۶۱٬۱۸۹
ویرایش
اعتمادالسلطنه، محمدحسن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' اين ' به ' این '
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
همزمان با افتتاح مدرسه دارالفنون در 1268ق، او جزو اولين شاگردانى بود كه پاى به | همزمان با افتتاح مدرسه دارالفنون در 1268ق، او جزو اولين شاگردانى بود كه پاى به این مدرسه نهاد و 12 سال در آن‌جا به فراگرفتن زبان فرانسه و آموزش‌هاى نظامى پرداخت. مدتى بعد عزيزخان سردار كل (وزير جنگ) او را به منصب «وكيلى نظام» منصوب كرد. محمدحسن خان دوره تحصيل در دارالفنون را با دريافت مدال طلا به پایان رسانيد و با درجه ياورى (سرگردى) جزو ملتزمان دستگاه وليعهد محمد قاسم ميرزا درآمد. | ||
== مناصب حکومتی == | == مناصب حکومتی == | ||
محمد قاسم ميرزا در همان اوان كودكى درگذشت و محمدحسن‌خان هم به خيل ملتزمان ميرزا محمدخان سپهسالار پيوست. در 1275ق به منصب سرهنگى ارتقا يافت و چون پدرش در | محمد قاسم ميرزا در همان اوان كودكى درگذشت و محمدحسن‌خان هم به خيل ملتزمان ميرزا محمدخان سپهسالار پيوست. در 1275ق به منصب سرهنگى ارتقا يافت و چون پدرش در این هنگام مورد عفو شاه قرار گرفته و حكومت خوزستان و لرستان به او واگذار شده بود، وى نيز به عنوان نايب‌الاياله و رئيس قشون، همراه پدر شد و چندى حكمرانى شوشتر را در دست گرفت. در 1278ق به تهران بازگشت و ژنرال آجودان شاه شد. | ||
در 1280ق زمانى كه حسنعلى‌خان امير نظام گروسى وزير مختار ایران در فرانسه بود، محمدحسن‌خان به عنوان وابسته نظامى سفارت ایران در پاريس تعيين شد و دو سال عهده‌دار | در 1280ق زمانى كه حسنعلى‌خان امير نظام گروسى وزير مختار ایران در فرانسه بود، محمدحسن‌خان به عنوان وابسته نظامى سفارت ایران در پاريس تعيين شد و دو سال عهده‌دار این سمت بود، اما توقفش در آن شهر چهار سال طول كشيد و همزمان به ادامه تحصيل پرداخت. در 1284ق از آن كشور مراجعت كرد و با گرفتن لقب صنيع‌الدوله، به سمت مترجمى مخصوص شاه برگزيده شد. | ||
او چندى بعد در 1290ق معاون وزير عدليه و مقدم السفرا شد و پس از آن، به مقاماتى برگزيده شد كه عضويت مجلس شوراى دولتى، مسئول اداره‌نامه دانشوران، اداره انطباعات و وزير انطباعات و رياست دارالترجمه از آن جمله است. | او چندى بعد در 1290ق معاون وزير عدليه و مقدم السفرا شد و پس از آن، به مقاماتى برگزيده شد كه عضويت مجلس شوراى دولتى، مسئول اداره‌نامه دانشوران، اداره انطباعات و وزير انطباعات و رياست دارالترجمه از آن جمله است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
وى طبعى جاه‌طلب داشت و همواره در پى كسب مقامات و عناوين تازه بود، اما تا آن‌جا كه از منابع برمى‌آيد، ناصرالدين شاه از سپردن مسئوليت‌هاى سياسى مهم به او اجتناب مى‌كرده است؛ گو آن‌كه به تعبير ظل‌السلطان (ص326) وى رئيس جاسوس‌هاى مخفى شاه بوده است. وى گذشته از عضويت در مجامع بين‌المللى، از برخى دولت‌هاى خارجى چون اتريش، اسپانيا، آلمان، انگليس، و عثمانى، مدال‌ها و نشان‌هاى متعدد دريافت كرده بود. | وى طبعى جاه‌طلب داشت و همواره در پى كسب مقامات و عناوين تازه بود، اما تا آن‌جا كه از منابع برمى‌آيد، ناصرالدين شاه از سپردن مسئوليت‌هاى سياسى مهم به او اجتناب مى‌كرده است؛ گو آن‌كه به تعبير ظل‌السلطان (ص326) وى رئيس جاسوس‌هاى مخفى شاه بوده است. وى گذشته از عضويت در مجامع بين‌المللى، از برخى دولت‌هاى خارجى چون اتريش، اسپانيا، آلمان، انگليس، و عثمانى، مدال‌ها و نشان‌هاى متعدد دريافت كرده بود. | ||
وى در 1304ق با يارى و پافشارى همسر خود اشرف السلطنه، موفق به دريافت لقب اعتمادالسلطنه شد و از | وى در 1304ق با يارى و پافشارى همسر خود اشرف السلطنه، موفق به دريافت لقب اعتمادالسلطنه شد و از این زمان بر مراتب اعتبار و اهميت او در دربار ناصرى افزوده شد. او در هر سه سفر ناصرالدين شاه به اروپا در سال‌هاى 1290ق1873/م، 1297ق1880/م و 1306ق1889/م جزو همراهان شاه بود و در سفر سوم سمت ايشیک آقاسى‌باشى گرى (رياست تشريفات) را برعهده داشت. به‌اين ترتيب، او بيش از 25 سال مداوم، همنشين ناصرالدين شاه بود و هر روز ساعت‌ها با او گفت‌وگو داشت و روزنامه‌هاى فرانسوى را برایش مى‌خواند و او را در جريان اخبار جهان قرار مى‌داد. | ||
او در دنياى دانش و ادب، فكرى مترقى و روشن داشت. نوع آثارى كه خود تأليف يا ترجمه كرد و يا ديگران را بدان ترغيب نمود، خواه ناخواه تحولى در انديشه‌ها پديد آورد، اما گفته‌اند كه بسيارى از کتاب‌هايى كه به نام او شهرت يافته، اثر ديگران و به خصوص اعضاى انجمن دارالتأليف و دارالترجمه است. محمد قزوينى مى‌گويد كه اعتمادالسلطنه با آن‌كه زبان فرانسه را به خوبى مى‌دانست، اما از علوم اسلامى، عربیت، تاريخ اسلام و دانش‌هاى مشابه آن به كلى بى‌بهره بود و كارهايى كه به نام او شهرت دارد، بيشتر موضوع آن‌ها را وى معين كرده است و چون ديگران تأليف آن را به انجام مى‌رساندند، به نام خودش منتشر مى‌كرد. [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]] نيز به تبع قزوينى به | او در دنياى دانش و ادب، فكرى مترقى و روشن داشت. نوع آثارى كه خود تأليف يا ترجمه كرد و يا ديگران را بدان ترغيب نمود، خواه ناخواه تحولى در انديشه‌ها پديد آورد، اما گفته‌اند كه بسيارى از کتاب‌هايى كه به نام او شهرت يافته، اثر ديگران و به خصوص اعضاى انجمن دارالتأليف و دارالترجمه است. محمد قزوينى مى‌گويد كه اعتمادالسلطنه با آن‌كه زبان فرانسه را به خوبى مى‌دانست، اما از علوم اسلامى، عربیت، تاريخ اسلام و دانش‌هاى مشابه آن به كلى بى‌بهره بود و كارهايى كه به نام او شهرت دارد، بيشتر موضوع آن‌ها را وى معين كرده است و چون ديگران تأليف آن را به انجام مى‌رساندند، به نام خودش منتشر مى‌كرد. [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]] نيز به تبع قزوينى به این نكته اشاره مى‌كند و محيط طباطبايى هم او را بزرگ‌ترين استثمارگر علما و فضلاى عصر خويش مى‌شمارد. با نشر خاطرات روزانه اعتمادالسلطنه و اعتراف او به اين‌كه برخى کتاب‌ها، از جمله «المآثر و الآثار» را شمس‌العلماء نوشته، اكنون ديگر جاى شبهه نيست كه اعتمادالسلطنه بيشتر این آثار را شخصاً تأليف نكرده است. به هرحال، به گفته مينورسكى افتخار فراهم آوردن اين‌همه کتاب‌هاى متنوع نصيب او شده، ولو آن‌كه همه را خود پديد نياورده باشد. | ||
ميرزا رضا کرمانى قاتل ناصرالدين شاه وى را آدم مزوّرى خوانده كه به دروغ خود را جزو هواخواهان سيدجمالالدين اسدآبادى معرفى كرده است. اعتمادالسلطنه خود نيز گاه به ضعف‌هاى اخلاقى خويش اشاره كرده است؛ از جمله در جايى از خاطراتش اشاره مى‌كند كه برای افزايش حقوق، تملق شاه را گفته است. | ميرزا رضا کرمانى قاتل ناصرالدين شاه وى را آدم مزوّرى خوانده كه به دروغ خود را جزو هواخواهان سيدجمالالدين اسدآبادى معرفى كرده است. اعتمادالسلطنه خود نيز گاه به ضعف‌هاى اخلاقى خويش اشاره كرده است؛ از جمله در جايى از خاطراتش اشاره مى‌كند كه برای افزايش حقوق، تملق شاه را گفته است. | ||
او در سال‌هاى پایانى زندگى خود در فكر افتاد وقايع و حوادث روزانه زندگى خود و دربار قاجار را به شكل خاطرات تنظيم نمايد. او چون از ثبت علنى پاره‌اى اخبار محرمانه واهمه داشت، پنهانى به تدوين آن‌ها پرداخت؛ بدين ترتيب کتاب روزنامه خاطرات پديد آمد كه از مهم‌ترين منابع تاريخ ایران در اواسط دوره قاجاريه است. وى را در | او در سال‌هاى پایانى زندگى خود در فكر افتاد وقايع و حوادث روزانه زندگى خود و دربار قاجار را به شكل خاطرات تنظيم نمايد. او چون از ثبت علنى پاره‌اى اخبار محرمانه واهمه داشت، پنهانى به تدوين آن‌ها پرداخت؛ بدين ترتيب کتاب روزنامه خاطرات پديد آمد كه از مهم‌ترين منابع تاريخ ایران در اواسط دوره قاجاريه است. وى را در این كار، همسرش اشرف‌السلطنه نيز يارى مى‌رساند و گفته‌هاى شوهر را مى‌نوشت. | ||
== وفات == | == وفات == | ||