پرش به محتوا

أخبار الطوال (ترجمه): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۳ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'مي' به 'می'
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ')
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می')
خط ۳۲: خط ۳۲:
کتاب یکى از مهم‌ترين منابع تاريخ ایرانى عصر ساسانى است كه حوادث دولت‌هاى عرب پس از اسلام را تا پایان خلافت معتصم عباسى (227ق) در برداشته و شامل بسيارى از مقررات اسلام در امور سياسى، ادارى و نخستين مورد اجراى آن‌ها در دولت اسلامى است.
کتاب یکى از مهم‌ترين منابع تاريخ ایرانى عصر ساسانى است كه حوادث دولت‌هاى عرب پس از اسلام را تا پایان خلافت معتصم عباسى (227ق) در برداشته و شامل بسيارى از مقررات اسلام در امور سياسى، ادارى و نخستين مورد اجراى آن‌ها در دولت اسلامى است.


نویسنده، از اكثر منابع در دسترس خویش بهره برده است كه این امر بر ارزش، اهميت و اعتبار کتاب افزوده و به گفته دكتر [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسين زرين‌كوب]]، وى در این کتاب، یکى از معتمدان تاريخ به شمار مى‌رود.
نویسنده، از اكثر منابع در دسترس خویش بهره برده است كه این امر بر ارزش، اهمیت و اعتبار کتاب افزوده و به گفته دكتر [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسين زرين‌كوب]]، وى در این کتاب، یکى از معتمدان تاريخ به شمار مى‌رود.


==ساختار==
==ساختار==
مؤلف خود هيچ تقسيم‌بندى برای کتابش صورت نداده و حتى عنوان‌هاى صفحات، با توجه به این كه داخل كروشه قرار دارد، احتمالا از مصحح بوده و توسط ايشان بر اساس موضوع هر قسمت، انتخاب شده است؛ با این وجود، مى‌توان مطالب آن را به سه بخش كلى تاريخ پيامبران، پادشاهان ایران و روم و تاريخ اسلام تقسيم كرد.
مؤلف خود هيچ تقسيم‌بندى برای کتابش صورت نداده و حتى عنوان‌هاى صفحات، با توجه به این كه داخل كروشه قرار دارد، احتمالا از مصحح بوده و توسط ايشان بر اساس موضوع هر قسمت، انتخاب شده است؛ با این وجود، مى‌توان مطالب آن را به سه بخش كلى تاريخ پيامبران، پادشاهان ایران و روم و تاريخ اسلام تقسيم كرد.


مؤلف، از روش تاريخ‌نگارى تركيبى استفاده نموده و وقايع را سال به سال و يا برحسب سلسله و كشور ياد نكرده، بلكه آن‌ها را از آغاز تا فرجام، پيوسته آورده است. در این روش، مورخ به جاى ذكر روايات مختلف، از راه مقايسه و تركيب و ايجاد سازگارى ميان آن‌ها، واقعه مذكور را طى یک روايت توضيح دهد.
مؤلف، از روش تاريخ‌نگارى تركيبى استفاده نموده و وقايع را سال به سال و يا برحسب سلسله و كشور ياد نكرده، بلكه آن‌ها را از آغاز تا فرجام، پيوسته آورده است. در این روش، مورخ به جاى ذكر روايات مختلف، از راه مقايسه و تركيب و ايجاد سازگارى میان آن‌ها، واقعه مذكور را طى یک روايت توضيح دهد.


مباحث از سرگذشت حضرت آدم(ع)، فرزندان او، پيامبران بنى اسرائيل و تاريخ باستانى ایران و يمن آغاز گشته و با مرگ هشتمين خليفه عباسى به پایان مى‌رسد.
مباحث از سرگذشت حضرت آدم(ع)، فرزندان او، پيامبران بنى اسرائيل و تاريخ باستانى ایران و يمن آغاز گشته و با مرگ هشتمین خليفه عباسى به پایان مى‌رسد.


قسمت اعظم مطالب، حاوى اطلاعاتى درباره تاريخ ایران، بالاخص از جنگ قادسيه به این سو است.
قسمت اعظم مطالب، حاوى اطلاعاتى درباره تاريخ ایران، بالاخص از جنگ قادسيه به این سو است.
خط ۶۸: خط ۶۸:
مطالب این بخش، نه از لحاظ زمانى و نه از لحاظ مكانى پيوسته نيست و از شرح حال پيامبرانى بزرگ؛ چون موسى(ع)، هارون(ع) و يوسف(ع) در آن گفتگو نشده است؛ اما ظهور زردشت و آيين او و نجات بنى‌اسرائيل به وسيله پادشاهان ایران در آن بحث شده و شايد از كهن‌ترين منابعى باشد كه این موضوعات در آن آمده است و چون آغاز تنظيم کتاب‌هاى تاريخ، قومى بوده است، نبايد انتظار داشت كه قابل مقايسه با [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] يا [[مروج الذهب و معادن الجوهر|مروج‌الذهب مسعودى]] و امثال آن باشد.
مطالب این بخش، نه از لحاظ زمانى و نه از لحاظ مكانى پيوسته نيست و از شرح حال پيامبرانى بزرگ؛ چون موسى(ع)، هارون(ع) و يوسف(ع) در آن گفتگو نشده است؛ اما ظهور زردشت و آيين او و نجات بنى‌اسرائيل به وسيله پادشاهان ایران در آن بحث شده و شايد از كهن‌ترين منابعى باشد كه این موضوعات در آن آمده است و چون آغاز تنظيم کتاب‌هاى تاريخ، قومى بوده است، نبايد انتظار داشت كه قابل مقايسه با [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] يا [[مروج الذهب و معادن الجوهر|مروج‌الذهب مسعودى]] و امثال آن باشد.


دوم، كه مطالب آن آميخته با بخش اول بوده و جداگانه تنظيم نشده، شرح حال و سرگذشت پادشاهان ایران، رم و يمن است و از جمشيد و پيروزى ضحاك (بيوراسب) بر او و منوچهر، كيقباد، گشتاسب، بهمن، دارا و اسكندر، ملوك الطوايف و سپس ساسانيان تا انقراض ايشان سخن گفته و برخى از وقايع جنبى؛ چون خروج بهرام چوبين را هم بررسى كرده است.
دوم، كه مطالب آن آمیخته با بخش اول بوده و جداگانه تنظيم نشده، شرح حال و سرگذشت پادشاهان ایران، رم و يمن است و از جمشيد و پيروزى ضحاك (بيوراسب) بر او و منوچهر، كيقباد، گشتاسب، بهمن، دارا و اسكندر، ملوك الطوايف و سپس ساسانيان تا انقراض ايشان سخن گفته و برخى از وقايع جنبى؛ چون خروج بهرام چوبين را هم بررسى كرده است.


در این بخش، از بلقيس، ملكه سبا و نمرود هم گفتگو شده و با توجه به اختصار آن نبايد آن را با کتاب‌هايى كه در قرون چهارم و پنجم نوشته شده، مقايسه كرد.
در این بخش، از بلقيس، ملكه سبا و نمرود هم گفتگو شده و با توجه به اختصار آن نبايد آن را با کتاب‌هايى كه در قرون چهارم و پنجم نوشته شده، مقايسه كرد.


به عنوان مثال، قابل مقايسه با کتاب «[[تاریخ سنی ملوك الأرض و الأنبیاء علیهم‌الصلاة‌و‌السلام|سنی الملوك و الارض و الانبيا]]»، [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه بن حسن اصفهانى]] از قرن چهارم يا غرر اخبار ملوك الفرس [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبى]] از قرن پنجم نيست. با وجود اين، اهميت آن محفوظ بوده و مورد اعتماد است.
به عنوان مثال، قابل مقايسه با کتاب «[[تاریخ سنی ملوك الأرض و الأنبیاء علیهم‌الصلاة‌و‌السلام|سنی الملوك و الارض و الانبيا]]»، [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه بن حسن اصفهانى]] از قرن چهارم يا غرر اخبار ملوك الفرس [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبى]] از قرن پنجم نيست. با وجود اين، اهمیت آن محفوظ بوده و مورد اعتماد است.


سوم، مختص به تاريخ اسلام بوده و با پیکارهاى اعراب و ایرانيان در دوره دوم خلافت خليفه دوم شروع و به پایان خلافت معتصم؛ يعنى سال 227ق ختم مى‌شود؛ با این حال، در مورد سيره و مغازى رسول خدا(ص) مطلقا سخنى به ميان نيامده است.
سوم، مختص به تاريخ اسلام بوده و با پیکارهاى اعراب و ایرانيان در دوره دوم خلافت خليفه دوم شروع و به پایان خلافت معتصم؛ يعنى سال 227ق ختم مى‌شود؛ با این حال، در مورد سيره و مغازى رسول خدا(ص) مطلقا سخنى به میان نيامده است.


نویسنده در این بخش، درباره گرفتارى‌هاى [[امام على(ع)]] با معاویه و جنگ‌هاى جمل، صفين و نهروان، به تفصيل سخن گفته و دوران حكمرانى معاویه و يزيد را مورد بررسى قرار داده است؛ واقعه كربلا و شهادت امام حسین(ع) نيز نسبتاً به طور تفصيلى بيان شده است.
نویسنده در این بخش، درباره گرفتارى‌هاى [[امام على(ع)]] با معاویه و جنگ‌هاى جمل، صفين و نهروان، به تفصيل سخن گفته و دوران حكمرانى معاویه و يزيد را مورد بررسى قرار داده است؛ واقعه كربلا و شهادت امام حسین(ع) نيز نسبتاً به طور تفصيلى بيان شده است.


وى داستان مختار و حكومت فرزندان زبير را هم به تفصيل آوره و بعد از تشريح انقراض بنى‌مروان، درباره قيام مردم ایران، به خصوص خراسان و ابومسلم، كم و بيش اظهار نظر داشته است؛ ولى در ديگر موارد، سخن را مختصر كرده است؛ چنان كه نه تنها از داستان برمكيان چشم پوشيده، بلكه در مورد رفتار مأمون با حضرت [[امام رضا(ع)]] و خاندان سرخسى هم سخنى به ميان نياورده است.
وى داستان مختار و حكومت فرزندان زبير را هم به تفصيل آوره و بعد از تشريح انقراض بنى‌مروان، درباره قيام مردم ایران، به خصوص خراسان و ابومسلم، كم و بيش اظهار نظر داشته است؛ ولى در ديگر موارد، سخن را مختصر كرده است؛ چنان كه نه تنها از داستان برمكيان چشم پوشيده، بلكه در مورد رفتار مأمون با حضرت [[امام رضا(ع)]] و خاندان سرخسى هم سخنى به میان نياورده است.


آخرين مبحث او هم درباره چگونگى كشته شدن بابك و افشين است و با آن كه در سال 283ق؛ يعنى 55 سال پس از مرگ معتصم، زنده بوده، تاريخ خود را به حكومت وى ختم كرده است.
آخرين مبحث او هم درباره چگونگى كشته شدن بابك و افشين است و با آن كه در سال 283ق؛ يعنى 55 سال پس از مرگ معتصم، زنده بوده، تاريخ خود را به حكومت وى ختم كرده است.
خط ۸۶: خط ۸۶:
نویسنده از کتاب‌هاى كمى نام برده و برای ذكر اسانيد، تنها به ذكر قالوا اكتفا كرده است. البته گاهى از منابع خود؛ چون [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]]، على بن حمزه كسايى و اصعمى نام برده است.
نویسنده از کتاب‌هاى كمى نام برده و برای ذكر اسانيد، تنها به ذكر قالوا اكتفا كرده است. البته گاهى از منابع خود؛ چون [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]]، على بن حمزه كسايى و اصعمى نام برده است.


نویسنده كوشيده است تا در تاريخ اسلام شكلى موازى و مرتبط به هم از حوادث ایران، يمن، عربستان و روم شرقى ارائه دهد. او به اسناد اهميتى نمى‌دهد، زيرا مى‌خواهد، گزيده‌اى از آثار پيشين فراهم كند كه حجم كم کتاب شاهد این مدعاست. چنين پيداست كه وى ميان اسرائيليات و منابع ایرانى، روايات عراقى و مدنى تألیف و تركيبى بوجود آورده است.
نویسنده كوشيده است تا در تاريخ اسلام شكلى موازى و مرتبط به هم از حوادث ایران، يمن، عربستان و روم شرقى ارائه دهد. او به اسناد اهمیتى نمى‌دهد، زيرا مى‌خواهد، گزيده‌اى از آثار پيشين فراهم كند كه حجم كم کتاب شاهد این مدعاست. چنين پيداست كه وى میان اسرائيليات و منابع ایرانى، روايات عراقى و مدنى تألیف و تركيبى بوجود آورده است.


یکى از نكات قابل توجه در کتاب، توجه نویسنده به پيدايى و شكل‌گيرى آداب و رسوم‌ها و نيز بوجود آمدن برخى امكانات برای تسهيل زندگى بشر است.
یکى از نكات قابل توجه در کتاب، توجه نویسنده به پيدايى و شكل‌گيرى آداب و رسوم‌ها و نيز بوجود آمدن برخى امكانات برای تسهيل زندگى بشر است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش