي از قاضي عياض نقل شده است كه مدفن نبي اكرم(ص) افضل از كعبه است. به عقيده نویسنده مجاورت كعبه بر ساير بلاد برتري دارد؛ اما سكونت در مدينه أفضل است. اسامي متعدد مكه نيز زمينه بحث‌های مفصلي را فراهم آورده است كه به بخشي از آنها پرداخته شده است. | ||
#بررسى آيات و روايات پيرامون مسجد الحرام و آغاز بناى اوليه اين مكان شريف و توسعه آن و نيز ديدگاه مذاهب مختلف در رابطه با اعمال ذكر شده است. | #بررسى آيات و روايات پيرامون مسجد الحرام و آغاز بناى اوليه اين مكان شريف و توسعه آن و نيز ديدگاه مذاهب مختلف در رابطه با اعمال ذكر شده است. | ||
#در منابع اخبارى در برترى اهل مكه بر ساير بلاد وارد شده است. نویسنده معتقد است كه اين اخبار عمومیت دارد و در مقام امتنان، صالح و طالح اهل اين شهر را در بر مى‌گيرد. او سپس اين اخبار را حمل بر قريش كرده و با استناد به آيات و روايات در مقام اثبات فضائل اين قوم بر مى‌آيد. در ادامه به عنوان يك موضوع فرعى و استطرادى نسب رسول مكرم اسلام(ص) و ده تن از صحابى به همراه مناقب و احوالات آنها ذكر شده است. نكته قابل توجه اين است كه اين نسب شناسى با نام خلفا آغاز شده است و در يك فائده چنين مى‌نگارد كه در كلام نبى مكرم(ص)، اباعبيده به لحاظ امانت‌دارى و ابوذر به جهت صداقت و على(ع) به لحاظ قضاوت افضل از ابوبكر و عمر هستند. | #در منابع اخبارى در برترى اهل مكه بر ساير بلاد وارد شده است. نویسنده معتقد است كه اين اخبار عمومیت دارد و در مقام امتنان، صالح و طالح اهل اين شهر را در بر مى‌گيرد. او سپس اين اخبار را حمل بر قريش كرده و با استناد به آيات و روايات در مقام اثبات فضائل اين قوم بر مى‌آيد. در ادامه به عنوان يك موضوع فرعى و استطرادى نسب رسول مكرم اسلام(ص) و ده تن از صحابى به همراه مناقب و احوالات آنها ذكر شده است. نكته قابل توجه اين است كه اين نسب شناسى با نام خلفا آغاز شده است و در يك فائده چنين مى‌نگارد كه در كلام نبى مكرم(ص)، اباعبيده به لحاظ امانت‌دارى و ابوذر به جهت صداقت و على(ع) به لحاظ قضاوت افضل از ابوبكر و عمر هستند. | ||
#مطالب اين باب؛ مشتمل بر بررسى پيشينه حفر چاه زمزم و آداب نوشيدن و خواص و عجائب آن و نيز | #مطالب اين باب؛ مشتمل بر بررسى پيشينه حفر چاه زمزم و آداب نوشيدن و خواص و عجائب آن و نيز نام‌هایى است كه براى آن ذكر شده است. در آخر نيز روايتى جعلى از انس كه ابوبكر و عمر را سيدكهول اهل بهشت خوانده است، زمينه بحثى استطرادى را فراهم آورده است و نویسنده در مقام توجيه آن بر آمده است. | ||
#در كتب تاريخ نگارى مكه معمولاً در پایان اسامى اُمراء و فرمانروايان اين شهر ذكر مى‌شود. در اين اثر به تصريح نویسنده امراى عهد رسول‌الله(ص) تا سال 949ق. ذكر شده است. البته بخش اعظم اسامى از شفاءالغرام تقى‌الدين الفاسى اخذ شده است و مقطع زمانى پس از آن، افزوده شده است. | #در كتب تاريخ نگارى مكه معمولاً در پایان اسامى اُمراء و فرمانروايان اين شهر ذكر مى‌شود. در اين اثر به تصريح نویسنده امراى عهد رسول‌الله(ص) تا سال 949ق. ذكر شده است. البته بخش اعظم اسامى از شفاءالغرام تقى‌الدين الفاسى اخذ شده است و مقطع زمانى پس از آن، افزوده شده است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
محقق كتاب دكتر علي عمر استاد | محقق كتاب دكتر علي عمر استاد دانشگاه‌های رياض دو نسخه مطبوع و خطي را با يكديگر مقابله كرده و اختلافات را تذكر داده است. توضيح الفاظ و اصطلاحات نامأنوس و منابع تمامي اخبار نيز در پاورقیذكر شده است. فهارس پایان كتاب: | ||
1- أعلام 2- اماكن 3- كتب وارده در متن كتاب 4- مصادر تحقيق 5- موضوعات كتاب. | 1- أعلام 2- اماكن 3- كتب وارده در متن كتاب 4- مصادر تحقيق 5- موضوعات كتاب. | ||