بعض مثالب النواصب في نقض «بعض فضائح الروافض»، معروف به نقض: تفاوت میان نسخه‌ها

مرحوم عباس اقبال آشتیانی، نویسنده، ادیب و دانشمند فارسی، از این کتاب به گوهر گران‎بها و دُرّ نایاب تعبیر کرده، درباره‎ آن می‎گوید:

==ساختار==

معنای عنوان کتاب این است: برخی از معایب ناصبیان، در ردّ کتاب برخی از رسوایی‎های رافضیان.

نویسنده، ضمن پاسخ به تهمت‎ها و ردّ اکاذیبِ «بعض فضائح الروافض»، نام شهرها و محله‎های متعدد شیعی‎نشین جغرافیای امروزین ایران را در سده‎های نخستین قمری ذکر می‎کند، به اسامی محله‎های شیعی‎نشین و سنی‎نشین، اسامی مدارس، مساجد و کتابخانه‎های ری و نیز نام بسیاری از بقاع متبرکه و زیارتگاه‎های مربوط به اخلاف و اعقاب معصومان(ع) در نقاط مختلف که در سده‎ ششم دایر بوده است، اشاره می‎کند. همچنین نام علما، بزرگان، خیران، دانشمندان، نویسندگان، شاعران، وزیران و دولت‎مردان شیعی و غیر ‎شیعی را بیان می‎نماید؛ بدین ترتیب، مجموعه‎ای رجالی، تاریخی، کلامی، جغرافیایی و ادبی در اختیار ما قرار می‎دهد<ref>ر.ک: همان</ref>.

او تمام سطرهای کتاب مورد نظر خود را نقل می‎کند و برایش چندین سطر پاسخ می‎نویسد؛ عقاید خویش را عقاید اصولیه‎ امامیه می‎شمارد و مطالب «بعض فضائح الروافض» را برخی لعن و شتم، برخی را بهتان و بی‎پایه، برخی را آرای اخباری‎های امامی و برخی را ساخته نویسنده می‎داند و می‎گوید:

این متکلم امامی، به دفاع از اعتقادات و باورهای شیعه‎ امامیه و ردّ اکاذیب می‎پردازد و از آنجایی که علم کلام با تاریخ اسلام پیوندی عمیق دارد و بسیاری از شبهات کلامی، رنگ و بوی تاریخی به خود می‎گیرند، دست یاری به‎سوی علم تاریخ دراز می‎کند و از اندوخته‎ تاریخی خویش مدد می‎گیرد. به همین مناسبت، به ذکر رویدادهای مختلفی از صدر اسلام تا عصر حیات خویش می‎پردازد و اطلاعات بسیار سودمندی در زمینه‎ تاریخ اسلام در اختیار مخاطبان قرار می‎دهد. اما از آنجایی که به عموم مردم خطاب کرده، از آوردن سند، استنادات و ارجاعات خسته‎کننده می‎پرهیزد. وی به‎جز در پاره‎ای موارد که کلام خویش را با ذکر منبع آن مستند می‎سازد، در سایر موارد، بر اختصار و اقتصار بسنده می‎کند. بااین‎حال، در مواردی به تحلیل، تعلیل و تبیین حادثه می‎پردازد و ظهور و نمود عقل‎گرایی را به‎خوبی در آثار خویش نشان می‎دهد<ref>ر.ک: همان</ref>.